تغييرات بهاري در جمعيت بيكار

گروه اقتصادي

　مركز پژوهش‌هاي مجلس در گزارشي به تحليل شاخص‌هاي بازار كار در فصل بهار امسال پرداخته است. تكيه اصلي اين گزارش، آن‌گونه كه بازوي پژوهشي قوه مقننه عنوان كرده «تحليل كوتاه‌مدت» بازار كار بوده است. تحليل مركز پژوهش‌ها با اشاره به موضوع «جمعيت فعال» و مقايسه آن با سال‌هاي گذشته آغاز مي‌شود. مطابق تعريفي كه مركز آمار ايران ارايه كرده، «تمام افراد در سن كار يعني جمعيت 10 ساله و بيشتر كه در توليد كالا و خدمات مشاركت داشته شاغل بوده‌اند يا قابليت مشاركت داشته‌اند، جمعيت فعال اقتصادي محسوب مي‌شوند.» مركز پژوهش‌هاي مجلس با اشاره به اين تعريف از «جمعيت فعال» گزارش داده كه «جمعيت فعال كشور در 3 سال گذشته، هر سال 985 هزار نفر رشد كرده است.» 53 درصد از اين افراد نيز مردان و مابقي اين جمعيت زنان بوده‌اند. اما در بهار امسال، جمعيت فعال 43 هزار نفر نسبت به بهار سال 97 كاهش پيدا كرده است. اين در حالي است كه افزايش جمعيت «در سن كار كشور» در اين فصل نسبت به سال‌هاي قبل رشد داشته است. با اينكه اين گزارش اعتراف مي‌كند كه «ارايه تحليلي دقيق از دلايل خروج افراد بيكار از بازار كار نيازمند دسترسي به داده‌هاي خام طرح آمارگيري نيروي كار است كه اين موضوع به دليل عدم انتشار داده‌هاي خام به موقع از سوي مركز آمار ايران، در حال حاضر امكان‌پذير نيست.» اما نتيجه گرفته شده كه «كاهش جمعيت فعال به دليل خروج افراد از بازار كار رخ داده است.»

تغيير در جمعيت شاغلان

گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس در بخش ديگري به تعداد شاغلان كشور اشاره كرده است. مطابق اين گزارش در 3 سال منتهي به بهار سال گذشته 723 هزار نفر شغل پيدا كرده‌اند. يعني به طور ميانگين سالانه 241 هزار نفر در بازار كار شاغل شده‌اند. اما در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته 321 هزار نفر به جمعيت شاغلان اضافه شده‌اند.

بخش توليدي در صدر

در اين گزارش عنوان شده كه بالاترين ميزان ورود شاغلان در حوزه صنعت و توليدي بوده است. به نظر مي‌رسد كه پس از ركود فراگير 3 ساله‌اي كه در اقتصاد ايران ايجاد شده بود؛ بهار امسال، فرصتي را براي بخش‌هاي توليدي فراهم كرده تا تعداد شاغلان بيشتري را جذب كنند. از رقم نزديك به 320 هزار نفر افزايش اشتغال رخ داده در بهار امسال، حدود 116 هزار نفر در بخش كشاورزي، 40 هزار نفر در بخش خدمات و 168 هزار نفر در بخش صنعت بوده است. بخش زيادي از اين اشتغال ايجاد شده نيز در مناطق شهري بوده است. آن‌گونه كه در اين گزارش تحليل شده 420 هزار نفر در مناطق شهري به شاغلان اضافه شده است. البته مركز پژوهش‌هاي مجلس عنوان كرده كه با توجه به در دست اجرا بودن قانون اشتغال روستايي، ‌لازم است ارزيابي عملكرد اين قانون در تحليل‌هاي بعدي و اثر آن بر اشتغال روستاييان بررسي شود.

تغيير در جمعيت بيكار

طي 3 سال منتهي به بهار سال گذشته به طور متوسط سالانه 262 هزار نفر به جمعيت بيكار اضافه شده است. اما در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته، جمعيت بيكار 365 هزار نفر كاهش داشته و جمعيت بيكار مردان 227 هزار نفر و جمعيت بيكار زنان 138 هزار نفر كاهش داشته است. همچنين جمعيت بيكار جوان 24- 15 ساله 130 هزار نفر و بيكاري فارغ‌التحصيلان نيز 20 هزار نفر كاهش را نشان مي‌دهد.

شغل‌هايي كه مردانه شد

مقايسه روند حركتي جمعيت غيرفعال در بهار امسال و سال گذشته نكات جالبي را به دست مي‌دهد كه مهم‌ترين آن «مردانه شدن» شغل‌هاست. در 3 ماهه ابتدايي امسال، جمعيت غيرفعال 840 هزار نفر نسبت به فصل مشابه سال قبل افزايش داشته است؛ اما 70 درصد اين عدد مربوط به جمعيت غيرفعال زنان است. در واقع با افزايش مشاغل متناسب با مردان، حضور زنان در بازار كار نيز در بهار امسال كاهش پيدا كرده است. اين شاخص را مي‌توان در متغير «تركيب شاغلان» به خوبي مشاهده كرد. مطابق گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس، در بهار امسال 354 هزار نفر از كساني كه در بازار، كار «پيدا كرده‌اند» مردان بوده‌اند و جمعيت شاغلان زن 32 هزار نفر كاهش پيدا كرده است. مهم‌ترين سياست اشتغالزايي دولت در بهار امسال تبصره «الف» اجراي بند 18 قانون بودجه سال 1397 كشور، اجراي قانون حمايت از توسعه و ايجاد اشتغال پايدار در مناطق روستايي و عشايري و پيشنهاد «سياست‌ها و برنامه‌هاي اشتغال‌زايي و توسعه كارآفريني در سال 98» كه توسط وزارت تعاون، ‌كار و رفاه اجتماعي اجرايي مي‌شود.