ضرورت نگرش نو در انتخابات
نگرش تكليف‌گرا:
در اين نوع نگرش شركت مردم در انتخابات نوعي اداي تكليف شرعي است و افراد با حضور خود، خواست مراجع قدرت را به دليل آنكه آنان را واجد قدرت مشروع مي‌شناسند، تاييد مي‌كنند.
در اين نوع نگرش انگيزه مردم از شركت در انتخابات لزوما اداي حقوق خود نيست، بلكه مردم بر اساس اعتقادات، خود را موظف به شركت در انتخابات مي‌دانند. معرف‌هاي عملي نگرش تكليف‌گرا از اين قرار است:
1- شركت مردم در انتخابات اداي تكليف شرعي است
2- شركت مردم در انتخابات اداي تكليف ملي است
3- شركت مردم در انتخابات اداي تكليف شرعي و ملي است
4- رأي مردم بايد با نظر مراجع سازگار باشد
نگرش حق‌گرا:
در اين نوع نگرش حقوق و آزادي اساسي به رسميت شناخته مي‌شود. در اينجا منظور از حق، حق سياسي مردم ازقبيل:
1- حق شركت درانتخابات، حق انتخاب شدن، حق سازماندهي نهادهاي سياسي، حق انتقاد و حق آزادي بيان است.
2- مردم حق انتخاب شدن دارند.
3- مردم حق انتخاب كردن دارند.
4- مردم حق دارند از حكومت انتقاد كنند.
5- رأي مردم اساس مشروعيت نظام است.
6- مردم حق سازماندهي خود را در نهادهاي مدني دارند.
نگرش حق‌گرايانه با انتخابات دوره هفتم رياست‌جمهوري و روي كار آمدن دولت اصلاحات روندي تصاعدي به خود گرفته و مي‌توان ادعا كرد با وجود فشارها و تنگنا‌هاي به وجود آمده تبديل به نوعي هژموني در لايه‌هاي مختلف جامعه و كنشگران عرصه سياسي گرديد. اين فرايند با تقويت احزاب و نهادهاي مدني سير قابل قبولي داشته به‌طوري كه طيف قابل اعتنايي از اصولگرايان هم كم كم روي خوش به اين نگرش پيدا كردند. در انتخابات دوره نهم و ورود آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني به اين انتخابات اين نگرش (حق‌گرايانه) در جناح اصولگرا تقويت شد و خود را در انتخاب آيت‌الله هاشمي به رياست مجلس خبرگان نمايان ساخت، همچنين روند نقد رو به تصاعد طيف وسيعي از جريان اصولگرا از عملكرد دولت نهم و دهم و ريزش در گروه‌هاي مهمي چون جامعه روحانيت و جامعه مدرسين و بعضي از گروه‌هاي اصولگرا نشان از فرايند تغيير نگرش تكليف‌گرايانه به نگرش سياسي حق‌گرايانه دارد كه تبلور آن در انتخابات يازدهم و رياست‌جمهوري جناب دكتر روحاني كه ازاعضاي برجسته جامعه روحانيت و حمايت جريان اصلاح‌طلبي از ايشان بود، نمايان شد.
كناره‌گيري دكتر عارف به نفع روحاني، حمايت همه‌جانبه آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني و رييس دولت اصلاحات و جمع كثيري از شخصيت‌هاي بارز جريان منتسب به اصولگرايان چون جناب ناطق نوري از وي حكايت از ضرورت استمرار نگرش سياسي نو در عرصه انتخابات پيش رو دارد. زمينه تقارب گروه‌هاي مرجع در عرصه سياست به‌طور نسبي فراهم شده و در صورت ادامه رايزني و نزديكي ديدگاه‌ها در زمينه مسائل بنيادي نظام مي‌توان چشم‌انداز توسعه همه‌جانبه و تنش‌زدايي در عرصه سياست داخلي و خارجي را نويد داد.
٭ نماينده دوره ششم