امان از بوروكراسي اداري
تقي شامخي
در كشور ما شرايطي كه آتش‌سوزي طبيعي در عرصه‌هاي جنگلي اتفاق بيفتد، كم و نادر است در حالي كه در برخي كشورها مانند استراليا يا مناطق ديگر شرايط براي حريق‌هاي طبيعي وجود دارد و از اين‌رو آنها خود را براي مقابله با اين پديده آماده كرده‌اند. اما در فصلي كه در آن به سر مي‌بريم زمينه براي تبديل شدن يك اشتباه كوچك به يك حريق بزرگ وجود دارد، مشابه آنچه اين روزها در جنگل‌هاي ارسباران اتفاق افتاده و بخشي از اين جنگل ارزشمند در حال سوختن است. دامداران و گردشگران از جمله گروه‌هايي هستند كه بايد در روشن كردن هر آتشي تمام جوانب را در نظر بگيرند. همچنين مسافراني كه از جاده‌هاي احداث شده در مناطق حركت مي‌كنند بايد توجه داشته باشند يك ته سيگار هم توان آن را دارد كه بخش بزرگي از عرصه‌هاي طبيعي ما را به خاكستر تبديل كند.
موقعيت جغرافيايي ايران باعث شده عرصه‌هاي جنگلي بسيار محدود باشدو كمتر از 10 درصد كشور را شامل شود. در اين ميان جنگل‌هاي شمال و ارسباران مساحت كمتري را نيز در برمي‌گيرند، به‌طوري كه مساحت جنگل‌هاي ارسباران تنها شامل 164 هزار هكتار مي‌شود. بخشي از اين جنگل‌ها جزو مناطق حفاظت شده و پارك ملي است كه توسط سازمان حفاظت محيط زيست اداره مي‌شود. از آنجا كه اين جنگل‌ها در كوهستان‌هايي واقع شده كه به شكلي در تلاقي جنگل‌هاي هيركاني و جنگل‌هاي زاگرسي است، از نظر ويژگي‌هاي اكولوژيك منطقه ويژه‌اي تلقي مي‌شود؛ به اين معنا كه گونه‌هاي خاص گياهي و جانوري در جنگل‌هاي ارسباران داريم كه مشابه آنها در زاگرس و البرز ديده نمي‌شود. بنابراين حفاظت از چنين منطقه‌اي كه در تلاقي دو اكوسيستم است، براي ما حايز اهميت بالايي است و هر كشوري كه چنين شرايط و اكوسيستم منحصر‌به‌فردي را داشته باشد از آن به شكل جدي
حفاظت مي‌كند. در قانون آمده است؛ زماني كه آتش‌سوزي در عرصه‌هاي جنگلي اتفاق مي‌افتد، تمام ادارات و نهادهايي كه در محل هستند موظفند با سازمان جنگل‌ها همكاري كنند تا آتش خاموش شود. اگر اين هماهنگي در زمان حريق سرعت لازم را ندارد به واسطه بوروكراسي است كه ما در تمام ادارات داريم.
تا اين همكاري‌ها روي زمين عملي شود زمان بسيار حساسي را از دست داده‌ايم، در حالي كه اگر مي‌توانستيم سرعت عمل خود را بالا ببريم، گستره آتش بسيار محدود و كنترل آن به سادگي امكان‌پذير مي‌شد.
اما متاسفانه در شرايط موجود شاهديم تا زماني كه هماهنگي‌ها انجام شود، آتش‌سوزي گسترش پيدا كرده و مبارزه با آن بسيار دشوار است. از اين‌رو به نظر مي‌رسد براي آنكه شاهد اتفاقاتي كه اين روزها در جنگل‌هاي ارسباران مي‌افتد نباشيم، بايد سعي كنيم چالاكي را در بخش اداري و هماهنگي بالا ببريم تا بتوانيم از سرمايه‌هاي طبيعي خود به شكل بهتري حفاظت و آن را به آيندگان منتقل كنيم.