نذر آب

جمعيت هلال احمر يك سازمان امدادي است و به دنبال وقوع يك حادثه، جمعيت هلال احمر مداخله مي‌كند تا آسيب ديدگان آن حادثه، وضعيت بهتري پيدا كنند. ما نمي‌توانيم از وقوع حادثه، از وقوع زلزله و سيل جلوگيري كنيم. قرار هم نيست كه مانع از وقوع حادثه بشويم. از وقوع خشكسالي هم نمي‌توانيم جلوگيري كنيم و وظيفه ما جلوگيري از خشكسالي نيست ولي خشكسالي، حادثه‌اي است كه به افراد آسيب مي‌زند و جمعيت هلال احمر وظيفه دارد به آسيب ديدگان ناشي از خشكسالي كمك كند تا به شرايط عادي و زندگي بهتري بازگردند. هدف طرح «نذر آب» هم از بين بردن خشكسالي نبوده چون وظيفه جمعيت هلال احمر، از بين بردن خشكسالي نيست اما در يك زمان، با حادثه دفعي مثل زلزله مواجهيم كه همه مردم به حادثه ديدگان زلزله كمك مي‌كنند اما در يك زمان، با حادثه تدريجي مثل خشكسالي مواجهيم كه هيچ تفاوتي هم با زلزله ندارد و هر دو، حادثه و آسيب‌زا هستند اما زلزله و خساراتش را همه مي‌بينند و براي كمك پيشقدم مي‌شوند در حالي كه خسارات خشكسالي به دليل ماهيت تدريجي حادثه، چندان آشكار نيست و همه نمي‌بينند و به همين دليل، چشم همه، سال‌ها بر خسارات ناشي از حادثه خشكسالي بسته شد. خشكسالي يك حادثه طبيعي است و همان ‌طور كه تدريجي به وجود مي‌آيد، تدريجي هم از بين مي‌رود و اگر به مرور زمان ايجاد شده، در يك سال و يك روز معين، حتي با وجود بهبود بارش‌هاي آسماني حل نخواهد شد و اگر امكان حذف شدن هم داشته باشد، به تدريج حذف مي‌شود. بنابراين، طرح «نذر آب» هم كه به تازگي توسط جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران آغاز شده، به اين زودي‌ها پايان نمي‌يابد و ادامه خواهد داشت چون نمي‌توانيم به اين حد قائل باشيم كه امسال يا سال آينده، مشكلات ناشي از خشكسالي از بين خواهد رفت.

آنچه معلوم است، طي بيش از دو دهه، منطقه جنوب شرق كشور به‌ طور جدي درگير مساله خشكسالي است به گونه‌اي كه مساله سلامت و معيشت مردم را هم تحت تاثير قرار داده و بعيد است كه به اين زودي‌ها از آن منطقه خارج شود. بنابراين اگر بخواهيم در رفع مشكلات ناشي از خشكسالي براي مردم حادثه ديده، به نتيجه مشخص و معين برسيم، اجراي طرح «نذر آب» بايد تداوم داشته باشد. در تمام كشورها هم صليب سرخ و جمعيت‌هاي هلال احمر در موضوع خشكسالي دخالت مي‌كنند و حتي تغييرات اقليمي هم در دستور كار جمعيت‌هاي ملي و صليب سرخ جهاني قرار گرفته با اين تكليف كه بايد به آسيب ديدگان تغييرات اقليمي هم كمك كنند. جمعيت هلال احمر هم از سال پيش، اين طرح را آغاز كرد و بناي آغاز بر استان سيستان و بلوچستان بود چون بيشترين آسيب را از خشكسالي ديده و محروميت بيشتري هم دارد. امسال هم بخش‌هايي از استان‌هاي همجوار سيستان و بلوچستان به طرح اضافه شد و حالا، اجراي طرح در خراسان جنوبي، بخش‌هايي از كرمان و بخش‌هايي از هرمزگان آغاز مي‌شود. اين استان‌ها و بخش‌ها، همه در جنوب شرق كشور و در مجاورت جلگه معروف جازموريان هستند كه بيشترين شدت خشكسالي در كشور ما، مربوط به منطقه جنوب شرق كشور و جلگه جازموريان و استان‌هاي اطراف آن است و ساكنان اين منطقه هم بيش از ساير نقاط كشور آسيب مي‌بينند. خدمات جمعيت هلال احمر در «نذر آب» شامل سه محور تامين آب شرب سالم و تسهيل دسترسي به آب شرب سالم، ارايه خدمات سلامت محور و خدمات اجتماعي است. وقتي آب نيست، سلامت هم دچار مشكل مي‌شود و معيشت هم دچار مشكل مي‌شود. در اين منطقه، شما وارد برهوتي مي‌شويد كه پر از قايق است چون روزگاري در اين دشت، آب و صيادي بوده و مردم از طريق صيادي و صيد و آب امرار معاش مي‌كردند ولي حالا اين معيشت از بين رفته و ساكنان اين مناطق، دچار مشكلات اقتصادي شده‌اند. البته هدف ما از اين خدمات، تسكين آلام است به اين معنا كه دردي به وجود آمده و ما مي‌رويم كه اين درد را آرام كنيم. جمعيت هلال احمر، خشكسالي را از بين نمي‌برد چون نه تنها در اين باره وظيفه‌اي ندارد كه متولي اين موضوع هم نيست. «نذر آب» فقط براي تسكين آلام و محدود كردن گسترش عوارض و تبعات بيشتر و كمك به آسيب‌ديدگان براي بازگشت به شرايط عادي است اما درمان اصل حادثه برعهده ما نيست چون توانايي درمان اين درد را هم نداريم. سال گذشته هم جمع‌بندي از اجراي طرح داشتيم و امسال هم اين جمع‌بندي را تقويت مي‌كنيم و يكي از تحليل‌ها، دشوار بودن خدمت‌رساني به دليل پراكندگي عجيب و غريب روستاهاي منطقه است و اينكه تجميع اين روستاها در مناطق خاص، شايد كمك موثري باشد. علاوه بر اين، بعضي روستاها، قابليت ادامه سكني‌گزيني مردم را ندارند و اين موضوع، به دليل پهناوري منطقه و منابع آب و كشاورزي و خاك بايد در آمايش سرزميني مطرح شود و دستگاه‌هاي مسوول هم، براي اين موضوع چاره‌انديشي كنند. بزرگ‌ترين مساله ناشي از خشكسالي در اين منطقه، افزايش مهاجرت‌هاست؛ مهاجرت مردم از روستا به حاشيه شهرهاي بزرگ و حتي به ساير استان‌ها كه تبعات اجتماعي، فرهنگي، بهداشتي، امنيتي شديد به دنبال دارد چون بسياري از اين مهاجران، بيمار يا ناقل بيماري هستند و اين مهاجرت، مشكلات امنيتي هم با خود مي‌آورد و بزه و جرم هم با خود مي‌آورد. پس بايد جمعيت استان‌هاي گرفتار خشكسالي را با ارايه خدمات سلامت محور و معيشت محور در همين مناطق حفظ كنيم وگرنه تبعات حاشيه‌نشيني اين مردم براي شهرها مساله‌ساز خواهد شد. تداوم اين خدمات بايد در اين مناطق متمركز باشد تا كنترل خشكسالي هم ادامه يابد وگرنه شرايط بسيار خطرناك‌تر از آنچه امروز هست، ايجاد خواهد شد.

مدير اداره كل روابط عمومي جمعيت هلال احمر