اختيارات محيط‌بانان
حميد ميرزاده
لايحه حمايت از محيط‌بانان و جنگل‌بانان سرانجام بعد از مدت زيادي در مجلس تصويب شد. يكي از مواد مهم اين لايحه مربوط به نحوه استفاده از سلاح است كه در واقع تاكيدي است بر قوانيني كه سابق بر اين در كشور وجود داشته است. هر چند ضوابط به كارگيري سلاح پيش از اين در قوانين ما وجود داشته، اما اين قانون تاكيدي بر قوانين قبلي است كه برخي ابهام‌ها را رفع مي‌كند. بعد از تشكيل يگان‌هاي تخصصي حفاظت در محيط زيست و سازمان جنگل‌ها مشكلات اين بخش زياد شده بود اما حالا اين اميد مي‌رود كه با قانون جديد ابهام‌ها برطرف شود. اما موضوع دوم كه در متن قانون به آن اشاره شده و به نظر من هم مهم‌ترين نكته لايحه است؛ به بخش بيمه مربوط مي‌شود. شغل محيط‌باني و جنگل‌باني با حوادث شغلي همراه است. حضور اين افراد سختكوش در مناطق صعب‌العبور و كار در شرايط سخت زمينه بروز حوادث زيادي را فراهم مي‌كند و به همين دليل مساله بيمه‌هاي حمايتي از آنان داراي اهميت است. خوشبختانه با قانون جديد تمهيدات مناسبي براي پوشش‌هاي بيمه‌اي اين افراد در نظر گرفته شده و از اين بابت بايد تصويب قانون را به فال نيك گرفت. اما فارغ از اينها؛ مساله حفاظت از عرصه‌هاي طبيعي و حيات وحش در ايران پيچيده و چند وجهي است و نبايد انتظار داشته باشيم تمام اين مسائل با تصويب يك قانون حل و فصل شود. مثلا با توجه به فشارهاي اقتصادي يكي، دو سال اخير تنش‌ها دارد جدي‌تر مي‌شود. نبايد از ياد ببريم كه نوع حفاظت و بهره‌برداري ما از عرصه‌هاي طبيعي مهم‌تر از بحث قانون است. در واقع به نوعي اين عرصه‌ها آبستن حوادث زيادي هستند. ما از جنبه اجتماعي و فرهنگي در تعامل با طبيعت در جامعه‌مان مشكل داريم. در ساختار فعلي دولت به مثابه ساختاري كه مسووليت حفاظت را بر عهده دارد، شناخته مي‌شود و مردم به عنوان افرادي كه مي‌خواهند، بهره‌برداري كنند. ميان اين دو شكافي عميق شكل گرفته و منجر به تشديد تضادها شده است.
خيلي از برخوردها و اقدامات قانوني محيط‌بانان منجر به درگيري و حوادث ناخوشايند مي‌شود. بنابراين جدا از اينكه ما بايد از محيط‌بانان و جنگل‌بانان حمايت كنيم؛ نبايد از جنبه‌هاي ديگر غفلت ورزيم. بايد مكانيسمي در پيش بگيريم كه اتفاقات ناگوار را كاهش دهيم. اين روش‌ها بايد مبتني بر بهره‌برداري پايدار از منابع طبيعي شكل بگيرد.