خشونت‌ها در شرق اوكراين به شكل محسوسي كاسته شده است
آتش‌بس، برقرار است يا نيست
از شدت تنش‌ها و خشونت‌ها در شرق اوكراين به شكل محسوسي كاسته شده است. ارتش اوكراين و جدايي‌طلبان بخش زيادي از سيستم‌هاي موشكي و توپخانه سنگين خود را عقب كشيده‌اند. پترو پروشنكو، رييس‌جمهور اوكراين اين خبر را تاييد كرده است.
اين رويداد اميدها را درباره بازگشت ثبات به اوكراين افزايش داده است. براساس توافق آتش بس كه در ماه فوريه در شهر مينسك بلاروس ميان رهبران چهار كشور روسيه، آلمان، فرانسه و اوكراين امضا شده، ارتش اوكراين و جدايي‌طلبان بايد سلاح‌هاي سنگين را تا اول مارس عقب مي‌كشيدند اما به نظر مي‌رسد كه با وجود پايان آتشباري در شرق اوكراين، دو طرف درباره اجراي مفاد مهم اين توافقنامه از جمله عقب كشيدن سلاح‌هاي سنگين خود ترديدهاي زيادي داشتند. تا جايي كه با وجود تبادل اسرا، اجراي اين بند تا هفته‌ها به تاخير افتاد. موضوع نگران‌كننده‌تر اين بود كه با وجود آتش‌بس درگيري‌هاي پراكنده ادامه داشت و طرف‌هاي درگيري يكديگر را به نقض آتش‌بس يا استفاده از آن براي تجديد قوا متهم مي‌كردند.
پروشنكو در روزهاي اخير جدايي‌طلبان را به بي‌رغبتي درباره عقب كشيدن سلاح‌هاي سنگين تحت نظارت بين‌المللي متهم كرده بود. اكنون رييس‌جمهور اوكراين با تاييد اجراي اين بند، در مورد آتش بس هم مي‌گويد: «مي شود گفت برقرار هست يا نيست؛ بسته به اين دارد كه از چه زاويه‌اي بنگريد.»
البته اين سخن پر بيراه نيست. هنوز بندهاي مهم ديگري از توافق مينسك باقي مانده است كه بايد اجرايي شود. دو طرف قرار است يك نوار به عرض ۵۰ تا ۱۴۰ كيلومتر - بسته به سلاح‌هاي موجود در مناطق مختلف - ايجاد كنند و بعد از آن روند سياسي براي تنظيم روابط دولت مركزي كي‌يف و دولت‌هاي خودمختار شرق آغاز مي‌شود. در حالي كه روسيه و اوكراين توافق كرده‌اند شمار بازرسان سازمان امنيت و همكاري در اروپا از 500 نفر به هزار نفر افزايش يابد تا بر روند آتش‌بس در اوكراين نظارت داشته باشند.
رفع محدوديت‌ها از سوي اوكراين و بازگشت زندگي عادي به مناطق تحت تصرف جدايي‌طلبان، اصلاح قانون اساسي اوكراين تا پايان سال ۲۰۱۵ با هدف اعطاي خودمختاري به مناطق جدايي‌طلب و در نهايت تسلط كامل اوكراين بر مرز خود با روسيه، از ديگر مفاد مهم توافقنامه مينسك است كه در واقع آتش‌بس را تثبيت يا بي‌اعتبار مي‌كند.
از آوريل 2014 كه نبردها در دو ناحيه شرقي دونتسك و لوهانسك شروع شده حداقل شش هزار نفر كشته و بيش از يك ميليون نفر هم از خانه‌هاي‌شان گريخته‌اند. در همين حال از ۱۵ فوريه، زماني كه آتش‌بس رسما شروع شده، ده‌ها غيرنظامي و نظامي ديگر نيز كشته شده‌اند. علاوه بر اين موضوع مهم براي اوكراين اين است كه جنگ و مشكلات مالي اين كشور را تا مرز ورشكستگي پيش برده است. ارزش پول اوكراين در ماه‌هاي اخير سقوط بي‌سابقه‌اي داشته است. اوكراين در حال مذاكره با صندوق بين‌المللي پول براي استفاده از يك طرح نجات مالي است اما سرمايه‌گذاران و وام‌دهندگان به اوكراين براي سرمايه‌گذاري در اين كشور اميدي ندارند.
طرف‌هاي بين‌المللي نيز براي تضمين توافقنامه مينسك از تهديد و ارعاب همديگر استفاده مي‌كنند. اكنون ناتو در غرب اوكراين و روسيه در مرزهاي شرقي اين كشور، در حال انجام مانور نظامي هستند. اگرچه منابع آلماني گزارش مي‌دهند در پي تلاش آنها و در راستاي كنترل تنش‌ها بين طرف‌هاي بين‌المللي بحران اوكراين، باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا پذيرفته است كه سلاح‌هاي دفاع مرگبار به اوكراين نفرستد. با اين حال اعزام نظاميان حرفه‌اي امريكايي به اوكراين، با خشم روسيه مواجه شده است.
روسيه، سياست خارجي واشنگتن درباره اوكراين را سياستي تهاجمي خوانده است كه نمي‌تواند خود را با حقايق كنوني تطبيق دهد و نشان مي‌دهد كه امريكا در واقع مي‌خواهد بر جهان سلطه و برتري داشته باشد. در مقابل باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا هم در ديدار دونالد تاسك خواستار همكاري اروپا و امريكا براي تضمين وجود نظارت بين المللي موثر بر آتش‌بس در شرق اوكراين شده است.
در همين حال، بان‌كي‌مون، دبيركل سازمان ملل به دليل نگراني‌هاي موجود از همه طرف‌هاي دخيل در بحران اوكراين خواسته است با همكاري يكديگر براي رسيدن به راه‌حلي سياسي و مسالمت‌آميز همكاري كنند.
دبيركل سازمان ملل متحد هشدار داده مساله اوكراين علاوه بر اين كشور، منطقه اروپا و حتي امنيت بين‌المللي را تهديد مي‌كند.
ديدگاه برژينسكي درباره عضويت اوكراين در ناتو
زبيگنيو برژينسكي، مشاور امنيت ملي سابق امريكا در كنفرانسي در مركز مطالعات استراتژيك و بين‌الملل گفت كه امريكا بايد با هماهنگي روسيه تدابيري اتخاذ كند كه حتي اگر اوكراين روزي به عضوي از اتحاديه اروپا تبديل شد، براي عضويت در ائتلاف ناتو تلاش نكند. برژينسكي تحليل مي‌كند كه دولت اوكراين بايد سرانجام به عنوان يك كشور اروپايي با دموكراسي كامل عضو اتحاديه اروپا باشد اما براي اين هدف بايد به روسيه تضمين داد كه كي‌يف تحت هيچ شرايطي براي عضويت در ناتو تلاش نمي‌كند. ديپلمات كاركشته سابق امريكا گفته است: چنين هماهنگي به نفع تمام مردم اوكراين خواهد بود و گامي رو به جلو در راستاي تكامل اروپايي بدون جنگ است. برژينسكي افزود: برخي نبايد از روس‌ها انتظار داشته باشند در مقابل تلاش اوكراين براي پيوستن به ناتو بي‌تفاوت بمانند.