حميدرضا خالدي/ مثل هرسال، اين روزهاي آخر سال كهنه، هرجا كه قدم بگذاريد، «ترافيك» نخستين جلوه نه چندان زيباي پايتخت است. به همين بهانه گفت‌وگويي داشته‌ايم با سردار تيمور حسيني، رييس راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ كه اين روزها به واقع درگير است. با او از سال ترافيكي 93 تا برنامه‌هاي نوروزي پايان سال، گفت‌وگو كرده‌ايم.
در اين روزهاي پاياني سال، ترافيك يكي از مهم‌ترين مشكلات مردم تهران است. امسال هم اين مشكل كماكان باقي است. به نظر مي‌رسد با افزايش تعداد ماشين‌ها درتهران در روزهاي پاياني سال به آمار روزهاي شلوغ و پر ترافيك پايتخت نيز اضافه مي‌شود. شما هم اين نظريه را قبول داريد كه امسال گره ترافيكي سخت‌تر از سال‌هاي قبل است؟
آمارهاي ما بيشتر كمي است. اما مساله‌اي كه شما به آن اشاره كرديد، بيشتر «كيفي» است. با اين وجود تحليل گزارش‌هاي مركز كنترل ترافيك ما حاكي از آن است كه در روزهاي سپري شده از سال 93 و در ايام مختلفي مانند رحلت امام(ره) يا روز قدس يا 22 بهمن و از اين دست، وضعيت ترافيك تهران بسيار بهتر از سال‌هاي گذشته بوده است، اين واقعا مشهود است.
اما هنوز هم در برخي روزها گره‌هاي كور ترافيكي ديده مي‌شود. مثال آن هم همين برف سه‌شنبه هفته گذشته بود كه باعث شد تا مردم چندين ساعت در خيابان‌ها و بزرگراه‌هاي شمال شهر گير كنند. اين در حالي بود كه در اين نقاط كمتر پليسي را مي‌توانستيد پيدا كنيد.
اين بي‌انصافي است كه بخواهيم همه چيز را به گردن پليس بيندازيم. سوال من اين است كه چرا سازمان‌هاي ديگر را زير سوال نمي‌برند؟ مگر سازمان هواشناسي، اين برف را پيش‌بيني كرده بود؟ شهرداري كجاي اين رخداد بود؟ بچه‌هاي ما آن شب تا 5/1 صبح مشغول سامان دادن به وضعيت خيابان‌ها بودند. اگر حضور ماموران ما نبود شايد مردم تا صبح در ترافيك تهران گير مي‌كردند و مي‌ماندند. ما عكس‌هايي را داريم كه در آنها ماموران ما در حال كمك به مردم و حتي هل دادن خودروها هستند. بي‌انصاف نباشيد.
وضعيت آماري تصادفات و فوتي و جرحي‌هاي امسال پايتخت چطور بوده است؟
براساس آمار در 11 ماهه سال جاري 591 تن در تصادفات رانندگي پايتخت جان خود را از دست دادند كه از اين ميان 167 نفر را موتورسواران، 56 نفر را رانندگان، 294 تن را عابران پياده و 74 تن ديگر نيز سرنشين خودروهاي سواري بودند. از اين تعداد 504 نفر از كشته‌شدگان مرد و 87 تن ديگر نيز زن بودند. بر اساس آمارهايي كه سازمان پزشكي قانوني اعلام كرده است 166 نفر از اين كشته‌شدگان در صحنه جان خود را از دست داده‌اند، 88 نفر حين انتقال به بيمارستان و متاسفانه 337 تن نيز در بيمارستان جان خود را از دست داده‌اند كه اين تعداد جانباخته در بيمارستان با توجه به تمركز تمام مراكز درماني در تهران بزرگ نگران‌كننده است. به نظر من مسوولان مربوطه بايد به اين سوال پاسخ دهند كه چرا اين تعداد از مجروحان در مراكز درماني جان خود را از دست داده‌اند؟
همچنين در طول اين مدت 688 فقره تصادف جرحي در معابر پايتخت رخ داده كه در اين حوزه نيز نسبت به مدت مشابه سال قبل چهار درصد كاهش داشته‌ايم، همچنين در حوزه تصادفات خسارتي نيز نسبت به سال قبل كاهشي 10 درصدي داشته‌ايم.
معمولا در روزهاي پاياني سال، پليس تدابير وي‍ژه‌اي را براي ساماندهي ترافيك اتخاذ مي‌كند. تدابير شما براي روزهاي پاياني سال و ايام نوروز در خصوص كنترل ترافيك و تردد خودروها چيست؟
با توجه به افزايش تقاضاي مردم براي خريدهاي نوروزي پيش‌بيني مي‌شود روزهاي پيش رو شاهد ترافيك پرحجمي در برخي مناطق تهران به ويژه منطقه بازار باشيم، بنابراين ما نيز با اتخاذ يكسري تمهيدات ترافيكي در اين معابر، آنها را با حضور نيروهاي انساني و بهره‌مندي از دوربين‌هاي نظارتي تحت نظر خواهيم داشت و البته ممكن است در پاره‌اي مواقع در معابر محدوديت‌هايي را نيز ايجاد كنيم.
طرح زوج و فرد كه درايام نوروز اجرا نخواهد شد؟
خير. از 29 اسفند تا 14 فروردين طرح زوج و فرد و طرح ترافيك در پايتخت اجرا نخواهد شد. همچنين با توجه به اينكه در ايام تعطيلات نوروز معابر شهري خلوت‌تر از روزهاي ديگر خواهد بود تصميم گرفتيم تا براي مديريت سرعت 60 تيم كنترل سرعت با استفاده از دوربين‌هاي ثبت تخلف دستي تردد در معابر و بزرگراه‌هاي پايتخت مستقر شوند. در هفته اول نوروز دو هيات رسيدگي در منطقه يك واقع در بلوار ارتش ابتداي اوشان و منطقه 12 واقع در خيابان شوش فعال‌اند و در هفته دوم نيز تمامي مراكز طبق روال معمول كار خود را انجام خواهند داد. از سويي ستادهاي ترخيص در هفته اول تعطيلات در ستاد مركزي در خيابان زنجان شمالي و دو واحد ديگر فعال خواهند بود و در هفته دوم تعطيلات نيز همه واحدهاي ترخيص ارايه خدمات خواهند داشت.
شما قبلا در سخنان‌تان اشاره‌اي داشتيد به متوسط زمان حضور ماموران راهنمايي و رانندگي در صحنه‌هاي تصادف. براساس آمار شما، متوسط زمان حضور ماموران پليس در تصادف‌ها شش دقيقه و هفت ثانيه است. مي‌خواهم بدانم نرم جهاني آن چقدر است؟
من اطلاعي در اين خصوص ندارم.
خب در ايران اين رقم در سال گذشته چقدر بوده است؟
كمتر بوده است. حدود شش دقيقه. يعني زمان حضور ما طولاني‌تر شده است.
چرا چنين شده است؟ آن هم در شرايطي كه شما مي‌گوييد، ترافيك امسال روان‌تر هم بوده است.
دلايل آن متنوع است. يكي از دلايل آن دور بودن نقاط حادثه‌خيز است. مثلا ماموري كه براي تصادفي به نقطه‌اي رفته است ممكن است بلافاصله به ماموريت ديگري اعزام شود كه از لحاظ بعد مسافت بسيار دورتر از محل اول بوده است. يكي شرق منطقه است و يكي غرب منطقه. يا ممكن است به دليل نقص و خرابي يا كندي دستگاه‌هاي الكترونيك باشد. چون از زماني كه يك تصادف اعلام مي‌شود تا زماني كه ماموري اعزام مي‌شود، چندين مرحله را طي مي‌كند. وقتي دستگاه‌ها كند باشند، مسلما زمان اعزام نيرو هم طولاني خواهد شد.
شايد هم دليل آن كمبود نيروهاي پليس باشد. در بسياري از موارد جاي خالي پليس به خوبي احساس مي‌شود. مي‌خواهم بدانم كه اين كمرنگ بودن حضور پليس در برخي موارد يا نقاط به دليل كمبود نيروي انساني است؟
امروز اين نگاه يعني اعتقاد به حضور پليس در تمامي صحنه‌ها مدت‌هاست كه در دنيا منسوخ شده است. من هم نمي‌دانم كه به ازاي هر چند شهروند يك پليس داريم.
بدانم كه خودتان احساس كمبود در بخش نيروهاي انساني را نداريد؟
نه. من به اين اصل اعتقاد دارم كه اگر به جاي حضور فيزيكي پليس، از لحاظ رواني، كنترل‌ها را بيشتر كنيم، بسيار بهتر خواهد بود. در همين راستا ما نيازمند توسعهIT دركنترل ترافيك هستيم. بايد مديريت الكترونيكي را جايگزين مديريت فيزيكي كنيم.
دركنار آن، پليس‌هاي آموزش‌ديده‌اي هم داشته باشيم كه بتوانند در كوتاه‌ترين زمان خود را به نقطه ماموريت‌شان برسانند.
پس با اين همه تاكيدي كه روي ثبت هوشمندانه تخلفات داريد بايد تعداد دوربين‌ها را نيز افزايش داده باشيد.
دقيقا. در 11 ماهه گذشته تعداد دوربين‌هاي ثبت تخلف 119 عدد نسبت به سال گذشته افزايش داشته است. اين تعداد بيشتر هم خواهد شد چراكه از 22 فروردين سال آينده 130 دوربين تخلف ورود غيرمجاز به محدوده زوج و فرد را ثبت خواهند كرد، البته در حال حاضر اين دوربين‌ها به صورت آزمايشي در حال فعاليت هستند و جريمه‌اي از سوي آنان صادر نخواهد شد.
درحال حاضر روزانه چند خودرو به شكل غير مجاز به داخل طرح وارد مي‌شوند؟
مطابق آمارهاي موجود، روزانه بيش از 300 هزار ورود غيرمجاز به محدوده زوج و فرد داريم.
گلايه‌ها و شكايت‌هاي مردم از نحوه برخورد ماموران راهنمايي و رانندگي مشكلي است كه همواره وجود داشته و كمتر به آن توجه شده است. امسال تعداد شكايت‌هاي مردم نسبت به سال گذشته رشد داشته يا كاهش؟
براساس آمار امسال ميزان پيام‌هاي تقدير و تشكر مردم، 311 درصد رشد داشته است. ميزان شكايت‌ها اما كاهش داشته است هر چند به صفر نرسيده است. ما هنوز در مواجهه با مردم مشكل داريم ومردم شاكي هستند ولي ميزان اين نارضايتي نسبت به سال گذشته كاهش داشته است. اين اتفاق، رخداد خوبي است.
اگر مردم در زمينه برخوردهاي ماموران شما، شكايتي داشته باشند، چه كسي بايد به آن رسيدگي كند؟ اصلا بايد به كجا مراجعه كنند؟
ساده است. از طريق سامانه 197. من فكر نمي‌كنم در كشور هيچ سازماني مانند نيروي انتظامي در انتقال شكايات و انتقادها سهل‌الوصول‌تر باشد.
در مورد شيوه رسيدگي به شكايت‌هاي مردم در خصوص اعتراض به جريمه‌ها چطور؟ در حال حاضر اگر مردم نسبت به جريمه‌هاي خود شكايتي داشته باشند بايد به 110 مراجعه و درمرحله اول فرمي را پر كنند و 2500 تومان هم بدهند تا رسيدگي شود و جالب اينجاست كه اكثرا فرداي آن روز پيامكي براي‌شان مي‌آيد كه معمولا تغييري در ميزان جريمه اعمال نشده است. بنابراين معترضان مجبورند دوباره 2500 تومان ديگر بدهند و فرمي را بگيرند و به مراكز تعيين شده بروند و طرح شكايت كنند و باز جالب اينجاست كه درآنجا هم بدون حضور فرد در مورد اعتراضش تصميم‌گيري مي‌شود و درنهايت حكم صادر مي‌شود. فكر نمي‌كنيد اين فرآيند واقعا معيوب باشد؟
قطعا به شيوه جديدي نياز داريم ولي اين شيوه جديد آن چيزي نيست كه مدنظر شماست. درخيلي از كشورهاي دنيا اگر شما اعتراضي كرديد و اعتراض شما درست نبود، بايد جريمه بپردازيد. اما درايران در مورد بخش وسيعي از شكايت‌ها، مردم قبول دارند كه تخلف كرده‌اند ولي به اميد كم شدن آن است كه اعتراض مي‌زنند. ما بايد امكان اعتراض را سخت‌تر كنيم.
يعني چطور؟
از طريق اعمال قانون با شيوه‌هايي چون استفاده از سيستم‌هاي هوشمند، تا هم اشتباهات‌مان را به حداقل برسانيم و هم فرآيند اعتراض را سخت‌تر كنيم.
امسال هم بنا داريد تا نرخ جريمه‌ها را بالا ببريد؟
بر اساس قانون، هر دو سال يك‌بار بايد جريمه‌ها نيز مطابق تورم افزايش يابد. الان هم مدت‌هاست كه جريمه‌ها تغيير نكرده است. براي همين چند وقتي است كه درخواست افزايش جريمه‌ها را به مراجع ذي‌صلاح داده‌ايم ولي آنها، اين درخواست را مسكوت گذاشته‌اند به هر حال بايد اين اتفاق بيفتاد.
خود شما چطور؟ شخصا با اين افزايش موافقيد؟
من بيش از اينكه موافق افزايش جريمه باشم، موافق با افزايش «ريسك» جريمه هستم.
يعني چي؟
يعني وقتي مثلا جريمه افزايش سرعت يك ميليون تومان شود ولي راننده بداند كه فقط پنج درصد احتمال دارد جريمه شود و در بقيه موارد كسي به او كاري ندارد و ناظري وي را نمي‌بيند، خب احتمال خلاف او نيز بالا مي‌رود ولي وقتي كه بداند 98 درصد احتمال ديده شدن و متوقف شدن توسط پليس وجود دارد، حتي اگر جريمه‌ها نيز كم باشند، كمتر خلاف مي‌كند. اين مي‌شود بالا بردن ريسك.
در بسياري از تصادفات، يكي از طرف‌هاي تصادف، عابرين پياده هستند كه خيلي وقت‌ها نيز مقصرند ولي با اين وجود قانوني براي برخورد با عابران پياده نداريم. فكر نمي‌كنيد ديگر وقت آن باشد تا دراين مورد نيز قوانيني داشته باشيم؟
درحال حاضر برخوردهاي ما با عابران پياده «ايجابي» است يعني به دليل اينكه قوانيني در اين زمينه نداريم نمي‌توانيم با آنها برخورد «سلبي» داشته باشيم. من هم مثل شما اميدوارم كه در آينده قوانيني براي برخورد با عابران متخلف نيز به تصويب برسد. به نظر من هم چنين قوانيني ضروري است.