گرينلند فروشي نيست!
محمود فاضلي
درخواست دونالد ترامپ رييس‌جمهوري امريكا براي خريد جزيره دو ميليون كيلومتر مربعي گرينلند دانمارك صداي نخست وزير اين كشور را درآورد. او پيشنهاد رييس‌جمهور امريكا را مضحك خواند و تاكيد كرد: گرينلند فروشي نيست و ايده خريد آن توسط امريكا پوچ و بي‌معناست. ادعا مي‌شود ترامپ با حالت شوخي گفته است: «ممكن است دانمارك بخواهد از دست بزرگ‌ترين جزيره دنيا خلاص شود تا «پول پس‌انداز» كند. دانمارك مالك اين جزيره است. ما رابطه خوبي با دانمارك داريم و از دانمارك همانند بخش اعظمي از جهان حفاظت مي‌كنيم. گرينلند سالانه 700 ميليون دلار براي دانمارك هزينه دارد. بنابراين، آنها با ضرر آن را اداره مي‌كنند!»
گرينلند ناحيه خودگردان در دانمارك است. اين سرزمين در آب‌هاي اقيانوس منجمد شمالي واقع شده و با داشتن حدود 56 هزار نفر جمعيت، بخش خودمختار پادشاهي دانمارك است. گرينلند سرشار از منابع ارزشمندي همچون مواد معدني، خالص‌ترين آب و يخ، ذخاير ماهي، غذاهاي دريايي، انرژي تجديدپذير و منطقه جديدي براي گردشگري است. اين جزيره داراي منابع طبيعي دست نخورده مانند نفت، مواد معدني و فلزات نادر ارزشمند است. دولت محلي گرينلند كه در شهر «نوك» مستقر است، به امور داخلي اين منطقه رسيدگي مي‌كند و كپنهاگ (پايتخت) رسيدگي به امور امنيتي و سياست خارجي آن را بر عهده دارد. عمق و باند فرودگاه در اين بندر، پايگاه نظامي امريكا را به هاب لجستيك تبديل كرده و براي نيروي نظامي امريكا اين امكان را فراهم كرده تا بازدارنده هرگونه تهاجم شود و آن را خنثي كند. طبق اين توافق دانمارك به امريكا اجازه داده كه پايگاه نظامي و تاسيسات راداري در گرينلند داير كند.
اين جزيره مي‌تواند در رقابت ژئوپليتيكي بين ابرقدرت‌ها مورد توجه قرار گيرد. اين جزيره در حلقه تنش‌هاي ژئوپليتيك بين امريكا، روسيه، كانادا، دانمارك و نروژ قرار دارد. بر اساس توافق دفاعي سال 1951 ميان امريكا و دانمارك، پايگاه هوايي «تول» ايالت متحده مي‌تواند در منطقه گرينلند مستقر باشد. پس از جنگ جهاني دوم، هري ترومن (1972-1884) سي و سومين رييس‌جمهور امريكا به عنوان شخصي كه تصميمات سرنوشت‌سازي را براي امريكا رقم زده است، مبلغ 100 ميليون دلار براي خريد اين جزيره به دانمارك پيشنهاد كرد، اما پاسخ دانمارك منفي بود.
پيشنهاد ترامپ با واكنش سخت «مت فردريكسن» نخست وزير دانمارك روبه‌رو شد كه او اين پيشنهاد را مضحك و مسخره خواند و اعلام داشت: «گرينلند فروشي نيست. گرينلند مال دانمارك نيست، بلكه به خود گرينلندي‌ها تعلق دارد. من اميدوارم كه اين پيشنهاد جدي نبوده باشد.» كيم كيلسون، رييس دولت خودگردان گرينلند نيز اعلام كرد: گرينلند براي فروش نيست و اين پايان بحث است. سياستمداران دانماركي نيز علاقه ترامپ به خريد گرينلند را توهين‌آميز و بازگشت به «ذهنيت استعماري» خوانده و آن را رد كردند. به اعتقاد سورن اسپرسن، معاون رييس حزب مردم دانمارك، اگر اين گزارش‌ها صحيح باشد، ترامپ واقعا «ديوانه» شده است. ايده فروش گرينلند به امريكا كاملا ديوانگي است.
مارتين ليده گارد، وزير امور خارجه سابق از حزب سوسيال ليبرال و رييس كميسيون سياست خارجي گفت: بحث مربوط به فروش مردم است و شما نمي‌توانيد گرينلند را مانند كاري كه قدرت‌هاي استعماري در گذشته انجام مي‌دادند، بفروشيد. امريكا علاقه خود به منطقه را افزايش داده و دنبال نفوذ بيشتري در منطقه است. پرنيله اسكيپر، رييس دوره‌اي «حزب فهرست اتحاد» نيز اعتقاد دارد: «اين موضوع به وضوح شخصيت ترامپ را آشكار مي‌كند. گرينلند متعلق به مردم گرينلند است و حالا هم قرن نوزدهم نيست!»
تعداد زيادي از رسانه‌هاي امريكا اين موضع ترامپ را بي‌احترامي به گرينلندي‌ها توصيف كرده و مدعي‌اند گرينلند داراي زبان، فرهنگ و تاريخ مختص به خود است و ترامپ بايد درك كند كه مردماني كه از استعمارگري زخم خورده و آرزوي استقلال را در سر پرورانده‌اند، ايده فروخته شدن را توهين‌آميز تلقي مي‌كنند. گفته مي‌شود در سال 2017 دانمارك با پيشنهاد چين براي خريد يك پايگاه دريايي متروكه در گرينلند نيز مخالفت كرده بود. امريكا به دنبال آن است تا مانع از حضور اقتصادي چين در گرينلند شود و براي دور نگهداشتن چين دو گزينه پيش‌رو دارد: يا بر وفاداري دولت‌هاي دانمارك و گرينلند تكيه كند يا گرينلند را خريداري كرده و مسير دور شدن چين از منطقه را به آنها نشان دهد. پس از آنكه نخست‌وزير دانمارك علاقه‌اي به فروش گرينلند نشان نداد، ترامپ نيز سفر دو روزه خود به دانمارك را به زمان ديگري موكول كرد.