گروه اقتصادي
چهار چهره حوزه انرژي كشور در دولت پيشين، ديروز به دعوت بيژن زنگنه در نشستي با وزير فعلي نفت حضور پيدا كردند، هر چند اين نشست غايباني نيز داشت. حسن نزيه، علياكبر معينفر و محمدجواد تندگويان كه وزراي نفت ايران در سالهاي ابتدايي شكلگيري جمهوري اسلامي بودند، حالا دستشان از دنيا كوتاه است. مسعود ميركاظمي، وزير نفت دولت اول احمدينژاد و غلامرضا آقازاده وزير نفت در دو دولت هاشميرفسنجاني نيز ترجيح دادند در اين نشست نباشند، بنابراين اين جلسه با حضور كاظم وزيري هامانه، محمد غرضي، رستم قاسمي و غلامحسين نوذري برگزار شد. بيژن زنگنه بعد از اين نشست در جمع خبرنگاران توضيحاتي را هم درخصوص ماهيت گفتوگوهاي صورت گرفته و هم در مورد مسائل ديگري همچون اينستكس، كارت سوخت و توقيف نفتكشها ارايه كرد. گرچه به نظر ميرسد مهمترين موضوعي كه زنگنه در اين ديدار به دنبال آن بوده، رايزني درباره روشهاي دور زدن تحريمها، راهكارهايي براي فروش نفت و دريافت پول فروش آن بوده است.
همانديشي در شرايط تحريم
پس از اين جلسه چندساعته، بيژن زنگنه با حضور در جمع خبرنگاران با تاكيد بر اين موضوع كه اين دومين جلسه همانديشي با حضور وزراي سابق است، گفت: در ابتداي جلسه آخرين وضعيت بازار نفت و شرايط حال حاضر اين صنعت بازگو شد و وزراي پيشين نيز نظرات خود را بيان كردند.
در چند ماه اخير چهرههاي منتقد دولت و جريان رسانهاي آنها و حتي برخي نمايندگان مجلس، سازوكارهاي فعلي وزارت نفت در فروش نفت را مورد انتقاد قرار داده بودند. اين در حالي است كه در جلسه روز گذشته وزراي نفت كه چند نفر آنها از جمله غرضي، وزيريهامانه و قاسمي كه در دوران تحريم نفتي وزير بودند، راهكارهاي فعلي فروش نفت را تاييد كردند.
آنگونه كه از نتايج اين جلسه به رسانهها گزارش داده شده است وزير نفت، برگزاري مداوم اين جلسات با وزراي سابق و نخبگان سياسي و اقتصادي را مهمترين راهكار براي رسيدن به اهداف وزارت نفت و رويكرد مناسب در تصميمسازيهاي كلان بهخصوص در شرايط تحريم عنوان كرد.
بيژن زنگنه كه در ماههاي اخير با شديدترين حملات رسانهاي جناح منتقد دولت روبهرو بوده، از اهميت وزارتخانه متبوعش در جنگ اقتصادي و شرايط تحريمي پيش رو گفت و معتقد است: «جايي كه وزارت نفت ايستاده، خط مقدم اين جنگ است.» او در ادامه سخنانش گفت: نظام بانكي دومين نهاد فعال در جنگ اقتصادي بهشمار ميرود كه البته پس از فروش نفت درآمد حاصله به حساب نظام بانكي واريز ميشود كه وزارت نفت در انتقال آن نيز بيتاثير نخواهد بود و قطعا هم نقش خواهد داشت.
اينستكس بدون دريافت پول نفت
به درد نميخورد
زنگنه درخصوص مسائل ديگري همچون اينستكس نيز صحبت كرده است. او معتقد است كه «سازوكار مالي موردنظر اروپاييها با عنوان اينستكس، تا زماني كه پول نفت به آن وارد نشود، راهكار مناسبي نخواهد بود و صريحتر از آن
«به درد نميخورد.» موضعي كه پيش از اين هم توسط زنگنه مطرح شده بود. جايي كه او پيش از عزيمت براي حضور در اجلاس اوپك، بر اين موضوع تاكيد كرد كه «اينستكس» در شرايطي چارهساز اقتصاد ايران است كه پول نفت ايران را بتوان از طريق آن مطالبه كرد؛ شرايطي كه تاكنون محقق نشده است.
اتفاقات نفتكشها و تنش در تنگه هرمز و خليجفارس نيز از ديگر مواردي بود كه زنگنه براي صحبت با خبرنگاران انتخاب كرد. او در اين خصوص گفت: امريكاييها تلاش دارند محدوديتهايي را براي ايران به اشكال مختلف ايجاد كنند و ما نيز در اين خصوص نسبت به هر نوع محدوديت، حساسيتهاي لازم را به خرج ميدهيم.
او در مورد توقف نفتكش انگليسي و تاثير اين موضوع بر بازار نفت نيز خاطرنشان كرد: درگيري پيش آمده هنوز روي بازار نفت تاثير نداشته است ولي بايد به اين روال دقت كنيم، چراكه يكي از مسائل ما نفتكش است و در اين زمينه محدوديت داريم. امريكا و همپيمانانش با اين ديد براي ما محدوديت ايجاد ميكنند و ما بايد حساس باشيم. وزير نفت گفت: كارهاي مربوط به نفتكش توقيفي توسط انگلستان در جبلالطارق در حال انجام است.
جاي ايران پر نميشود
با گذشت دو ماه از پايان مهلت معافيت براي هشت كشور خريدار نفتي، همچنان برخي گمانهزني رسانههاي خارجي به احتمال پر شدن جاي خالي نفت ايران توسط عربستان و امارات اختصاص دارد؛ احتمالي كه با وجود تمديد توافق كاهش توليد اوپك به نظر نميرسد به يقين تبديل شود؛ نكتهاي كه وزير نفت نيز به آن اشاره كرده و معتقد است نهتنها عربستان و امارات بلكه عراق نيز نميتواند جاي خالي نفت ايران را پر كند.
اما نكته ديگري كه وزير به آن پرداخت، آسيب به چاههاي نفت در صورت كاهش توليد است. به گفته زنگنه با كاهش يا توقف توليد چاهها آسيب نميبينند اما اگر مدت زمان توقف طولاني شود براي راهاندازي دوباره تا حدي وقت و هزينه صرف خواهد شد.
به تمامي اهدافمان در اوپك رسيديم
كمتر از دو هفته پيش نشست اوپك با نتايج ازقبل اعلام شده، برگزار شد. قرار بود در اين نشست ادامه توافق كاهش توليد اوپك پلاس مورد بررسي قرار گيرد اما چند روز پيش از شروع نشست اوپك، وزراي انرژي عربستان و روسيه در حاشيه نشست G20 از توافق خود براي كاهش توليد نفت خبر دادند؛ خبري كه وزير نفت را برآشفت. زنگنه نگران از دست رفتن ماهيت مستقل اوپك بود و بارها بر اين موضوع تاكيد كرد كه تصميمات مربوط به اوپك بايد در نشستهاي آن گرفته شود و نبايد از قبل اعلام شود. هر چند الكساندر نواك، وزير انرژي روسيه با زنگنه گفتوگو و به نوعي از او دلجويي كرد. نواك در ديدارش با وزير نفت بر اين موضوع تاكيد كرد كه به دنبال توافقي كه مورد تاييد ايران نباشد، نخواهيم بود.
در اين راستا زنگنه روز گذشته درخصوص نشست اوپك و اتفاقات و حواشي آن گفت: تمام تلاش ما اين بود كه برگزاري جلسه جديد اوپك و غيراوپك به ماهيت اوپك ضربهاي نزند و هدفگذاري ما در اين خصوص محقق شد و توانستيم به تمامي اهداف از پيش تعيين شده در اجلاس اخير اوپك برسيم.
اين وزير كابينه دوازدهم همچنين درباره تشكيل كميته اوپك و غيراوپك نيز توضيح داد: تمام تاكيدات جمهوري اسلامي ايران در ارتباط با بقاي موجوديت اوپك در اين اساسنامه لحاظ شد و بازتاب پيدا كرد.
سهميهبندي در كار نيست
احياي كارت سوخت و حواشي آن از جمله مواردي است كه چند ماه اخير تكذيبيهها و تاييديههاي بسياري پيرامون آن مطرح شده است. حجم بالاي قاچاق بهخصوص در استانهاي مرزي و همچنين مصرف بالاي بنزين در كشور باعث شد كه ايده احياي كارت سوخت جدي شود و حالا كمتر از 20 روز ديگر، اين شيوه سوختگيري به پمپ بنزينها بازميگردد.
طبق گفتههاي علي مويديخرمآبادي، رييس ستاد مركزي مبارزه با قاچاق كالا و ارز، پارسال بهطور متوسط روزانه 11 ميليون ليتر سوخت به خارج از كشور قاچاق شده كه با تمهيداتي اين رقم در انتهاي پارسال به روزانه هشت ميليون ليتر كاهش يافته است.
از سوي ديگر طبق گفتههاي عليرضا صادقآبادي، معاون وزير نفت و مديرعامل شركت ملي پالايش و پخش فرآوردههاي نفتي ايران، هماكنون مصرف بنزين كشور حدود 94 ميليون ليتر در روز است. اين رقم بيش از جمعيت كشور و به بيان ديگر تقريبا به ازاي هر ايراني 1.2 ليتر در روز است.
احياي كارت سوخت با تمام فراز و نشيبها و البته حواشي آن از 20 مرداد اجرايي ميشود. زنگنه در اين خصوص گفت: تصميم دولت براي الزامي شدن استفاده از كارت سوخت شخصي از 20 مرداد ماه است و تمامي كساني كه در ثبتنامهاي قبلي شماره حسابهاي خود را اعلام كرده و نياز خود را براي دريافت كارت سوخت المثني اعلام كردهاند، كارت سوخت خواهند گرفت و اگر كسي بعد از تاريخ 20 مرداد به هر دليلي كارت سوخت شخصي نداشته باشد از اين تاريخ تا مدت محدودي كارت سوخت جايگاهداران براي استفاده اين قبيل افراد فعال خواهد بود.
وزير نفت معتقد است، اجرايي كردن كارت سوخت بيشتر جنبه انضباط دادن به سوختگيري دارد و در اين مرحله هيچگونه سهميهبندي مطرح نيست.