ادامه واكنش‌ها به هياهوي تبليغاتي جمهوريخواهان
نامه‌اي كه جنجالي شد
ديپلماسي| نامه‌اي جنجالي براي تلاش در راستاي ناكام گذاشتن مذاكراتي تاريخي. نامه 47 سناتور امريكايي به دولتمردان ايران در 48 ساعت گذشته در راس اخبار بين‌المللي قرار گرفته است. اين نامه بيش از آنكه به تلاش تندروها براي تخريب روند مذاكرات تعبير شود به جنگ داخلي سياسي تمام‌عيار ميان جمهوريخواهان در كنگره با رييس قوه مجريه در ايالات متحده تفسير شده است. به نظر مي‌رسد كه تاكتيك تيم مذاكره‌كننده ايران در يك سال و نيم گذشته نه تنها براي نخستين‌بار در تاريخ ائتلاف سياسي امريكا و رژيم صهيونيستي به ايجاد شكاف در اين دوستي سنتي منتهي شده است بلكه منجر به از پرده برون افتادن اختلاف‌هاي سياسي داخلي در واشنگتن هم شده است. جمهوريخواهاني كه از ابتداي روي كارآمدن دولت يازدهم در ايران و رويكرد اعتدالي تهران در عرصه سياست خارجي احساس خطر كرده بودند در چند هفته اخير بر حجم حملات خود در راستاي ممانعت از امضاي توافق جامع هسته‌اي ميان ايران و 1+5 افزوده‌اند. از صحبت از تصويب تحريم‌هاي مشروط عليه ايران تا تلاش براي مشروط كردن توافق به مجوز كنگره؛ از به كنگره خواندن نخست وزير رژيم صهيونيستي بدون اجازه كاخ سفيد تا نامه نوشتن به دولتمردان ايراني و هشدار دادن به آنها در خصوص عدم پايبندي رييس‌جمهور آتي امريكا به توافقنامه هسته‌اي كه اوباما به عنوان يك عضو از شش ضلعي مقابل ايران در مذاكرات در نهايت امضا خواهد كرد. سي‌ان‌ان در اين خصوص مي‌نويسد: جمهوريخواهاني كه اوباما را به دليل نامه نوشتن به مقام‌هاي عالي نظام در ايران مورد شماتت قرار مي‌دادند اين‌بار براي دولتمردان ايراني نامه نوشتند. اين نامه‌نگاري از منظر سياسي در امريكا بي‌سابقه است و در حال حاضر به چالش سياست داخلي كاملا جدي بدل شده است. باراك اوباما، رييس‌جمهور ايالات متحده همواره در طول يك سال و نيم گذشته تاكيد كرده است كه در نتيجه مذاكرات هسته‌اي با ايران، به پرونده هسته‌اي با قدمت 23 سال مذاكره بي‌ثمر بدون توسل به گزينه نظامي پايان خواهد داد و اين مساله را دستاوردي براي سياست خارجي و منافع ملي امريكا مي‌داند. با اين‌همه تحليلگران اعتقاد دارند كه جمهوريخواهان با حركت‌هاي متناوب خود به دنبال تخريب اين روند هستند. منتقدان داخلي نامه‌نگاري جمهوريخواهان آنها را متهم به زير سوال بردن قدرت رييس‌جمهور به عنوان شخص اول مملكت در عرصه بين‌المللي كرده‌اند.
واكنش‌هاي دولتمردان امريكا به نامه سناتورهاي هموطن
در شرايطي كه «تام كاتن»، سناتور تنظيم‌كننده نامه‌اي كه به امضاي 46 نماينده جمهوريخواه ديگر رسيد با حضور در شبكه خبري «سي‌ان‌ان» به انتقاداتي كه مي‌گويند طبق قانون اساسي امريكا، كنگره اختيار لغو توافقنامه قوه مجريه يا تغيير مفاد آن را ندارد پاسخ داد و گفت چنين اقدامي امكانپذير است، اما اين نامه از سوي بسياري از دولتمردان امريكايي مورد انتقاد شديد قرار گرفت. باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا در واكنش به نامه سرگشاده ۴۷ سناتور امريكايي اعلام كرد كه واشنگتن در صورت توافق هسته‌اي قادر به اجراي آن هم خواهد بود. باراك اوباما پيش از ديدار با «دونالد تاسك»، رييس شوراي اروپا گفت واشنگتن در حال حاضر بر اينكه مي‌توان با ايران به توافق رسيد يا نه تمركز دارد. رييس‌جمهور امريكا در ادامه افزود: هنگامي كه به توافق برسيم، اگر برسيم، خواهيم توانست دلايل آن را هم براي مردم امريكا توضيح دهيم و من مطمئنم كه قادر به اجراي آن هم خواهيم بود. اوباما در بخش ديگري از اظهاراتش مدعي شد برخي از جمهوريخواهان امريكا ائتلافي غيرعادي و عجيب با كساني كه به گفته وي «تندروها در ايران» هستند، دارند. نيكولاس برنز، ديپلمات ارشد امريكايي كه هم در دولت جمهوريخواهان و هم در دولت‌هاي دموكرات‌ها كار كرده است با بي‌سابقه خواندن اين اقدام در اين خصوص مي‌گويد: اين نامه‌نگاري از منظر پروتكل‌هاي سياسي رايج در امريكا كار درستي نبود. اين حركت به هيچ‌وجه كمك‌كننده نبود. بر اساس قانون اساسي، رييس‌جمهور ايالات متحده در حوزه سياست خارجي داراي قدرت مانور بسيار جدي و فراواني است. در شرايطي كه چند عضو كنگره بخواهند مسير سياست خارجي ما را در مذاكرات تغيير دهند، ما نمي‌توانيم كشور كارآمدي در عرصه بين‌المللي باشيم. به گزارش سي‌ان‌ان، جو بايدن، معاون رييس‌جمهور امريكا نيز در واكنش به نامه 47 سناتور كنگره اعلام كرد كه اكثر تعهدات بين‌المللي امريكا بدون كنگره اجرايي شده‌اند. معاون باراك اوباما با انتشار بيانيه‌اي با اشاره به اينكه خود 36 سال در مجلس سنا حضور داشته است اقدام اين 47 سناتور براي ارسال اين نامه به «جمهوري اسلامي ايران» را دون شأن اين نهاد خوانده است. در بخشي از اين بيانيه آمده است: نامه‌اي كه روز 9 مارس توسط 47 سناتور امريكايي به جمهوري اسلامي ايران ارسال شد و آشكارا براي تضعيف رييس‌جمهور رسمي امريكا در بحبوجه مذاكرات بين‌المللي حساس طراحي شده است، دون شأن نهادي است كه من براي آن احترام قائلم. جو بايدن در بيانيه خود تاكيد كرده اين نامه توانايي روساي جمهور آينده امريكا، اعم از جمهوريخواه يا دموكرات را براي مذاكره با كشورهاي ديگر به نمايندگي از امريكا محدود مي‌كند. معاون رييس‌جمهور امريكا همچنين در واكنش به بخشي از نامه سناتورها كه مدعي شده‌اند كنگره مي‌تواند توافقنامه‌هاي بين‌المللي قوه مجريه را باطل اعلام كند، نوشت: همان‌طور كه نويسندگان اين نامه مي‌دانند بخش اعظمي از تعهدات بين‌المللي ما بدون تصويب كنگره اجرايي مي‌شوند. در صورتي كه ايران و گروه 1+5 به توافق برسند نيز همين رويه حاكم خواهد بود. معاون رييس‌جمهور امريكا توافق بين امريكا و روسيه براي نابودي سلاح‌هاي شيميايي سوريه را يكي از جديدترين مثال‌هاي توافقنامه‌هايي دانسته كه در كنگره به تصويب نرسيده اما اجرايي شده‌اند. به رسميت شناختن جمهوري خلق چين، حل مساله گروگان‌گيري ديپلمات‌هاي امريكايي در ايران و اتمام جنگ ويتنام نيز موارد ديگري بوده‌اند كه همگي بدون تصويب كنگره به اجرا در آمده‌اند. معاون رييس‌جمهور امريكا در انتقاد از اقدام سناتورها نوشته طي دوره 36 ساله حضور در مجلس سنا مورد ديگري را به خاطر نمي‌آورد كه سناتورها به كشوري ديگر توصيه كرده باشند كه رييس‌جمهور كشورشان اختيار رسيدن به تفاهم معنادار با آنها را ندارد. بايدن با بيان اينكه «راه‌حل بي‌نقصي براي رفع تهديدهاي برنامه هسته‌اي ايران وجود ندارد»، وضع محدوديت‌هاي مهم و قابل راستي‌آزمايي از روش‌هاي ديپلماتيك بر برنامه هسته‌اي ايران را بهترين راه‌حل دانسته و افزوده نامه سناتورها قصد دارد مقامات ايران را براي عدم رسيدن به چنين تفاهمي ترغيب كند. بايدن در بخش ديگري از اين بيانيه تاكيد مي‌كند: «در صورتي كه مذاكرات شكست بخورد امريكا سرزنش خواهد شد و ما تمام نقاط منفي را از آن خود خواهيم كرد و برنامه هسته‌اي ايران كه فعلا متوقف شده بار ديگر به جلو حركت خواهد كرد. » آنچه كه در نگارش اين نامه بايد مورد توجه ويژه قرار بگيرد اين است كه رقابت ميان جمهوريخواهان و دموكرات‌ها در امريكا بحث تازه‌اي نيست اما اين‌بار جمهوريخواهان با اين نامه‌نگاري به شكل عيان در حقيقت به مصاف رودررو با دموكرات‌ها و شخص رييس‌جمهور رفته‌اند. اين نامه‌نگاري نشان داد كه جمهوريخواهان خيال كوتاه آمدن از مواضع خود، در مخالفت با توافق هسته‌اي ايران را ندارند. جن ساكي، سخنگوي وزارت خارجه امريكا نيز نامه سرگشاده سناتورهاي جمهوريخواه به مقامات ايراني درباره توافق هسته‌اي را تلاشي براي تضعيف مذاكرات دانست. وي در نشست خبري روز گذشته خود در اين خصوص گفت: همان‌طور كه همكاران من در كاخ سفيد گفته‌اند ديدگاه‌مان اين است كه نامه اين اعضاي كنگره تلاش‌هاي ما و توانايي دولت براي انجام مذاكرات را تضعيف مي‌كند. نظر ما اين است كه اين نامه به نيابت از نمايندگان دولت امريكا و اعضاي كنگره امضا شده و به درستي مشخص نمي‌كند كه مذاكرات چگونه در جريان است. در اين نامه چند نكته سياسي مطرح شده كه حقايق درباره توافقات اجرايي ميان كشورها را ناديده گرفته است. توافقاتي كه از نيروهايي كه ما هر روزه به آنها اطمينان مي‌كنيم، حمايت مي‌كند و به امريكا اجازه مي‌دهد تا با اشاعه سلاح‌هاي كشتار جمعي در خارج از اين كشور مقابله كند. اين نامه اشتباهات زيادي دارد در حالي كه هم ما و هم ايراني‌ها مي‌دانيم كه سيستم امريكا چگونه عمل مي‌كند اما مهم است كه عليه اظهارات اين 47 عضو كنگره كه نامه مذكور را امضا كرده‌اند صحبت كنيم و حقايق را بازگو كنيم. جن ساكي در ادامه گفت: حقيقت اين است كه كنگره اختيار هشدار دادن درباره متن توافقات بين‌المللي كه كاخ سفيد بر سر آنها مذاكره مي‌كند را ندارد. اين نامه زماني كه مي‌گويد كنگره مي‌تواند متن توافق هسته‌اي را هر زماني تغيير دهد غلط است و اين تنها يك نمونه مهم است. قانون اساسي امريكا اين اختيار را به كاخ سفيد مي‌دهد تا با هم‌پيمانان خارجي بر سر توافقات مذاكره كند در حالي كه اين نامه اينگونه نشان مي‌دهد كه كنگره در اين ميان نقش دارد اما اين مساله غلط است. اختيارات كاخ سفيد در اين زمينه نه تنها به مذاكرات امريكا و ايران بلكه با فرانسه آلمان، انگليس، اتحاديه اروپا، چين و روسيه نيز مرتبط است.
مذاكرات هسته‌اي به پايان خود نزديك شده است
در حالي كه مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و 1+5 هفته آتي (24 اسفند) در لوزان سوييس آغاز خواهد شد و به نظر مي‌رسد كه در نخستين روز آن جان كري و محمد جواد ظريف با هم ديدار داشته باشند؛ «پتر ويتيش» سفير آلمان در ايالات متحده گفت كه مذاكرات هسته‌اي ايران و گروه 1+5 نزديك به پايان يافتن است. ويتيش كه به همراه سفراي فرانسه و انگليس براي حقوقدانان امريكايي درمورد برنامه هسته‌اي ايران صحبت مي‌كرد، گفت: « من فكر مي‌كنم اين يكي از مهم‌ترين مسائل سياست خارجي در سطح جهاني است و ما به پايان آن نزديك شده‌ايم. » و ابراز اميدواري كرد كه بتوان به توافقي بدون ابهام، قابل اثبات و دايمي دست يافت. ما كاملا اميدواريم كه اين توافق امكانپذير است اما همچنان اقدامات زيادي بايد بر سر ميز مذاكره صورت گيرد.» ويتيش همچنين گفت كه اقداماتي كه در پي آنها بتوان به توافق هسته‌اي رسيد، مهم هستند و براي آلمان از اهميت بالايي برخوردارند. وي گفت: «ما اين شرايط را به وجود آورده‌ايم كه تا زماني كه مذاكرات در جريان است، تحريم‌هاي بيشتري صورت نگيرد و اين براي همه روشن است. »
نامه‌اي با مخاطب امريكايي
مخاطب نامه 47 سناتور امريكايي در ظاهر دولتمردان ايران بودند اما سي‌ان‌ان در اين خصوص مي‌نويسد: مخاطب اين نامه بيش از آنكه ايراني‌ها باشند، افكار عمومي ايالات متحده بودند. اين نامه نمي‌تواند نظر مقام‌هاي ارشد نظام در ايران براي مذاكرات هسته‌اي را تغيير دهد. هدف اين نامه نه رهبر ايران كه باراك اوباما بوده است. جمهوريخواهان با اين نامه به افكار عمومي نشان دادند كه هرگونه توافقي با ايران بايد به تصويب سنا برسد.