يكم بهمن ماه بود كه حسن روحاني، رييس‌جمهور كشور در ديدار با وزير، معاونان و مديران وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات با انتقاد به فيلترينگ به شكست آن اشاره كرد و گفت: «بايد قبول كنيم كه اشتباه كرديم؛ فكر كرديم اگر بگوييم استفاده از فلان امكان ممنوع بوده و فيلتر است همه به آن گوش مي‌كنند. ديديم كه پس از فيلتر هر امكاني، فيلترشكن آن ايجاد شد و هر چه تلاش كرديم به طور روزانه فيلترشكن‌هاي جديد ارايه شد و در نتيجه زيان و آسيبي كه به‌ويژه به جوانان و فرزندان ما از ناحيه استفاده از فيلترشكن‌ها وارد شد، بيشتر از زماني است كه به طور عادي مثلا از همان نرم‌افزاري كه فيلتركرديم، استفاده مي‌كردند.»
روحاني ادامه داد: «راه پيشگيري از مخاطرات ابزارهاي ارتباطي جديد فيلترينگ نيست، بلكه بايد سواد رسانه‌اي و ديجيتال جوانان و نوجوانان و البته والدين و همه جامعه را بالا ببريم تا بتوانند در كنار استفاده مناسب از اين امكانات از مخاطرات و آسيب‌هاي آن هم در امان بمانند. »
اين سخنان روحاني واكنش‌هاي زيادي در پي داشت. تا جايي كه چهار روز بعد از اين سخنان رييس‌جمهوري، حجت‌الاسلام محمد جعفر منتظري، دادستان كل كشور با اشاره به اين سخن رييس‌جمهور كه گفته بود «اولين بار در ايران اين پهلوي اول بوده است كه دستور اعمال فيلترينگ براي راديو به عنوان نوظهورترين رسانه عصر خودش را صادر كرده بود» گفت: «اينكه يك روز گفته مي‌شود فيلترينگ به تاريخ پيوست و يا گفته مي‌شود كه اولين كسي كه فيلترينگ را گفت رضا شاه بود، آيا اينها به نفع مردم است؟ بايد به نيازهاي اوليه مردم توجه كنيم.»
او با اشاره به اين جمله حسن روحاني كه گفته بود « مبارزه با خواست عموم مردم، شرعي و قانوني نيست»، ادامه داد: «وقتي مي‌بينيم اكثر جرايم بستري به نام فضاي مجازي دارد، نبايد پيشگيري كنيم؟ آيا اين وظيفه شرعي و قانوني ما نيست؟»
دادستان كل كشور خطاب به مسوولان گفت: «فيلتر كردن يعني راه قتلگاه را براي عده‌اي ببنديم، اگر قبول نداريد كه فضاي مجازي قتلگاه است، صراحتا بگوييد. اگر قبول داريم بايد بنشينيم و به فكر درمان باشيم و پيشگيري را به كار ببنديم و جاده سالمي را پيشنهاد دهيم. نه دنبال اين هستيم جايي را ببنديم و نه اينكه جا مي‌زنيم، ما مي‌گوييم بايد فضاي سالمي در اختيار مردم باشد.» او خطاب به رييس‌جمهور گفت: «مطالبه صريح بنده از رييس‌جمهور اين است كه مطالبه بحق رهبري و قانون و عامه مردم را چرا عملي نمي‌كنند و فضاي مجازي در اختيار خود دولت را ايجاد نمي‌كنند؟ چرا شبكه ملي اطلاعات را تاكنون تشكيل ندادند؟ مطالبه‌ام از وزارت ارتباطات هم اين است كه چرا مصوبات شوراي عالي فضاي مجازي را اجرا نمي‌كنند؟ ما بررسي كرديم و ديديم مصوبات اجرا نشده است. اينها نشان مي‌دهد اراده جدي براي اين كار وجود ندارد.»
دادستان كل كشور ادامه داد: «ما به دنبال تضعيف دولت نيستيم، دستگاه قضايي هم در اين رابطه در خدمت شماست. به خدا قسم راهي كه دشمن براي ما گشوده راه سعادت آميزي نيست. انتظار داريم هرچه زودتر اين مساله را به سامان برسانند و نگذاريد دستگاه قضايي از وظيفه قانوني و تكليف قانوني خود استفاده كند.»
اما در مقابل دادستان تهران كه فيلترينگ را راه‌حلي براي رفع مشكلات موجود در فضاي مجازي مي‌داند، بسياري از مسوولان هستند كه فيلترينگ را واگذار كردن بدون دردسر ميدان جنگ نرم به دشمن مي‌دانند. آنها همانند مقام معظم رهبري كه در سخنراني 19 دي‌ماه‌شان در قم از جوانان خواستند كه «با هوشمندي، فضاي مجازي را به ابزاري براي زدن تودهني به دشمنان تبديل كنند»، فكر مي‌كنند كه نبايد عرصه را در فضاي مجازي براي دشمنان خالي كرد.
با محدوديت‌ها نمي‌توان مانع حضور جوانان در فضاي مجازي شد
رمضانعلي سبحاني‌فر، نماينده سبزوار و رييس كميته مخابرات مجلس با اشاره به سخنان رهبري در سالروز قيام مردم قم در پاسخ به اين پرسش كه حضور فعال جوانان در فضاي مجازي چه كمكي به مهار فضاي تبليغي منفي دشمنان ضد نظام جمهوري اسلامي مي‌كند، به ايسنا گفت: «حضور پررنگ‌تر و فراگيرتر دشمن در جبهه جنگ نرم و فضاي مجازي قطعا موجب تحت تاثير قرار گرفتن جبهه خودي مي‌شود اما اگر به دست خودمان ميدان را خالي نكنيم قطعا مي‌توانيم ميدان‌دار جنگ نرم در فضاي مجازي باشيم.» به عقيده او، در فضاي مجازي در ميدان جنگ نرم با دشمنان هستيم اگر در اين ميدان به دليل محدوديت‌ها و اختلالاتي كه برخي مسوولان به وجود مي‌آورند شاهد خالي شدن حضور جوانان‌مان باشيم، ميدان نبرد بدون دردسر در اختيار دشمنان قرار مي‌گيرد. به عقيده او، با محدوديت‌هاي مختلف نمي‌توان مانع حضور جوانان در فضاي مجازي شد چرا كه آنان با استفاده از ابزارهايي كه دشمنان جمهوري اسلامي در فضاي مجازي در اختيارشان مي‌گذارند به راحتي و البته با قدري اتلاف وقت مي‌توانند در سايت‌هايي حضور پيدا كنند كه شايد دلخواه والدين و حتي مسوولان نظام نباشد. رييس كميته مخابرات مجلس با تاكيد بر اينكه فيلترينگ بازدارنده نيست، ادامه داد: «اصرار برخي مسوولان بر سخت‌تر شدن فيلترينگ نتيجه‌اي جز پا گذاشتن در راه‌هايي كه در شرايط عادي حتي به رفتن در اين مسيرها هم فكر نمي‌كنند، ندارد. در اين صورت هيچ تضميني وجود ندارد كه راه‌هاي غيراصولي ورود به فضاي مجازي بين جوانان ايراني فراگيرتر از گذشته نشود. به نظر بنده در اختيار جوانان گذاشتن بدون فيلتر اما كنترل شده فضاي مجازي همانند در اختيار گذاشتن چاقوي تيز است.»
هر وقت ما به جنگ تكنولوژي رفته‌ايم با شكست روبه‌رو شده‌ايم
عبدالرضا هاشم‌زايي، نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي هم درباره تاكيد مقام معظم رهبري بر حضور جوانان در فضاي مجازي گفت: «امروز تمامي افراد جامعه از دانش‌آموزان دبيرستاني گرفته تا افراد مسن در فضاي مجازي حضور دارند و يك عده از آقايان از حضور بدون كنترل افراد در فضاي مجازي نگران هستند، اما تجربه اين را نشان داده است كه هر وقت ما به جنگ تكنولوژي رفته‌ايم با شكست روبرو شده‌ايم.»
او با اشاره به اينكه هر جنگ با تكنولوژي محكوم به شكست است، ادامه داد: «فضاي مجازي هم مانند ساير ابزارها مي‌تواند كاربرد مفيد يا زيان بخشي داشته باشد. ما بايد با فرهنگ‌سازي زمينه استفاده بهينه از فضاي مجازي را فراهم كنيم. سال گذشته تلگرام فيلتر شد، اما امروز با وجود فيلترينگ تمام افراد جامعه در تلگرام حضور دارند. با اين تفاوت كه امروز از فيلترشكن استفاده مي‌كنند. اين بيانگر شكست مجدد ما در جنگ با تكنولوژي است.»
به گفته هاشم‌زايي هر ابزاري داراي دو كاربرد است؛ به عنوان مثال از اسلحه هم مي‌توان براي دفاع از كشور استفاده كرد كه اقدام مباركي است و هم مي‌توان با آن مردم را كشت كه اقدام ناشايستي است. فضاي مجازي هم اين گونه است. ما مي‌توانيم با فرهنگ سازي در فضاي مجازي استفاده بهينه را از آن داشته باشيم. بايد زمينه حضور جوانان براي استفاده بهينه از فضاي مجازي مهيا شود. فيلترينگ و جنگ با فضاي مجازي نتيجه‌اي جز شكست ندارد، بلكه ما بايد براي فضاي مجازي مصونيت فرهنگي ايجاد كنيم.
استفاده از فضاي مجازي ضرورت جامعه است
علي وقف‌چي، نماينده مردم زنجان در مجلس يكي ديگر از مسوولاني است كه به ضرورت استفاده از فضاي مجازي اشاره كرد و گفت: «وقتي كه مقام معظم رهبري به موضوعي مي‌رسند و به آن تاكيد دارند نشان از اهميت موضوع است. ما در استفاده از اين فضاي مجازي ناچاريم پس بايد در مورد استفاده درست از آن بينديشيم. موضوع فضاي مجازي خلأ قانوني دارد.»
او با اشاره به بيانات اخير مقام معظم رهبري در مورد جوانان و فضاي مجازي و ضرورت حضور فعال جوانان در اين فضا ادامه داد: «امروزه از بزرگ‌ترين ابزارهاي هر نوع اطلاع‌رساني فضاي مجازي است. ما معتقديم كه اين فضا و فعاليت در آن يكي از اصلي‌ترين ضرورت‌هاي جامعه است.»
نماينده زنجان معتقد است كه با استفاده از اين ابزار مي‌توانيم يك ظرفيت بزرگي ايجاد كنيم چون از طريق اين فضا مي‌توان با جهان خارج از كشور ارتباط برقرار كرد.
غيبت در فضاي مجازي اثرات منفي دارد
احمد عليرضابيگي، عضو كميسيون امور داخلي كشور و شوراها هم غيبت جوانان متعهد و هوشمند در فضاي مجازي را فرصتي براي دشمنان دانست و گفت: « فيلترينگ عملا مانع حضور افراد متعهد و دلسوز در فضاي مجازي مي‌شود و فرصت استفاده از ابزار فضاي مجازي را به دست دشمنان مي‌دهد.» او با اشاره به سخن مقام معظم رهبري كه فرمودند:« جوانان با هوشمندي، فضاي مجازي را به ابزاري براي زدن در دهان دشمن تبديل كنند» ادامه داد: «امروز ديگر تلويزيون و ساير رسانه‌ها از آنجا كه ارتباط يك طرفه با مردم دارند نقش پررنگي در جامعه ندارند و بايد به دنبال ابزاري بود كه امكان برقراري ارتباط را فراهم كند كه فضاي مجازي با برقراري بستر مناسب توانسته در بخش‌هاي مختلف اين مهم را اجرايي كند.»
به گفته اين نماينده مجلس، فراهم كردن زمينه حضور جوانان در فضاي مجازي به منظور انتقال محتواي ارزشمند و استفاده بهينه از آن براي پيشبرد اهداف و رويارويي با دشمن يك فرصت ارزشمند است. غيبت در فضاي مجازي اثرات منفي دارد.