ادامه از صفحه اول
تمايز قانون و فتوا
هرگونه برنامه‌اي كه به تقويت گروه‌هاي ضاله منجر شود حرام است. ولي اينكه گروه ضاله كيست؟ آيا ترويج مولانا موجب تقويت آنها مي‌شود يا خير؟ يا چنين فيلمي موجب تقويت مي‌شود يا نه؟ همه اينها مباحث مصداقي و تطبيقي است. نكته دوم كه مورد نظر است، تمايز ميان فتاواي رسمي و حكومتي با ساير فتاوا است. آنچه كه فتواي رسمي است و در ايران از طرف رهبري اعلام مي‌شود نيز مستلزم تبديل شدن به قانون است و از ابتداي انقلاب اين قاعده مورد نظر شوراي نگهبان بود. ولي فتاواي غير از ولي فقيه صرفا براي مقلدان اعتبار دارد و براي نظامات اداري و ساير افراد حجيتي ندارد. همچنان كه در اين مورد خاص نيز نگاه رسمي به مولوي و اشعار او به كلي متفاوت از اين فتوا است. مولوي منادي فهمي عرفاني از اسلام است و كساني كه اشعارش را خوانده‌اند بعيد است به اين علت به سلك گروه‌هاي مورد نظر آقايان در آيند. همچنان كه در ميان روحانيون برجسته افراد بسياري هستند كه به اشعار او علاقه دارند و اصلا هم‌چنين گرايشي را در خود احساس نمي‌كنند. شايد گفته شود كه چرا اساسا چنين فتوايي مورد توجه و نقد شده است؟ مگر از قديم مراجع فتوا نمي‌دادند و مقلدان نيز پرسش نمي‌كردند؟ روشن است كه هيچگاه چنين مشكلي نبوده است. زيرا فتواي هر مرجعي براي مقلدان مطرح مي‌شده. ولي اكنون به گونه‌اي شده كه گويي رعايت اين نظرات براي همه يا حكومت نيز الزامي است. اگر چنين باشد سنگ روي سنگ بند نمي‌شود. كشور را با قانون اداره مي‌كنند. اگر فتوايي هم بخواهد اجرايي شود از طريق قانون بايد عملي شود. به عبارت ديگر بايد طرفداران آن فتوا در مجلس آن را تبديل به قانون كنند، سپس شوراي نگهبان نيز در چارچوب وظايف خود آن را تأييد كند. مشكلي كه درباره حضور زنان در ورزشگاه و دوچرخه‌سواري زنان نيز رخ داد مصداق روشني از اين خلط مفاهيم است. مشكلي كه با خودسوزي يك دختر خانم قمي وارد مرحله پيچيده‌تر و حادي شد. اگر قرار باشد كه اين نظرات معيار اجرايي براي كارگزاران و قانون باشد، بايد كليه كتاب‌هاي مرتبط با مولوي و شمس و ساير افراد مشابه ممنوع از چاپ شوند و كليه خيابان‌ها و اماكن به نام اين دو عوض شود. هرگونه شعرخواني از آنان منع گردد. بعيد است كه منظور هيچ فتوادهنده‌اي اين باشد كه به نوعي تقابل با جامعه است، بلكه صرفا براي مقلدان خود فتوا مي‌دهند. اميدواريم كه مسوولان حكومتي نيز الزامات تمايز ميان فتوا و قانون را بطور كامل رعايت كنند تا مقلدان مراجع محترم راحت‌تر و بي‌دغدغه‌تر بتوانند فتاواي مورد نظرشان را تبليغ و منتشر كنند، به نحوي كه تعارضي با اجراي قانون نداشته باشد. البته بايد گفت، اگر اين گونه از فتاوا؛ اجرايي شدن براي همگان استنباط شود در اين صورت، معلوم نيست كه به كاهش رغبت به مولانا يا صوفي مسلكي يا همين فيلمي كه قرار است توليد شود منجر گردد. احتمال بيشتري وجود دارد كه اين رغبت را زيادتر كند. البته اگر مخاطب فقط مقلدين باشند اثرگذاري آن متفاوت است و تابع تعداد و ميزان تقيد مقلدين خواهد بود. تا هنگامي كه تمايز ميان فتوا و قانون را رعايت نكنيم هر روز با چنين چالش‌هايي مواجه خواهيم شد همچنان كه تاكنون شده‌ايم.
ديپلماسي و مصالح منطقه
مقامات عربستان هستند كه بايد گام‌هايي بردارند تا اين مذاكره محقق شود. امروز رياض در شرايطي قرار گرفته كه چه به لحاظ سياسي و نظامي و چه در ساير زمينه‌ها در موقعيت مناسبي نيست، شرايط براي آنها هم از لحاظ نظامي و سياسي و ساير موارد و تاحدي اقتصادي خوب نيست، بنابراين برقراري رابطه با تهران مي‌تواند به سود هر دو كشور باشد. در اين مسير هم مقامات جمهوري اسلامي و هم مقامات سعودي بايد نهايت خويشتنداري را از خود به خرج داده و اجازه ندهند دشمن مشترك منطقه و كشورهاي جهان اسلامي كه استادانه در مسير ايجاد اختلاف و تفرقه حركت مي‌كند، دامنه سوءتفاهمات را گسترش دهد. البته نمي‌توان يمن را نيز فراموش كرد. يمن در طول سال‌هاي اخير زخم‌هاي بسياري برداشته ولي همانند جمهوري اسلامي همواره مصالح كشورهاي منطقه و جهان اسلام را ارجح دانسته است. جمهوري اسلامي آثار خوبي روي يمني‌ها دارد و همواره كمك‌هاي معنوي نيز به اين كشور كرده است، بنابراين مشورت‌هاي ايران در صورت اقدامات سعودي‌ها مي‌تواند هم يمن را از وضع فعلي به كلي خارج كند و هم موجبات نزديكي و گفت‌وگو بين مقامات تهران و رياض را فراهم آورد.
سراهاي تجربه و شهر زنده
از نظر من كه مسووليت خطير نمايندگي شوراي اسلامي شهر تهران در ستاد مناسب‌سازي فضاهاي شهري را به عهده گرفته‌ام، با توجه به رويكردهايي كه داريم مي‌توانيم كانون‌ها و سراهاي خاصي براي سالمندان ايجاد كنيم. سراهايي تحت عنوان؛ «سراهاي تجربه» كه فرصت‌هاي استثنايي براي انتقال تجربه از شهروندان سالمند به ساير شهروندان هستند. اين سراها هم احساس مفيد بودن در سالمندان ايجاد و هم فرصت بهره‌برداري از ظرفيت‌هاي سالمندان براي اقشار جوان و نوجوان فراهم مي‌كند . چه بسا سالمنداني كه علاقه‌مند به حضور در سراهاي تجربه‌اند، اين امكان را پيداكنند كه با نسل‌هاي پيش از خود ارتباط برقرار كنند و بتوانند بخشي از فضاي زندگي خود را از طريق گفت‌وگو، فرصت‌هاي بيان اطلاعات تاريخي، فرصت‌هاي مطالعه و... به مشاركت بگذارند. يكي ديگر از بخش‌هاي مورد نياز براي سالمندان در سراهاي تجربه معاينات پزشكي مي‌تواند باشد به اين دليل كه سالمندان هميشه نيازمند اين هستند كه مراقبت‌هاي خاصي از بدن‌شان صورت بگيرد، نيازمند چكاب آسان هستند تا امكان بروز خطرهايي كه تهديدشان مي‌كند را به حداقل برسانند و همه اين امور مي‌توانند در همان سراهاي سالمند به وقوع بپيوندد. سالمندي بيماري و عارضه و عيب نيست بلكه بخشي از واقعيت زندگي بشري است و همان‌طور كه براي همه دوره‌هاي زندگي‌مان برنامه‌ريزي مي‌كنيم براي دوره سالمندي هم بايد اين كار را انجام دهيم. همزمان با روز جهاني سالمند، ما هم جلسه ستاد مناسب‌سازي را در عالي‌ترين سطح مديران مجموعه شهري در محل دبيرخانه ستاد واقع در معاونت شهرسازي و معماري برگزار خواهيم كرد.