دفاع امارات از منافع خود در يمن به ضرر عربستان است
اردوان امير اصلاني
امارات متحده عربي پس از عقب‌نشيني تدريجي زرادخانه نظامي خود از يمن آشكارا جدايي خود را از سعودي‌ها آشكار مي‌كند.
بين هفتم الي دهم ماه آگوست عدن شاهد درگيري بين نيروهاي وفادار به دولت مورد حمايت عربستان سعودي به رهبري عبد ربه منصور هادي و مبارزان جدايي‌طلب موسوم به شوراي انتقالي جنوب بود كه از قبل از 1990 حامي استقلال جنوب يمن بودند. در عين حال همگي از سال 2015 از لحاظ نظري متحدان ائتلاف به رهبري عربستان سعودي با هدف مبارزه عليه حوثي‌ها (و به طور نيابتي ايران) به شمار مي‌آيند كه تمامي قسمت‌هاي شمالي كشور از جمله پايتخت صنعا را در اختيار دارند. كشته شدن يك فرمانده شبه‌نظاميان جدايي‌طلب جنوبي موسوم به «كمربند امنيتي» كه توسط امارات تجهيز شده و آموزش ديده‌اند در يك انفجار، تحت عنوان «نبرد عدن» در رسانه‌ها خبرساز شد. سردرگمي زيادي در مورد مسووليت اين ترور وجود دارد. حوثي‌ها مسووليت را
بر عهده گرفته‌اند در حالي كه جدايي‌طلبان افراط‌گرا حزب اصلاح نزديك به اخوان‌المسلمين و حامي رييس‌جمهور «منصور هادي» را متهم مي‌كنند. تيراندازي در مراسم تشييع اين فرمانده و ادامه درگيري‌ها در چند روز اخير حدود 40 كشته و 260 مجروح بر جا گذاشت و با تسخير سه پادگان و كاخ رياست‌جمهوري در روز شنبه 10 آگوست توسط نيروهاي جدايي‌طلب به پايان رسيد. عربستان سعودي با هراس و وحشت همه طرفين درگيري را براي توافق نمادين آتش‌بس در رياض دور هم جمع كرد. نتيجه نبرد عدن بيشتر باعث تضعيف ائتلاف سعودي است كه قبلا با خروج نظامي امارات در ماه‌هاي ژوئن و جولاي سال گذشته لطمه جدي ديده است. پناهندگي رييس‌جمهور منصور هادي در عربستان سعودي بيشتر نشان‌دهنده دست نشاندگي دولت او است. در واقع يمن جنوبي تحت سلطه جدايي‌طلبان شوراي انتقال جنوبي است. به وضوح كسي فريب تجديد قواي جدايي‌طلبان كه قبلا در ژانويه سال 2018 نيز به نمايش گذاشته بودند را نمي‌خورد. وزارت امور خارجه يمن بلافاصله ابوظبي را به عنوان مسوول اين «كودتا» متهم كرد. اما انگيزه پنهان در پشت اين به ظاهر كودتا عليه متحدين دولت عربستان چيست؟ به عقيده بسياري از تحليلگران، ترديدي در مورد مسووليت امارات در درگيري روزهاي اخير وجود ندارد. هر ناحيه در يمن توسط «ريش سفيد» منطقه خود وارد عمل مي‌شود و امارات نارضايتي جدايي‌طلبان جنوب نسبت به هموطنان خود در شمال كشور كه از سال 1990 خواهان اتحاد اين كشور بودند را به بازي مي‌گيرد. مي‌توان به نايب‌رييس شوراي انتقالي جنوب «هاني بن بريك» اشاره كرد كه همچنين رهبر شبه‌نظاميان جدايي‌طلب «كمربند امنيتي» است كه كنترل عدن را به دست دارند و مستقيما در درگيري‌هاي هفته گذشته دخيل بوده است. اين موضوع از نظر سياسي كاملا با موضع امارات در يك راستا و ناسازگار با بنيادگرايان مسلمان نظير
اخوان المسلمين است. آيا جاي تعجب نيست كه درخواست دولت يمن از امارات براي تحت فشار قرار دادن فوري هواداران يمن جنوبي مستقل مد نظر گرفته نشده باشد؟ در واقع استراتژي امارات در يمن دوگانه است و در حال حاضر به وضوح از اتحاد با سعودي‌ها خارج شده است. عمليات «توفان قاطع» كه از سال 2015 آغاز شد به سرعت به يك شكست و فاجعه انساني تبديل شد. كشور يمن كه بين حوثي‌ها در شمال و جدايي‌طلبان در جنوب تقسيم شده مبدل به باتلاق عربستان سعودي شده كه نااميدانه به دنبال راهي براي خروج بدون تسليم مي گردد. امارات به نوبه خود متوجه شد كه شمال هرگز تسخير شدني نيست و آنها اكنون بسيار علاقه‌مند به حمايت از جدايي‌طلبان هستند تا در منطقه خودمختار جنوب يمن نفوذ پيدا كنند. كشوري كه به واسطه روابط خانوادگي و تجاري قديمي هميشه در آن به دنبال اهداف امپرياليستي هستند.
وجه ديگر اين استراتژي، چشم‌انداز بلندمدت از نقطه نظر نفوذ منطقه‌اي است. اگر قصد واضح عربستان با دست اندازي به يمن تامين امنيت مرزهاي جنوبي خود و تضعيف ايران بوده است، امارات تمايل دارد منطقه تحت نفوذ خود را گسترش داده و كنترل خود بر مسيرهاي دريايي را بيشتر كند. اثبات اين امر با شگفتي همگان نزديك شدن ابوظبي و تهران از ماه ژوئن است.
با وجود تهديدهاي امريكا و تنش‌هاي روزافزون در خليج فارس، مقامات ايراني و اماراتي به طور بي‌سابقه در پنج سال اخير چند بار در ماه جولاي با يكديگر ملاقات كردند. از مهم‌ترين موضوعات مورد بحث، تردد نفتكش‌ها در تنگه هرمز و البته جنگ در يمن بوده است. تهران به‌طور طبيعي خروج امارات از ائتلاف و فاصله فزاينده با سياست خارجي عربستان را پذيرفت. اين در واقع يك نشانه كاملا واضح و مثبت و نويدبخش براي اقتصاد ايران است كه امارات متحده عربي قصد گسترش روابط اقتصادي خود با جمهوري اسلامي را دارد.
به نظر مي‌رسد كه از شروع جنگ نيابتي با يمن، اين ايران است كه در حال حاضر تقويت شده و به طور قطع عربستان سعودي با نااميدي از نظر متحدين خود و دشمنان در خليج فارس از هميشه ضعيف‌تر و كم اعتبار‌تر به نظر مي‌رسد.