همزمان با طرح شكايت شورايعالي امنيت ملي ازرييس پيشين كميسيون امنيت ملي مجلس، 29 نماينده عمدتاً نزديك به جبهه پايداري به‌دليل طرح سوال يك عضو اصلاح‌طلب اين كميسيون، خواستار سلب صلاحيت او براي حضور در هيات رييسه مجلس شدند. براي بررسي دقيق‌تر موضوع به سراغ محمد كاظمي، نايب رييس كميسيون قضايي رفته و نظرات او را جويا شديم.
بنا بر اعلام سخنگوي هيات نظارت بر رفتار نمايندگان، شوراي عالي امنيت ملي به خاطر يكي از مصاحبه‌هاي آقاي فلاحت‌پيشه در زماني كه رياست كميسيون امنيت ملي را برعهده داشت، از اين نماينده ميانه‌رو شكايت كرده است. ماجرا از چه قرار بوده و نظرتان در رابطه با اين موضوع چيست؟
آقاي فلاحت‌پيشه به عنوان رييس وقت كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس بحثي را مطرح كرده بود مبني بر اينكه با وجود مشكلات عديده در روابط ايران و امريكا، در برخي حوزه‌ها همچون موضوع مبارزه با تروريسم القاعده، طالبان و داعش، دشمناني مشترك داريم و بر اين اساس در بحث افغانستان و عراق ارتباطاتي محدود نيز داشته‌ايم. در واقع او هيچ صحبتي از مذاكره هسته‌اي يا ديگر مسائل ميان دو كشور نكرده است. صحبت فلاحت‌پيشه اين بوده كه ما بايد اولا مراقب كيد و دشمني دشمنان باشيم و درثاني، مشكلي نخواهد بود كه در خصوص بحث مشترك خاصي كه اشاره شد، مي‌توانيم تبادل اطلاعات كنيم، مسائلي را مطرح كرده يا ميزي مشترك درباره اين موارد تشكيل دهيم. صحبت‌هاي فلاحت‌پيشه نه گناه است، نه جرم و تخلف از قانون، بلكه بنا بر وظايف نمايندگي‌اش به‌خصوص در آن مقطع، به عنوان رييس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي، پيشنهادي را مطرح كرده است. به نظرم اين ذنب لايغفر نيست كه بگوييم چرا اين حرف‌ها را زده‌ايم.
استدلال شاكي گويا اين بوده كه چون مقامات امريكايي از اظهارات آقاي فلاحت‌پيشه سوءاستفاده كرده‌اند، شكايت را به جريان انداخته‌اند. به لحاظ حقوقي اين استدلال موجه است؟
طبيعي است كه ممكن است هر مقام ايراني كه صحبت مي‌كند، دشمن از آن به نفع خود سوءاستفاده كند؛ اينكه دليل نمي‌شود. بايد ببينيم نيت آقاي فلاحت‌پيشه از طرح موضوع چه بوده است. اگر واقعا هدف فلاحت‌پيشه ايجاد زمينه سوءاستفاده براي امريكايي‌ها باشد، ما هم موافق اين شكايت شوراي عالي امنيت هستيم ولي وقتي ايشان به عنوان امين ملت و نمايندگان و رييس كميسيون مرتبط و حساس اظهارنظر مي‌كند، اوضاع متفاوت است. طرح چنين شكاياتي زيبنده نيست، اگر شوراي عالي امنيت ملي تذكري به آقاي فلاحت‌پيشه داده باشد، اين شوراي عالي يا نماينده دادستاني در دستگاه قضايي بايد از او دعوت مي‌كرد و مي‌گفت از اين صحبت‌ها سوءاستفاده شده و بهتر است كه از اين پس، مراعات كنيد، نه اينكه شكايت كنند.
همزمان در موردي ديگر كه حتما در جريان نشست علني ديروز از نزديك شاهد بوديد، تعدادي از نمايندگان اصولگراي عمدتا نزديك به جبهه پايداري به خاطر طرح سوال آقاي رحيمي، عضو اصلاح‌طلب كميسيون امنيت ملي و هيات رييسه مجلس از وزير دفاع، نامه‌اي تهيه كرده و با جمع‌آوري امضا به دنبال سلب صلاحيت رحيمي از عضويت در هيات رييسه هستند. نظرتان در اين رابطه چيست؟
نمي‌دانم دقيقا موضوع بحث همكاران اصولگراي ما درباره عملكرد آقاي رحيمي چه بوده اما اين را مي‌دانم كه قانون و آيين‌نامه داخلي مجلس به نمايندگان چه در كسوت عضوي از هيات رييسه و چه غير از آن، اين حق و اختيار را داده است كه از مقامات مسوول سوال كنند. اقدام آقاي رحيمي در چارچوب قانون بوده است. درواقع از آنجا كه از جزييات نامه مخالفان باخبر نيستم، ترجيحا اظهارنظري هم نمي‌كنم اما تاكيدم اين است كه بنا بر قانون ايرادي به طرح سوال يك نماينده از يكي از وزرا نيست و اتفاقا اين مساله از وظايف نمايندگان است.
بحثي كه در اين غائله نيز همچون موارد مشابه گذشته مطرح است، به برخورد دوگانه با فعالان سياسي دو جناح مربوط است. چنانكه برخي نمايندگان اجازه دارند درباره تمامي مسائل به هر نحوي كه مي‌خواهند صحبت كنند اما برخي ديگر به محض بيان موضوعي، مورد هجمه واقع مي‌شوند؟
البته اين مشكل تنها منحصر به نمايندگان مجلس نيست. چنانكه در بيرون مجلس نيز شاهد هستيم بعضي تريبون‌ها يك‌سره به دولت و ديگر مقامات فحش مي‌دهند، نشر اكاذيب مي‌كنند و هر حرفي مي‌خواهند مي‌زنند. واقع امر آن است كه اين وظيفه دادستاني است كه با اين رويه‌ها برخورد كند و تبعيضي هم قائل نشده و عدالت را براي همه اجرا كند. اگر قرار است مصونيتي باشد، بايد براي همه گروه‌ها، افراد، مقامات و مسوولان باشد و اگر هم به درستي قرار بر اجراي قانون است، بايد اين قانون براي همه و به نحوي عادلانه اجرا شود. اين درخواست همه نمايندگان است كه اگر بناست با اين موضوع برخورد شود و قوه قضاييه معتقد است كه اظهارنظر نمايندگان جرم است، بايد اين رويه را در قبال تمامي نمايندگان عملي كند و با همه يكسان برخورد شود. بنابراين انتظار ما از رياست قوه قضاييه كه اخيرا دستورالعمل خوبي در ارتباط با بحث حقوق شهروندي نيز صادر كردند، اين است كه در ارتباط با نمايندگان و تمامي شهروندان برخوردي يكسان داشته باشند.
بيش از 3 سال از عمر مجلس دهم مي‌گذرد، به نظر شما آيا اين برخوردهاي دوگانه در اين مدت، مانع از ايفاي نقش نمايندگي نمايندگان نشده است؟
اين مساله به ديدگاه و روش‌هاي خود نمايندگان مربوط است. ممكن است نماينده‌اي ملاحظاتي داشته باشد كه اين ملاحظات مانع از اجراي وظايف نمايندگي‌اش باشد. هرچند هر نماينده‌اي كه در بيان و احقاق حق دست به ملاحظه بزند و از دفاع از حقوق ملت كوتاهي كند، مرتكب اقدامي خلاف وظايف نمايندگي شده است. به هر حال وقتي ما به عنوان نمايندگان اين مردم سوگند ياد كرده‌ايم، وظيفه داريم اگر متوجه شديم حق و حقوق مردم ضايع مي‌شود، از حقوق ملت دفاع كنيم و نگاه نكنيم كه آينده سياسي خودمان چه خواهد شد. بالاخره اگر مسلمان هستيم، به دنبال احقاق حقوق ملتيم و با انگيزه دفاع از حقوق شهروندان وارد عرصه انتخابات شده و راهي پارلمان شده‌ايم، بايد نترسيم و از اين حقوق دفاع كنيم. اما اگر به دنبال ملاحظات شخصي، خانوادگي و گروهي باشيم، همين وضعيتي مي‌شود كه گاهي با آن مواجهيم.
شما به برخي ملاحظات و بعضي فشارها به نمايندگان اشاره كرديد اما در مواردي شاهديم كه خود نمايندگان هم در راستاي بستن دهان ديگر نمايندگان تلاش مي‌كنند كه همين ماجراي جمع‌آوري امضا براي سلب صلاحيت آقاي رحيمي در هيات رييسه و موارد مشابهي كه در مورد آقايان مطهري و وكيلي شاهد بوديم، به نحوي نمونه اين رويه است. نظرتان درباره اين مساله چيست؟
وقتي نماينده با استناد به ماده 75 آيين‌نامه داخلي، نطق 5 دقيقه‌اي كند، نبايد مانع از اظهارنظراو شويم و فكر مي‌كنم اينكه در هنگام نطق يك نماينده براي جلوگيري از استفاده از اين حق نمايندگي يا ديگر موارد، جو صحن را متشنج و فضا را مغشوش كنيم، شايسته شأن نمايندگي‌مان نيست. نمايندگاني كه احيانا به اظهارات يك نماينده انتقاد دارند، بايد مطابق آيين‌نامه اجازه دهند كه صحبت آن نماينده تمام شود، سپس از هيات رييسه وقت بيان تذكر بخواهند و با رعايت شأن مجلس و با استناد به مستندات متقن خود نظرشان را بيان و مثلا اظهارات آن نماينده ديگر را رد كنند. متاسفانه فضايي كه گاهي در مجلس مي‌بينيم، به هيچ عنوان زيبنده شأن و جايگاه مجلس شوراي اسلامي و نمايندگي مجلس نيست. وقتي تريبوني براي صحبت داريم، دليل ندارد با داد و فرياد فضا را به سمت تشنج سوق دهيم. بنابراين فكر مي‌كنم دوستان و همكاران در مجلس بايد به اين مساله توجه داشته باشند و از حقوق حقه خود به شايستگي و از پشت تريبون مجلس استفاده كنند، نه خارج از اين شرايط و اقتضائات قانوني و اصولي.
طرح چنين شكاياتي زيبنده نيست، اگر شوراي عالي امنيت ملي تذكري به آقاي فلاحت‌پيشه داده باشد، اين شوراي عالي يا نماينده دادستاني در دستگاه قضايي بايد از او دعوت مي‌كرد و مي‌گفت از اين صحبت‌ها سوءاستفاده شده و بهتر است كه مراعات كنيد، نه اينكه شكايت كنند.
اگر مسلمان هستيم، به دنبال احقاق حقوق ملتيم و با انگيزه دفاع از حقوق شهروندان وارد عرصه انتخابات شده و راهي پارلمان شده‌ايم، بايد نترسيم و از اين حقوق دفاع كنيم.
اينكه جو صحن را متشنج و فضا را مغشوش كنيم، شايسته شأن نمايندگي‌مان نيست.