در حالي كه رهبران حماس روز جمعه به همراه هزاران فلسطيني در اعتراضات ضداسراييلي در نزديكي مرزهاي اسراييل شركت كردند، در طرف مقابل خبرهايي منتشر شد كه مصر در حال پيشبرد طرحي است كه بتواند يك آتشبس طولانيمدت ميان حماس و اسراييل برقرار كند تا در نتيجه آن محاصره غزه به نحوي برداشته شود.
اما با تمام اين تفاسير در مرز با سرزمينهاي اشغالي مردم به تظاهراتهاي خود ادامه ميدهند و گزارشها حاكي از آن است كه در تظاهرات روز جمعه يك جوان فلسطيني 25 ساله به شهادت رسيد و 90نفر ديگر نيز توسط سربازهاي اسراييلي مجروح شدند. اين آخرين آمار كشتهشدگان و مجروحان از سلسله اعتراضاتي است كه از ماه مارس در اعتراض به محاصره نوار غزه توسط اسراييل برگزار ميشود و هدف آن پايان دادن به 11 سال محاصره اين منطقه است. اسراييل و مصر از سال 2007 و پس از
در اختيار گرفتن كنترل اين باريكه توسط حماس پس از برگزاري يك انتخابات دموكراتيك اين منطقه تحت محاصره زميني و دريايي قرار گرفت.
اعتراضات جمعه درحالي برگزار شد كه تعدادي از رهبران حماس در حال مذاكره با مصر براي پيشبرد يك توافق براي خروج از بحران كنوني هستند. حسام بدران يكي از رهبران حماس در اين باره به آسوشيتدپرس گفت: ما ميخواهيم محاصره غزه را يك بار و براي هميشه از بين ببريم. غازي حمد از مقامهاي بلندپايه دفتر سياسي حماس درمورد پيشنهاد مصر براي آتشبس با اسراييل و بازسازي غزه تحت نظارت سازمان ملل گفت: جلسات از روز پنجشنبه آغاز شد و تا شنبه ادامه خواهد داشت. وي افزود كه اين اولينبار است كه همه با هم در غزه حضور دارند.
گفتني است در طول سالهاي متمادي، معاملات موقت و شكنندهاي در اين زمينه وجود داشته و اكنون موفقيت اين تلاشها در هالهاي از ابهام وجود دارد. با وجود اين، بنيامين نتانياهو نخستوزير اسراييل روز پنجشنبه سفر برنامهريزي شده خود به امريكايجنوبي را لغو و برنامه برگزاري نشست كابينه امنيتي را تنظيم كرد تا بتوانند درخصوص تحولات جديد در غزه تصميمگيري كنند.
تنشها ميان اسراييل و غزه از زمانيكه حماس در ماه مارس تظاهراتهاي مردمي به نام «بازگشت» را برنامهريزي كرد، افزايش يافته است، چراكه مردم در نوار غزه در شرايط محاصره و قحطي شديد قرار دارند و مردم نااميد از شرايط و زندگي خود دست به برگزاري تظاهرات بازگشت براي برونرفت از فضاي كنوني حاكم بر شرايط خود هستند. همچنين تنشها به حدي افزايش يافته است كه طي هفتههاي اخير برخي گمانهزنيها حاكي از آن بود كه احتمال جنگ نيز قوت گرفته است. از ماه مارس تاكنون 156نفر از فلسطينيان توسط نيروهاي امنيتي اسراييلي به شهادت رسيدند كه حداقل 118 نفر آنها در نزديكي مرز با سرزمينهاي اشغالي مشغول تظاهرات بودند. از ماه مارس تاكنون نيز هزاران نفر توسط نيروهاي اسراييلي نيز زخمي شدند. ارتش اسراييل عنوان كرد كه در تظاهرات اخير روز جمعه 8هزار نفر شركت كردند.
سربازهاي اسراييلي به حدي از گاز اشكآور براي پراكنده كردن معترضان از مرز استفاده ميكنند كه مردم براي مقابله با آن مجبور به آتش زدن لاستيك ميشوند و بادبادكهاي آتشزاي معروف خود را به سمت سربازان ميفرستند. چنين كاري تبديل به اقداماتي تلافيجويانه از سمت مردم در نوار غزه شده است.
با اين حال آنگونه كه رسانههاي اسراييلي خبر دادند، رهبري حماس با پيشنهاد مصر براي آتشبس با اسراييل موافقت كرده است كه طي آن بناست محدوديتهاي عبور از مرز نوار غزه كاهش يابد. در حال حاضر حماس و مصر منتظر پاسخ اسراييل پس از جلسه روز يكشنبه كابينه هستند. با اين حال پس از موافقت تلويحي حماس با اين آتشبس گفته ميشود كه يك مقام بسيار بلندپايه و ارشد اسراييلي به قطر سفر كرده تا درباره نحوه اجراي معاهده آتشبس در درازمدت و اجرايي شدن آن گفتوگو كند.
گزارشها حاكي از آن است كه مرحله اول اين توافق با بازگشايي دايمي گذرگاه رفح ميان مصر و نوار غزه آغاز خواهد شد. همچنين بنا شده است كه محدوديتهاي عبور از گذرگاه كرم ابوسالم كه دراختيار اسراييل است نيز تا حد زيادي كاهش پيدا كند.
فاز دوم اين توافق، اجرايي شدن توافق آشتي ميان فتح و حماس است كه بايد كنترل غزه در اختيار فتح و نيروهاي خودگردان قرار گيرد. اما روشن نيست كه اين بند چگونه ميتواند اجرايي شود چراكه فتح و حماس سال گذشته ميلادي به توافقي براي آشتي ملي دست پيدا كردند كه اين روند بهطور جدي عملي نشد و اختلافات ميان طرفين نيز افزايش پيدا كرده است. در حال حاضر نوار غزه با مشكل عمده عدم پرداخت حقوق كارمندان مواجه شده است كه گفته ميشود در صورت اجرايي شدن توافق حقوقشان پرداخت خواهد شد و روند عادي ازسر گرفته ميشود. مرحله دوم همچنين نقشه راه براي انتخابات در غزه را طي 6 ماه تعيين ميكند.
مرحله سوم اين طرح مربوط به كمكهاي بشردوستانه است كه بنا شده از طريق تاسيس يك بندر در سيناي مصر كمكها به غزه ارسال شود.
مرحله آخر يك آتشبس 5 تا 10ساله با اسراييل است كه شامل مذاكره براي بازگشت زندانيهاي اسراييلي و بقاياي سربازان آنها توسط حماس در نوار غزه ميشود.
البته اين طرح بهطور رسمي تاييد نشده است، با اين حال يك مقام اسراييلي به كانال 10 تلويزيون اين رژيم گفت كه اسراييل حاضر به پذيرش يك توافق بلندمدت با حماس بدون بازگشت اسراي اسراييلي نخواهد شد. وي تاكيد كرد كه مذاكرات براي بازگشت آنها بايد بلافاصله آغاز شود. خانوادههاي اين سربازان نيز بلافاصله پس از منتشر شدن اين توافق خواستار آن شدند كه هر نوع توافق خواهان بازگشت و آزادي اين سربازها شود.
در حال حاضر صحنه سياسي در فلسطين اشغالي و غزه به نحوي است كه هيچ كدام از طرفين علاقهاي به درگيري و جنگ دوباره ندارند. از يك طرف رژيم اسراييل بيش از اينكه به دنبال درگيري در داخل خود باشد، قصد دارد تمركز اصلي خود را روي مقابله با ايران و ساير مسائل منطقه و استحكام روابط خود با اعراب كند. در طرف مقابل نيز مردم در غزه شرايط بسيار بدي را تجربه ميكنند. همه آنها در بدترين شرايط انساني قرار دارند و توانايي يك جنگ ديگر براي مردم باقي نمانده است. همچنين بادبادكهاي آتشزاي مردم غزه بيش از هر موشك و جنگي تاثير خود را گذاشته است. در طول اين مدت تعداد زيادي از مزارع در سرزمينهاي اشغالي بر اثر فرود آمدن همين بادبادكها به آتش كشيده شدند؛ ابزاري كه هيچ سامانه دفاع موشكي نميتواند نه آن را رهگيري كند يا مورد هدف قرار دهد. واقعيت صحنه ميداني اين است كه هيچ يك روند موضوع را نميخواهند و احتمال يك توافق بيش از هر زمان ديگري محتملتر است و در اينجا هر دو ميدانند كه اين توافق به نفع همه است و عدم پذيرش آن ميتواند يك اشتباه راهبردي براي اسراييل باشد.