افزايش ازن چيز عجيبي نيست
احد وظيفه
اين روزها اخباري در فضاي مجازي منتشر مي‌شود كه نقل‌كنندگان آن نسبت به افزايش شاخصه ازن (o3) در هواي تهران به شهروندان هشدار مي‌دهند. اين اخبار باعث شده تا نه تنها موجي از نگراني‌ها نسبت به اين آلودگي به وجود آيد كه حتي گروه‌هايي با تحليل‌هاي عجيب و غريب و غيرعلمي تلاش مي‌كنند تا اين گونه عنوان كنند كه اين نوع آلودگي، چيز جديدي است كه امسال تهران با آن درگير شده است. اما واقعيت بسيار ساده‌تر از اين مسائل و اين همه اخبار و شايعات نگران كننده است. امسال و در مرداد شاهد افزايش ازن در چند روز از ماه بوديم كه با توجه به گرمي هوا طبيعي است. چرا كه اصولا ازن بر اثر عواملي چون واكنش مواد آلي و گاز بنزين و همچنين ناكس‌ها (خانواده نيترو اكسيژن و دي اكسيد نيتروژن و....) با گرماي خورشيد افزايش پيدا مي‌كند. يعني به زبان علمي اين فرآيند، فرآيندي فتوشيميايي است. بنابراين با توجه به آلودگي هواي تهران در مردادماه و همچنين گرماي طاقت‌فرساي هوا در اين ماه، افزايش ازن چيز عجيبي نيست. از سويي افزايش اين شاخصه آلودگي هوا مي‌تواند باعث بروز بيماري‌هاي متنوعي براي شهروندان شود. بيماري‌هايي كه شايد مهم‌ترين آنها تنگي نفس ناشي از مخلوط شدن ازن با مخاط دهان و بيني و واكنش بين آنها باشد كه منجر به توليد مواد سمي مي‌شود. به عبارتي همان طور كه مي‌بينيد، افزايش اين عنصر آلاينده، دلايلي كاملا علمي دارد. در مورد اين سوال هم كه چرا فقط امسال اخباري در مورد افزايش خطرناك ازن منتشر شده و تا سال‌هاي گذشته خبري از افزايش اين آلاينده نبوده نيز بايد گفت: دليل اين مساله هم ساده است. امسال ازن به اين دليل براي تهران و پايتخت مهم شده چون به تازگي سنسور سنجش آن، در ايستگاه‌ها نصب شده است. بنابراين در گذشته اصلا اطلاعات دقيقي در مورد ميزان اين آلاينده وجود نداشته كه بخواهيم در مورد نرمال يا زياد بودن آن صحبت كنيم. براساس همين اطلاعات، در مرداد ماه سال جاري و در 5 روز از ماه، مقدار ازن بيشتر از حد مجاز آن يعني
ppm 100 بوده و گاهي تا حدود ppm 150 هم رسيده كه رقم قابل توجهي است. در نهايت بايد گفت، درست است كه مقدار ازن در ماه اخير در برخي از روزها بيشتر از حد نرمال بوده ولي مقدار آن به حد خطرناك نرسيده است. ضمن آنكه معلوم نيست شهروندان تهراني در سال‌هاي گذشته نيز چند روز از عمرشان را در روزهاي آلوده بودن هوا به ازن، زندگي كرده‌اند چرا كه اصولا هيچ متر و اندازه‌اي براي اندازه‌گيري آن وجود ندارد. بنابراين بايد به جاي فرافكني‌هاي خبري فكري براي كاهش اين نوع آلاينده كرد نه اينكه فقط بخواهيم با يك سري اخبار و شايعات غيرعلمي شهروندان و جامعه را نگران كنيم.
مساله افزايش ازن، موضعي است علمي و بايد به شكل علمي نيز به آن ورود كرد.
معاون توسعه و پيش‌بيني سازمان هواشناسي