دولت براي تقويت فعاليت احزاب ، چه اقداماتي را بايد انجام دهد؟
احياي خانه احزاب
يدالله طاهرنژاد٭
دولت تدبير و اميد از سال 92 پس از استقرار، پيوسته تلاشش اين بود كه احزاب را به فعاليت بيشتر و حضور بيشتر در عرصه‌هاي سياسي تشويق كند و اين كار را وزير كشور و پس از آن معاون سياسي ايشان با دعوت از چهره‌هاي حزبي و دبيران كل احزاب در پيش گرفته‌اند. اين فعاليت‌ها در جهت احياي فعاليت جدي احزاب بعد از يك وقفه جدي ارزيابي مي‌شود. خوشبختانه امروز در شرايطي صحبت مي‌كنيم كه بحث خانه احزاب هم به نقاط خوبي رسيده و كميته اجرايي براي برگزاري انتخابات شوراي مركزي انتخاب شده و راهكارهاي برگزاري انتخابات طراحي شده و به زودي شاهد برگزاري مجمع و انتخابات شوراي مركزي خانه احزاب خواهيم بود. دولت تلاش مي‌كند كه احزاب وارد فضاي سياسي شوند و در عين حال قصد توليت آنها را ندارد. نكته جالب اينجاست كه تا الان سرعت دولت براي بازگشت احزاب به تاثيرگذاري جدي در فضاي سياسي از سرعت خود احزاب بيشتر بوده است. از طرفي امسال هم سال انتخابات است و براي انتخابات پرشور بايد احزاب فعال شوند و فضا را انتخاباتي كنند.
بعد از يك دوره ركود و رخوت براي اينكه دوباره سازوكارهاي مناسب فراهم كنيم كارهاي زيادي بايد انجام دهيم و در عين حال موانع زيادي هم وجود دارد. دولت علاوه بر تلاش زياد براي آماده‌سازي بستر بايد بتواند موانع را هم از مسير بردارد. بعد از انتخابات سال 88 فضا براي احزاب تنگ شد و بستر ناهموار بود. موانع امروز را هم در همين راستا بايد جست‌وجو كرد. دوستان ما در وزارت كشور هم متولي اين امر هستند و به نظر من فعاليت آنها قابل قبول بوده است.
٭ عضو شوراي مركزي حزب كارگزاران سازندگي
احياي وزارت كشور
فرج‌الله كميجاني٭
انتظار ما از دولت اين است كه فقط وظيفه‌اش را به درستي انجام دهد. همان قانون احزاب را به درستي اجرا كند. احزاب حق و حقوقي دارند و دولت هم حقوقي دارد. اين حقوق بايد رعايت شود. احزاب حق دارند تشكيل جلسه بدهند و امنيت فعاليت سياسي آنها بايد تامين شود. به هر حال فعاليت سياسي ملزوماتي دارد. ما نه پول و نه امكانات از وزارت كشور نمي‌خواهيم. ما خانه احزاب داشتيم كه همه احزاب آنجا فعاليت داشتند اما مسير حركت دولت قبل به سمتي رفت كه خانه احزاب تعطيل شد. بايد خانه احزاب شكل گيرد. ما دريافت مجوز‌هايي كه طبق قانون اخذ آن لازم هم نيست اما عرف شده را پذيرفته‌ايم اما دولت هم بايد روند اعطاي آن را تسريع كند. براي افتتاح شعب استاني حزب بايد يك سال دوندگي صورت گيرد و دست آخر آنقدر پيچ و خم‌ها زياد مي‌شود كه احزاب از خير دفتر استاني بگذرند. مسيري را درست كرده‌اند كه به نتيجه هم نمي‌رسد. موضوع ديگر اين است كه احزاب بايد طرف مشورت دولت باشند. فعالان حزبي در ايران از طرق فعاليت حزبي نه‌تنها درآمد ندارند كه هزينه هم مي‌كنند بنابراين بايد بستري فراهم شود كه نظرات اين افراد گرفته شود. مثلا در لايحه احزاب بايد بيشتر احزاب را مورد توجه و مشورت قرار مي‌دادند. الان آنچه مسلم شده اين است كه معاون سياسي مي‌خواهد حرف همه احزاب را بشنود و ازخروجي اين جلسات برنامه‌ريزي‌ها را انجام دهد. همه احزاب متفق‌القول از دولت مي‌خواهند امنيت فعاليت سياسي را فراهم كند. وقتي وزارت كشور مجوز حزب ملي مي‌دهد ديگر در استان‌ها نبايد در برابر دفاتر استاني مقاومت شود. البته ما درك مي‌كنيم كه در اين راه موانع بزرگي پيش روي دولت است. به عنوان مثال ارگان‌ها و نهادهايي هستند كه بايد از وزارت كشور دستور بگيرند اما مستقل عمل مي‌كنند. نيروي انتظامي موظف است امنيت همايش‌هاي سياسي را تامين كند.برخي نهادهاي غيرمسوول هم در طول اين سال‌ها در مسووليت‌هاي وزارت كشور دخل و تصرف كرده‌اند. وزارت كشور اول بايد شأن اصلي خود را بيابد. الان شأني كه قانون براي وزارت كشور تعيين كرده عملياتي نيست.
٭ عضو شوراي هماهنگي جبهه اصلاحات
نقد، در رابطه دوطرفه دولت و احزاب
محمدرضا آقا ميري٭
دولت‌ها بايد مجال تفكر و انديشه را به همه شخصيت‌هاي حقيقي و حقوقي بدهند. اگر به‌هر صورت ممانعت كنند از اين قضيه هم خودشان ضرر كرده‌اند و هم بقيه را متضرر كرده‌اند. مثلا نقد‌پذيري را در نظر بگيريد.
هر دولتي اشتباهاتي دارد كه اگر بساط نقد را از جامعه جمع كنيم آن دولت نمي‌تواند به بالندگي برسد. عمده‌ترين مطلبي كه مي‌تواند مشكل را از سر راه جريانات حزبي بردارد همين آزادي عمل در چارچوبي است كه به كليات دولت و حاكميت اشكالي وارد نكند. اين مي‌تواند احزاب را فعال سازد و در جهت بهبود وضعيت نظام و انقلاب و كشور كمك كند.
اميرالمومنين علي (ع) فرموده‌اند: «آلت الرياسته سعه الصدر». معناي اين جمله اين است كه ابزار رياست شرح‌صدر و تحمل است. اگر اين اتفاق بيفتد و دولتمردان ما به اين فرمايش حضرت علي توجه كنند خير نهفته در آن را مي‌بينند. از طرفي احزاب هم نبايد از اين فضايي كه دولت به وجود مي‌آورد سوء استفاده كنند و نقدشان مخل تماميت دولت و حاكميت باشد.
قرار نيست احزاب موجب ناهنجاري در جامعه شوند و به اعتقاد من فعاليت حزبي بايد دور از رذايل اخلاقي باشد. گاهي مشاهده مي‌كنيم كه در فضاي رقابت‌هاي سياسي رقيب را به هر صورت كه از دست‌شان بر مي‌آيد مي‌زنند و تخريب مي‌كنند. اين غلط است. در قرآن عبارت حزب‌الله را هم داريم. گويي خدا هم حزب دارد اما حزب‌الله كساني هستند كه تمام خصايل محموده اخلاقي را رعايت كند و ابتداييات اخلاق را بلد باشند و تقابل شكننده نكنند. حزبي كه به اين مقدمات پايبند باشد نقدش منصفانه مي‌شود.
٭ عضو جبهه پيروان خط امام و رهبري
نگاه سياسي به احزاب
محسن كوهكن٭
يكي از راه‌هاي موثر در تقويت نقش و اثرگذاري احزاب در فضاي سياسي ايران اين است كه دولت زمينه‌اي را فراهم سازد كه به وسيله خود احزاب باشگاه يا خانه احزاب با رويكرد جديد كارش را شروع كند. قطعا در هر دولتي به خاطر اينكه مسووليت وزارت كشور به نوعي به امنيت داخلي مربوط است بايد كمك شود تا موضوع احزاب به يك موضوع امنيت داخلي بدل نشود و نگاه به آن سياسي باشد. به همين دليل عمدتا دولت بايد كمك كند كه همگرايي، تعامل و بحث و گفت‌وگو بين خود احزاب بيشتر شود. اين به رشد احزاب كمك و تفكر تشكيلاتي را تقويت مي‌كند. اتخاذ اين رويكرد مي‌تواند نگراني دخالت و فرمان دادن دولت به احزاب را هم مرتفع سازد.
در طول دهه‌هاي گذشته مي‌توان گفت دولت‌ها به مساله احزاب به عنوان يك مساله قابل توجه نگاه نكرده‌اند. دولت‌ها بيشتر به دنبال اين بوده‌اند تا در سابقه‌شان كمك به احزاب را داشته باشند و اين را به عنوان يك مولفه توجه به آزادي‌ها براي خود نمايش دهند. البته شدت و ضعف در دولت‌ها وجود داشته اما به معناي واقعي كلمه بايد به فعاليت حزبي بها داده شود.
در عين حال دولت نبايد انتظار خاصي از احزاب داشته باشد و تصور نكند اگر كمكي به احزاب مي‌كند اين كمك قرار است به نوعي جبران شود. از سوي ديگر اگر احزاب رويكردشان به معناي واقعي حزبي باشد و دولت‌ها احساس كنند از رشد احزاب استفاده مي‌كنند اين نگاه تقويت مي‌شود. از باب نمونه در مورد اصلاح قانون انتخابات اگر احزاب كار كرده باشند و نگاه مترقي مبتني بر قانون اساسي حاكم باشد توجه به فعاليت آنها هم بيشتر خواهد شد.
در مورد اصلاح قانون احزاب هم بدنه كارشناسي وزارت كشور از فعالان حزبي دعوت مي‌كرد و به ذهن من رسيد كه كارشناسان ستادي احساس مي‌كنند اين تعامل و مراوده اگر باشد مي‌تواند مفيد واقع شود.
٭ عضو شوراي مركزي جبهه پيروان خط امام و رهبري