هزينه هنگفت جنگ عراق براي امريكا
هنگامي كه در سال 2003 ايالات متحده به عراق حمله كرد تا حكومت صدام حسين ديكتاتور وقت عراق را سرنگون كند كمتر كسي اين تصور را داشت كه اوضاع عراق حتي مي‌تواند روزهايي بدتر از دوره صدام حسين را نيز تجربه كند. اما پس از جنگ شرايط به حدي بحراني شد كه عراق در عمل دو جنگ ديگر را نيز تجربه كرد. عراق در دوره‌اي درگير بحران داخلي و اختلافاتي دروني شد و در دوره‌اي ديگر بخشي از خاك اين كشور در اختيار گروه‌هاي تروريستي قرار گرفت و اين شد كه عراق 4 سال درگير بيرون كردن تروريست‌ها از خاك اين كشور بود. اما براي بسياري اين سوال مطرح مي‌شود كه جنگ عراق چقدر هزينه روي دست دولت امريكا گذاشت. شايد با اعداد و ارقام بتوان به اين نتيجه رسيد كه جنگ عراق نه تنها براي كشورهاي منطقه بلكه در ابعاد جهاني براي امريكا هزينه هنگفتي به بار آورده است كه شايد نسل‌هاي آينده بايد هزينه‌هاي آن را جبران كنند.
هزينه‌هاي جنگ عراق
جنگ عراق يك درگيري نظامي بود كه از سال 2003 آغاز و در سال 2011 رسما نيروهاي امريكايي از آن خارج شدند. در طول اين 7 سال، هزينه جنگ به 1.06 تريليون دلار رسيد. جورج بوش، رييس‌جمهور وقت امريكا اين مبلغ را صرف هزينه براي از بين بردن تهديدي به نام صدام حسين ديكتاتور وقت عراق كرد. او اعلام كرد كه صدام حسين داراي سلاح كشتار جمعي است، ادعايي كه هيچ‌گاه ثابت نشد. از طرفي ديگر ايالات متحده قصد داشت در پاسخ به حملات 11 سپتامبر دست به اقدامي جدي عليه دشمنان خود بزند. اما جنگ عراق در عمل 1 تريليون دلار به بدهي‌هاي دولت امريكا اضافه كرد. جنگي كه امريكا براي انجام آن به شدت بودجه وزارت دفاع خود را افزايش داد كه البته بخشي از هزينه‌ها مربوط به جنگ افغانستان مي‌شد. جنگ عراق عملا پرهزينه‌ترين جنگ براي ايالات متحده پس از جنگ جهاني دوم به حساب مي‌آيد. سايت بالانس در گزارشي به ريز هزينه‌هاي جنگ امريكا در عراق تا سال 2016 پرداخته كه به صورت سالانه ايالات متحده چقدر در جنگ عراق هزينه كرده است. اولين بودجه طبق گزارش‌هاي مالي در سال 2003 ثبت شده است. ايالات متحده در 19 مارس همان سال با تخصيص 90.3 ميليارد دلار جنگ را با عراق آغاز كرد و طي چند هفته صدام سقوط كرد. اما بسياري فكر مي‌كردند كه سقوط صدام سخت‌ترين بخش كار باشد اما در عمل آسان‌ترين بخش بود. در سال مالي 2004 امريكا 90.9 ميليارد دلار بودجه اختصاص داد. اما انتشار عكس‌هاي شكنجه عراقي‌ها در زندان ابوغريب توسط سربازان امريكايي منجر به شورش‌هاي پراكنده عليه امريكا در عراق شد.
در فوريه سال 2005 امريكايي‌ها 105.8 ميليارد دلار براي تثبيت موقعيت خود بودجه در نظر گرفتند. اما شورشيان اقدامات تروريستي را گسترش دادند اما مردم در همان سال به يك قانون اساسي جديد بر مبناي فدراليسم راي دادند و مجلس جديد را نيز انتخاب كردند اما بودجه‌ها سال به سال افزايش مي‌يافت. در سال 2006 بودجه بار ديگر افزايش يافت و به رقم 108.3 ميليارد دلار رسيد. ايالات متحده مجبور به درگيري با ساير گروه‌هاي موجود در عراق شد. در ماه دسامبر 2006 بي‌سر و صدا صدام حسين ديكتاتور عراق اعدام شد. مجموعه شرايط به نظر مي‌رسيد كه عراق تبديل به چاه ويل براي امريكا شده است كه هر چه قدر در آن هزينه مي‌كند در عمل جوابي مناسب دريافت نمي‌كند. سال 2007 رقم بودجه براي جنگ به 155.9 ميليارد دلار رسيد. در اين سال درگيري‌هاي داخلي در عراق به اوج خود رسيده بود و شرايط غيرقابل كنترل‌تر از هر زمان ديگري پس از جنگ در اين كشور پيش مي‌رفت و امريكايي‌ها عملا نتوانستند هيچ اقدام قابل توجهي براي پايان دادن به اين خشونت‌ها انجام دهند. در سال 2008 روند افزايشي ادامه داشت. مبلغ بودجه به 196.8 ميليارد دلار رسيد. امريكا رفته رفته مناطق و استان‌هاي عراق را در اختيار دولت مركزي عراق تحت رهبري نوري مالكي قرار مي‌داد اما جنگ به پايان نرسيده بود. با تغيير دولت و فروكش كردن درگيري‌هاي داخلي بودجه نيز كاهش پيدا كرد و رقم به چيزي حدود 133 ميليارد دلار رسيد. اما از همان سال‌ها بود كه تروريست‌هاي داعش در عراق سر برآوردند و اعلام موجوديت كردند و عمليات‌هاي تروريستي رفته رفته آغاز شد. در سال 2010 باراك اوباما، رييس‌جمهور وقت امريكا در تلاش براي كاهش هزينه‌هاي نظامي در عراق و به دنبال اجراي طرح خروج نيروهاي امريكايي از اين كشور، بودجه نظامي امريكا در عراق را به چيزي حدود 83 ميليارد دلار رساند. كه براي اولين بار پس از 7 سال، بودجه جنگ عراق كمتر از هزينه شروع آن بود. از آن سال رفته رفته نيروهاي امريكايي در عراق كاهش يافت و اوباما وعده داد كه تا سال 2011 عملا 50 هزار سرباز امريكايي را از عراق خارج كند.
در دولت اوباما هزينه‌هاي جنگ عراق به حداقل رسيد. بودجه اختصاصي براي جنگ عراق در سال 2011 به 50.9 ميليارد دلار رسيد كه آن هم براي خروج نيروهاي امريكايي از عراق بود اما عملا خروج نيروهاي امريكايي موجب رشد داعش در عراق شد.
در بين سال‌هاي 2012 تا 2014 دولت رقمي نزديك به 8 ميليارد دلار را به عراق اختصاص داد تا به پيمانكاراني كه از منافع ايالات متحده در عراق محافظت مي‌كنند، پرداخت شود. اما با اعلام موجوديت داعش و اشغال موصل توسط تروريست‌ها، امريكا مجبور به بازگشت بخشي از نيروهاي خود به عنوان آموزش‌دهنده و پشتيباني به عراق شد و در اين بين در سال‌هاي 2016-2015 حدود 39 ميليارد دلار به بودجه نظامي امريكا در عراق اختصاص داده شد. در جدول زير هزينه‌هاي نظامي امريكا در عراق را مي‌توان مشاهده كرد. در حال حاضر با ديدن اين هزينه‌ها براي جنگ عراق اين سوال مطرح مي‌شود كه آيا جنگ عراق در سال 2003 لازم بود يا خير؟ سايت بالانس در گزارش خود عنوان مي‌كند در آن دوره هيچ‌كس در امريكا هزينه‌هاي جنگ را احساس نمي‌كرد چراكه مانند جنگ جهاني يا جنگ ويتنام هيچ پيش‌نويس مالي براي دريافت مجوز جنگ ارايه نشد. همچنين در آن دوره به ماليات ماليات‌دهندگان امريكايي اضافه نشد. در نتيجه تنها افراد معترض كساني بودند كه يا خود در جبهه‌هاي نبرد بودند يا خانواده‌هايي كه چشم انتظار فرزندشان بودند. امريكا طي چند دهه آينده حداقل 300 ميليارد دلار براي پرداخت اعضاي خانواده مجروح خود پرداخت خواهد كرد اما اينها هزينه‌هايي است كه به راحتي قابل جبران نيست. اكنون بايد نسل‌هاي آينده بدهي‌هاي دولت را پرداخت كند. تاكنون جنگ‌هاي امريكا در خاورميانه منجر به 453 ميليارد دلار بدهي دولت امريكا شده كه اين رقم طي 40 سال آينده مي‌تواند به حدود 8 تريليون دلار برسد. البته دولت مجبور است كه براي همه كار توليد كند اما بايد ديد اگر اين سرمايه در داخل امريكا سرمايه‌گذاري مي‌شد چه اتفاقي رخ مي‌داد. هر يك ميليارد دلار سرمايه‌گذاري در بخش دفاعي حدود 8555 شغل ايجاد مي‌كند و حدود 565 ميليون دلار ارزش افزوده براي اقتصاد دارد. همين مبلغ اگر براي كاهش ماليات‌ها استفاده شود، انگيزه ايجاد نزديك به 11هزار شغل را ايجاد مي‌كند و حدود 505 ميليون دلار ارزش افزوده به اقتصاد اضافه مي‌كند. اگر يك ميليارد دلار در بخش آموزش صرف شود 1.3 ميليارد دلار به اقتصاد افزوده مي‌شود و حدود 17687 شغل ايجاد مي‌شود. همين اعداد و ارقام اين سوال را مطرح مي‌كند آيا نيازي به اين جنگ با هزينه هنگفت نظامي براي امريكا بود يا خير؟