اين هم شد منطق؟!
علي شكوهي
جبهه پايداري در روزهاي اخير بيانيه‌اي درباره مذاكرات ميان ايران و اتحاديه اروپا منتشر كرده و ضمن تكرار مواضع هميشگي خود درباره برجام و مذاكره با غرب، خواستار چيزي شد كه بنده منطق آن را درنيافتم. شايد فهم اين سخن به استعداد ويژه‌اي نياز دارد كه بنده فاقد آن هستم. در بيانيه جبهه پايداري آمده است: «اتحاد امريكا و اروپا براي فشار بيشتر عليه ايران خواسته امريكا است؛ چه دليلي دارد امريكايي كه يك‌جانبه از برجام خارج شده و باعث ايجاد تشتت نسبي در اردوي ضدايراني امريكا و اروپا شده، به بازگشت تشويق كنيم؟! به فرض امريكا توبه كند و دوباره به 1+5 بپيوندد، بازهم با همان زياده‌خواهي‌ها با ما روبرو مي‌شود. بنابراين لازم است ما بهاي سنگين‌تري طلب كنيم».
چند نكته در اين باره قابل طرح است:
اول- امريكا و اروپا معمولا در غالب مسائل جهاني مانند هم فكر مي‌كنند و تصميم مي‌گيرند. يقين داريم كه اگر در نهايت اروپا به اين نتيجه برسد كه حفظ برجام ممكن نيست و آنها نيز بايد يك طرف ماجرا را انتخاب كنند، قطعا به سمت امريكا خواهند رفت و به سمت ايران نخواهند آمد. در عين حال در وضعيت كنوني اختلافاتي ميان امريكا و اروپا بروز كرده است كه علت آن، نوع سياست‌هاي امريكا براي تسلط بر همه جهان است. در واقع اروپا احساس مي‌كند در وضعيت كنوني بايد جلوي برخي سياست‌هاي امريكا مقاومت كند. اين امر فرصتي است براي ايران كه از همه شكاف‌هاي سياسي ميان قدرت‌هاي بزرگ جهان، بهره بگيرد و منفذ تنفس و پيشبرد خود را باز نگه دارد. ما نمي‌توانيم روي تعارض ميان امريكا و اروپا خيلي حساب كنيم اما از خير آن هم نبايد بگذريم. همين كه در ماجراي برجام و از نظر سياسي، امريكا در انزوا قرار گرفته، يك گام به جلو محسوب مي‌شود. اكنون اروپا معتقد است امريكا نبايد از برجام خارج مي‌شد و اگر در آينده بحراني در مناسبات ايران و امريكا ايجاد شود، مقصر امريكاست و اين
كم‌دستاوردي براي ما نيست. در يك كلام، اختلاف ميان سياست‌هاي امريكا و اروپا در قبال برجام، يك فرصت براي ماست ولو آنكه همه فرصت ما نيست.
دوم- برجام يك توافقي بود كه با تضمين جهاني امضا شد و ضامن اجراي آن هم پنج كشور بزرگ دنيا و شوراي امنيت سازمان ملل است. اين توافق، موضوع هسته‌اي ايران را از يك بهانه براي انزواي ايران خارج و مجالي را براي جمهوري اسلامي ايجاد كرد تا خود را از گوشه رينگ تحريم خارج كند و كشورهاي زيادي را به سوي همكاري با ايران سوق دهد. مخالفت ترامپ با برجام عمدتا به اين دليل بود كه برجام به نفع ايران تمام شد و مي‌رفت كه مشكلات متعدد ايران را در بسياري از حوزه‌ها حل كند و دقيقا به همين دليل، امريكا از آن خارج شد. امريكا اعتبار بين‌المللي خود را خدشه‌دار كرد و حتي در مقابل متحدان خود ايستاد تا برجام را از ميان بردارد ولي جمهوري اسلامي با تدبير با اين ماجرا مواجه شد تا مسووليت تخريب و تضعيف اين توافق را بر دوش امريكا بگذارد و بر انزواي سياسي اين كشور دست‌كم در قضيه برجام دامن بزند. سياست ايران در اين باره، خواه آن را به رهبري نظام نسبت بدهيم و خواه به دولت، بدون ترديد سياست درستي بود كه در آن ضمن تكيه بر مقاومت دروني و تسليم نشدن به مذاكره تحت فشار دشمن، به ديپلماسي هم توجه جدي شده است. ديپلماسي ابزار كارآمدي است كه نبايد آن را از دست بدهيم و نداده‌ايم.
سوم- اگر ديپلماسي جمهوري اسلامي و مقاومت مردم در اين شرايط جواب بدهد و امريكا مجبور به تسليم شود و مواضع خود را در عمل تغيير دهد، ما بايد ناراحت بشويم؟ از متن بيانيه جبهه پايداري چنين برمي‌آيد كه اگر امريكا به برجام برگردد، اين به نفع ما نيست چون اتحاد اروپا و امريكا دوباره ايجاد مي‌شود و ممكن است دوباره متحدا عليه ايران وارد عمل شوند و زياده‌خواهي كنند! آقايان ظاهرا به مضمون حرف و نتايج منطقي سخن خود واقف نيستند. اگر امريكا تن به برجام بدهد و به پنج به‌علاوه يك بازگردد معنايش اين است كه اين كشور مجبور شد دست از زياده‌خواهي بردارد و خود را با كشورهاي اروپايي هماهنگ كند و اين طبعا به معناي دست كشيدن از تحريم‌ها است. امريكا دوست دارد با اروپا متحد باشد و عليه ايران اقدام كند اما اگر امريكا با توجه به مواضع امروز ايران و اروپا، دوباره به برجام برگردد و مواضع خود را به نفع اروپاييان تغيير دهد، اينكه ديگر از موضع قدرت نيست و توان جديدي به اقدامات ضدايراني امريكا اضافه نمي‌كند. در واقع اگر همكاري ما و اروپا و ديگر كشورهاي جهان براي اجراي برجام منجر به عقب‌نشيني امريكا از مواضع امروز اين كشور بشود، اين ايران است كه برنده ماجرا خواهد بود. در اين وضعيت چرا براي بازگشت امريكا به برجام تلاش نكنيم؟ چرا بايد نگران اتحاد امريكا و اروپا بشويم در حالي كه اين امريكاست كه خود را با اروپا هماهنگ كرده است نه آنكه اروپا تسليم فشارهاي امريكا شده باشد؟ اين چه منطق غلطي است كه بر ذهنيت آقايان حاكم است؟
چهارم- قبلا گفتم كه در اين شرايط، حتي جنازه برجام هم به نفع ماست و نبايد اجازه بدهيم اين سند بين‌المللي از اعتبار حقوقي‌اش خارج شود. اگر امريكا همسو با اروپا، دوباره برجام را معتبر اعلام كند يك دستاورد بزرگ براي ماست. چون عقب‌نشيني امريكا از مواضع زياده‌خواهانه اين كشور به حساب مي‌آيد.