نبرد سرد با نفوذ در تسليحات گaرم

حالا سال‌هاي سال از دوران «جنگ سرد» فاصله داريم. سال‌هاي جهان دوقطبي، و دوراني كه جنگجويان در دو جبهه غرب و شرق، نه لزوما مرداني عضلاني با لباس‌هاي خاكي و مجهز به تسليحات پيشرفته و سنگين، بلكه عمدتا افرادي بودند با ضريب هوشي بالا، مهارت‌هاي خاص اطلاعاتي و امنيتي و در پوشش شهروندان عادي كه كارشان «نفوذ» بود و البته «خرابكاري». حالا البته دهه‌ها از آن روزها و سال‌هاي سرد كه دو ابرقدرتِ وقت جهان مي‌توانستند گاهي بدون آنكه حتي يك گلوله شليك كنند، ميليون‌ها دلار به يكديگر خسارت بزنند و مهم‌تر از اين پول‌ها و سرمايه‌هاي سوخته، طوري دست رقيب را بخوانند كه روح رقيب هم خبردار نشود اما پايان جنگ سرد، لزوما به‌معناي پايان نبرد اطلاعاتي و امنيتي در جهان نيست. برعكس، چنان‌كه در تمام اين حدود 30 سال از گوشه و كنار شنيده و خوانده و ديده‌ايم، پيشرفت‌هاي تكنولوژي و فناوري‌هاي نو، ابعادي پيچيده‌تر به اين نبرد سنگين اطلاعاتي بخشيده است.

با اين همه اما يك‌چيز كاملا عوض شده و فروشكسته و آن، اينكه انحصار آن اطلاعات پيشرفته و اين دانش‌هاي نو ديگر در اختيار يكي، دو ابرقدرت جهان نيست. چنانچه شايد بتوان با ميزاني اغماض ادعا كنيم اگرچه عصر نبردهاي اطلاعاتي سرنيامده و برعكس اين عصر عجيب، وارد فصلي تازه شده و دروازه‌هايي جديد پيش‌روي خود دارد اما دوران «ابرقدرت‌ها» لااقل به آن معنا و مفهومي كه تا پيش از آغاز دهه 90 ميلادي سراغ داشتيم، سرآمده است. شاهد اين مدعا نيز شايد آنچه اين روزها با عنوان «نفوذ ايران به سيستم پهپادي امريكا» از آن صحبت مي‌شود باشد.

سردار علي حاجي‌زاده، فرمانده نيروي هوافضاي سپاه پاسداران كه به‌تازگي ادعاي نفوذ ازسوي امريكايي‌ها به سيستم موشكي ايران را «بالاتر از دروغ و يك افتضاح بزرگ» خوانده و برعكس، از نفوذ سپاه پاسداران به سيستم نظامي ايالات خبر داده و مشخصا گفته بود كه ايران توانسته با نفوذ به هواپيماهاي جاسوسي امريكا، اطلاعات دست اول درباره داعش و امكانات آنها به دست آورده و در اختيار نيروهاي حشدالشعبي در عراق قرار دهد، صبح ديروز نيز در جشنواره سلمان فارسي سازمان پدافند غيرعامل، به اين مهم پرداخت و گفت: «امروز عرصه جنگ گسترش پيدا كرده است. همان‌طور كه ما موشك‌هاي‌مان را جايي مي‌بريم كه آسيب نبينند، اقتصاد هم بايد مقاوم باشد. اگر اصل دشمني دشمنان را پذيرفته‌ايم، پس بايد خيلي حواس‌مان را جمع كنيم. با اين رشد فضاي سايبري در كشور اگر از آن سوي مرزها مي‌توانند در بخش‌هاي زيرساختي ما عمليات سايبري انجام دهند، ما در بخش‌هاي غيرنظامي بسياري از اين تهديدات را جدي نگرفته‌ايم؛ لذا بايد در حوزه پدافند غيرعامل نگاه‌مان را متحول كنيم.» اين تاكيد فرمانده هوافضاي سپاه بر لزوم توجه بيشتر به حوزه پدافند غيرعامل اما درحالي انجام شده كه نه‌تنها مقامات سياسي و سران نظامي ايراني، بلكه حتي بسياري از منابع خبري و كارشناسان خارجي نيز بارها و بارها از قدرت سايبري ايران و همچنين توانايي آفندي سيستم نظامي جمهوري اسلامي سخن گفته‌اند. حاجي‌زاده با بيان اينكه «رد سعودي‌ها و اماراتي‌ها در اقتصاد ما پيداست»، به اخبار روزهاي گذشته درباره احتمال خرابكاري ايالات متحده در سيستم موشكي ايران و احتمال نقش داشتن اين اقدامات در ناكام ماندن پرتاب دو ماهواره ايراني اشاره كرده و گفته است: «الان اعلام كرده‌اند كه به دنبال خرابكاري در حوزه موشكي ما هستند. ما چندسال است كه اين موضوع را فهميده‌ايم، ولي صدايش را در نياورده‌ايم. آنها تلاش مي‌كردند تا در قطعاتي خرابكاري كنند و موشك‌ها روي هوا منفجر شود. اما تا الان هيچ غلطي نتوانستند بكنند. چون ما از قبل پيش‌بيني كرديم و در اين بخش مقاوم‌سازي كرديم.»

هرچند چنان‌كه گفتيم حاجي‌زاده پيش از اين هم در اين رابطه اظهارنظر كرده بود و اما واقعيت آن است كه اشاره به احتمال خرابكاري امريكايي‌ها در جريان پرتاب ماهواره‌ها، نه ازسوي مقامات امريكايي، بلكه از سوي محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران و در جريان مصاحبه‌اي با شبكه NBC مطرح شده بود. آن‌جا كه ظريف در واكنش به پرسش خبرنگار اين شبكه امريكايي گفته بود كه اين مساله «كاملا محتمل است» اما وزارت خارجه «همچنان درحال بررسي موضوع است.» به گفته ظريف، اين مساله ممكن است به همان كارزاري مرتبط باشد كه نيويورك‌تايمز از آن خبر داده بود. اشاره‌اي به گزارش خردادماه ۹۱ اين روزنامه كه در آن «تأخير به وجود آمده در برنامه هسته‌اي ايران» را احتمالا ناشي از «حمله سايبري مشترك اسراييلي‌- امريكايي ازطريق بدافزار «استاكس‌نت» به روند غني‌سازي اورانيوم در ايران» دانسته بود كه گفته مي‌شد به برنامه هسته‌اي ايران ضربه زده است. گزارشي كه معتقد بود «استاكس‌نت» ابتدا به‌مدت 2 سال در كوره هسته‌اي ديموناي اسراييل آزمايش شده بود تا اسراييلي‌ها از صحت اجراي استاكس‌نت اطمينان حاصل كنند. مهرماه سال ۹۵ نيز خبرگزاري آسوشيتدپرس در گزارشي، علت «تداوم آتش‌سوزي‌ها در پتروشيمي‌هاي ايران» را ناشي از «هك شدن سيستم‌هاي پتروشيمي و خرابكاري‌هاي نرم‌افزاري در ايران» احتمال داده بود.

ظريف اگرچه پس از آن اظهارنظر ازسوي برخي مخالفان هميشگي‌اش مورد انتقاد قرار گرفت كه چرا به اين مسائل امنيتي اشاره كرده اما واقعيت اين است كه آنچه بايد ازسوي مقامات ايراني مسكوت بماند، اشاره به احتمال اقدامات سوء واحتمالي دشمن نيست، بلكه احتمالا صحبت از توانايي‌هاي امنيتي و اطلاعاتي و نظامي ايران است كه بايد با دقت بيشتر موردتوجه مسوولان باشد.

چنانچه شبكه تلويزيوني راشاتودي به‌تازگي، با حضور كارشناساني ازجمله يك كارمند پيشين پنتاگون از قول اين مقام اسبق امريكايي در پنتاگون خبر داده كه نفوذ در پهباد امريكايي 170- RQ ازسوي ايران، حداقل از سال 2011 محقق بوده و ايران از همان‌زمان قادر بوده كه اين پهپاد متعلق به سازمان سيا را در خاك امريكا بنشاند. به‌گفته مايكل مالوف، ايران ازطريق مهندسي معكوس موفق شده كه علاوه بر دسترسي به تجهيزات الكترونيكي بسيار محرمانه، الگوريتم‌ها و منطق ارتباطي آنها را نيز كشف كند و حالا ايرانيان اميدوارند بتوانند با ارتقاي اين شيوه‌ها، اقداماتي مشابه عليه هواپيماها، كشتي‌ها و ساير تجهيزات نظامي امريكايي انجام دهند. اقدامي كه به‌گفته اين كارمند پيشين پنتاگون از طريق شناسايي ضعف‌هاي كدگذاري در سيستم‌هاي امريكايي محقق شده است.

اما اين همه ماجرا نيست. چراكه پس از انتشار خبر كنترل پهپاد امريكايي 170- RQ، پايگاه اطلاع‌رساني «وايرد» به نقل از روزنامه امريكايي «كريستين ساينس مانيتور» نيز فاش كرد كه ايران از سال 2008 توانسته به GPS پهپادهاي امريكايي نفوذ كند. اين پايگاه اطلاع‌رساني نوشته ايران با استفاده از نرم‌افزارهايي كه اتفاقا چندان هم تخصصي نبوده و در بازار نيز موجود است، توانست با ورود به سيستم هواپيماهاي بدون سرنشين امريكايي به برخي فيلم‌هاي ضبط شده توسط پهپادهاي مزبور دسترسي پيدا كند. اين گزارش همچنين با طرح اين ادعا كه چنين ضعفي در سيستم‌هاي نظامي امريكا ازسال 1996 شناخته شده است، مدعي شده ايران درحالي از يك ضعف ناوبري شناخته‌شده امريكايي‌ها بهره‌برداري كرده كه «متخصصان جنگ نرم ايران» در تمام اين مدت، اين قدرت را داشته‌اند كه ارتباط 170- RQ را با مركز قطع كنند و درحال حاضر نيز در تلاش هستند تا اسرار اين هواپيماي بدون سرنشين را به دست آورند.

ظريف البته در همان مصاحبه جنجالي با شبكه NBC، از تلاش‌هاي حلقه‌اي در امريكا كه «جنگ عليه عراق را راه انداختند» براي به راه انداختن «جنگي عليه ايران» سخن گفته و تاكيد كرده بود كه اگرچه نمي‌گويد دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهوري امريكا به‌دنبال اين اقدامات است اما «برخي افراد در دولت ترامپ در تلاش براي آغاز چنين جنگي هستند.» اما در عين حال تاكيد كرده بود كه اين جنگ احتمالي براي حلقه‌اي كه به‌دنبال شعله‌ور كردن آتشش هستند، همانند «خودكشي» خواهد بود. با اين همه اما به نظر مي‌رسد دوران تازه‌اي از جنگ‌هاي بدون تيراندازي و فعاليت‌هاي سايبري و حملات سرد فرارسيده كه اگرچه مطابق انتظار بيشتر بر تاسيسات و تجهيزات نظامي تمركز دارد اما آنچه برنده را بر بازنده برتري مي‌دهد، نه لزوما سلاح‌هاي پيشرفته و آتش سنگين توپخانه‌ها، بلكه گاهي دانش و توانايي اين جنگجويان معاصر و متفاوت است.