غيبت مدعيان فصل جوايز در جشنواره كن 2019
اسكورسيزي و سودربرگ در كن جايي ندارند
بهار سرلك
پنجشنبه گذشته زماني كه تيري فريمو، مدير هنري جشنواره فيلم كن و پي‌ير لسكور، رييس اين جشنواره فهرست مقدماتي فيلم‌هاي شركت‌كننده در اين رويداد سينمايي را اعلام كردند، غيبت اجباري نت‌فليكس براي دومين سال متوالي محرز شد. طبق اين فهرست، مديران اين جشنواره از حضور برخي آثار مدعي فصل جوايز امسال در كروآزت ممانعت كردند آن هم به اين دليل ساده كه محصول نت‌فليكس هستند؛ كمپاني‌اي كه به قراردادهاي مرسوم اكران آثارش در سينما تن نمي‌دهد و سرمايه‌اي هنگفت را براي تهيه و توليد آثار سينمايي هزينه مي‌كند تا فقط در پلتفرم خود به نمايش بگذارد.
فيلم «مرد ايرلندي» ساخته مارتين اسكورسيزي با نقش‌آفريني رابرت دنيرو، آل پاچينو و جو پشي؛ «رختشوي‌خانه عمومي» فيلمي از استيون سودربرگ با بازيگراني همچون مريل استريپ و‌گري اولدمن؛ و درام «شاه» كه نوآه بامباك بر اساس زندگي هنري پنجم ساخته است و تيموتي شالامي، بازيگر جوان امريكايي- فرانسوي در آن به ايفاي نقش مي‌پردازد از مهم‌ترين فيلم‌هايي به شمار مي‌روند كه در هفتاد و دومين جشنواره فيلم كن جايي ندارند. اين آثار و باقي توليدات كمپاني نت‌فليكس در جشنواره‌هاي ديگر، مانند ونيز و تورنتو روي پرده خواهند رفت. اما اين سرنوشت مختص نت‌فليكس نيست؛ كمپاني‌هايي مانند آمازون، ديزني، اپل و برادران وارنر اين روزها روي راه‌اندازي پلتفرم پخش آنلاين خود كار مي‌كنند و به زودي آثار سينمايي ديگري ساخته خواهند شد كه به منظور نمايش در پلتفرم‌ها، ساخته مي‌شوند و روي پرده نخواهند رفت. در نتيجه تمامي اين محصولات در جشنواره بين‌المللي كن حضور نخواهند داشت. خبرنگار ايندي‌واير با تيري فريمو درباره برخورد اين جشنواره با اين دست فيلم‌ها پرسيده است و مدير هنري كن در پاسخ گفته است: «اگر جاي كلمه «پلتفرم» را با «تلويزيون» عوض كنيد، باز هم به همان حرف‌هايي برمي‌گرديم كه در اين سال‌ها زده‌ايم. فيلم‌هايي در تلويزيون پخش مي‌شود؛ كن نيز به سينماي جهان مي‌پردازد. من تلويزيون را تماشا مي‌كنم و تماشاگر سينما هم هستم. تنها نكته اين است كه بايد به جوان‌ها توجه كنيم. به بچه‌هايم سينما رفتن را ياد مي‌دهم. امسال چهلمين سالگرد «اينك آخرالزمان» است. فكر نمي‌كنيد بشود تماشاي «اينك آخرالزمان» روي پرده نقره‌اي را با چيز ديگري مقايسه كرد؟ اما فيلم‌هاي خوبي هم هست كه مي‌توان از طريق پلتفرم‌ها پاي تماشاي آنها نشست. خود من هم اشتراك نت‌فليكس را دارم. فارغ از روند انتخاب فيلم‌ها، فيلم‌هاي زيادي را از اين پلتفرم مي‌بينم. اينكه نت‌فليكس چطور جهانِ سينما را به جنب و جوش واداشته است، جالب است.»
كشمكش كن با نت‌فليكس در جشنواره 2017 آغاز شد؛ زماني كه كن دو فيلم «داستان‌هاي مايروويتز» و «اوكجا» را در بخش رقابتي پذيرا شد. اما كمپاني‌هاي پخش‌كننده فيلم و سينماداران فرانسوي به شيوه كار نت‌فليكس كه فيلم‌هايش را در سينماهاي اصلي روي پرده نمي‌برد، واكنش نشان دادند و فريمو كه مساله‌اي شخصي با اين كمپاني ندارد، را تحت فشار قرار دادند. در جشنواره 2018 نيز فريمو از حضور نت‌فليكس در بخش رقابتي جلوگيري و اعلام كرد فيلم‌هاي اين كمپاني فقط مي‌توانند در بخش غيررقابتي شركت داشته باشند. بنابراين «رما» و «تصنيف باستر اسكراگز» نخستين اكران جهاني خود را در ونيز پشت سر گذاشتند كه «رما» جايزه شير طلايي را به خانه برد و «تصنيف...» جايزه بهترين فيلمنامه‌نويسي را. نمي‌توان راه توافق دو طرف كشمكش را متصور شد: سينماداران فرانسوي خواستار اكران مرسوم سينمايي هستند و مي‌خواهند نت‌فليكس سه سال پس از اينكه فيلم‌ها در سينماها روي پرده رفتند، آنها را در پلتفرم خود پخش كند. نت‌فليكس به هيچ وجه چنين اصولي را نمي‌پذيرد در عين حال براي حضور در بخش رقابتي از هيچ كاري دريغ نمي‌كند.
نت‌فليكس فيلمي را براي حضور در جشنواره كن امسال، ارسال نكرده است و آن طور كه تجربه نشان داده است غيبت از كن به درخشش در ونيز منجر خواهد شد.