نقش رسانه‌ها در حمله به كردها
محمود فاضلي
عمليات «چشمه صلح» تركيه عليه كردهاي سوريه كه به گفته آنكارا با هدف «پاكسازي مرزها از تروريست‌هاي پ.ك.ك/ي.پ.گ و داعش، تامين صلح و ثبات در شرق فرات و نجات مردم منطقه از ظلم گروه‌هاي تروريستي، تامين امنيت مرزي و تماميت ارضي سوريه و بازگشت مهاجران به خانه‌هاي خود» صورت مي‌گيرد، سرانجام آغاز شد. دولت اردوغان طي ماه‌هاي اخير بارها تهديد كرده بود، براي مبارزه با شبه نظاميان كرد YPG وارد خاك سوريه مي‌شود. از هنگامي كه ترامپ، رييس‌جمهور امريكا به دنبال يك مكالمه تلفني با اردوغان اعلام داشت نيروهاي خود را از منطقه خارج مي‌كند، اين حملات رسما آغاز شد. اين حمله بي‌شك يكي از موضوعات مهم منطقه در ماه‌هاي اخير است، موضوعي كه بخش زيادي از اخبار و مقالات رسانه‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي و حتي ايران را به خود اختصاص داده است. اين عمليات با مخالفت‌هاي گسترده جهاني و منطقه‌اي مواجه شده است.
رسانه‌هاي بين‌المللي در قبال اين رويداد به سه گروه متفاوت تقسيم‌بندي شده‌اند؛ گروهي از رسانه‌هاي عمدتا اروپايي همچون فرانسه، انگليس، آلمان، هلند، فنلاند و كشورهايي همچون، عربستان و عراق ضمن محكوميت شديد اين حمله، مواضع تندي عليه آنكارا اتخاذ كردند. رسانه‌هاي اروپايي كه ورود نيروهاي تركيه را مغاير با قوانين بين‌المللي و به معناي ويراني و آوارگي بيشتر مي‌دانند، پيش‌بيني مي‌كنند ارتش تركيه جنگي طولاني و احتمالا پرتلفاتي با YPG در پيش دارد. كشورهاي كوچك‌تري همچون مصر، يونان، قبرس و سوريه نيز حمله تركيه به كردهاي سوريه را جنايت ترك‌ها خوانده و تلاش دارند افكار عمومي جهان را به سمت اقدامات خشونت‌آميز تركيه جلب كنند. ترك‌ها آنچنان به بازتاب اين موضوع در رسانه‌هاي اين كشورها حساس هستند كه در رابطه با «يونان» به عنوان همسايه غير دوست خود مدعي شده‌اند: «در حالي كه ارتش تركيه به تداركات براي عمليات عليه شرق فرات ادامه مي‌دهد، رسانه‌هاي يونان كه از اين عمليات ناراحت هستند، مختصات بعضي از نقاط و مواضع ارتش تركيه را به همراه تصاوير ماهواره‌اي آن از رسانه‌ها منتشر كردند و يونان با اين اقدام خود نشان داد كه از كدام طرف جانبداري مي‌كند.»
رسانه‌هاي انگليس عموما طي ارزيابي عمليات نظامي تركيه در شرق فرات و تصميم امريكا براي عقب‌نشيني نيروهاي اين كشور از منطقه بر احتمال پيدايش مجدد داعش در نتيجه اين تحولات تاكيد دارند. روزنامه انگليسي «گاردين»، ضمن اشاره به نگراني جدي دولت انگليس از عمليات تركيه در شرق فرات مدعي است تركيه براي عدم گردن خم كردن در مقابل تهديدها اصرار دارد. «روزنامه تايمز» نيز نوشته است برخي از نيروهاي ي.پ.گ/پ.ك.ك كه امنيت اردوگاه‌هاي اسراي داعشي را تامين مي‌كنند با ترك اين مناطق در منطقه مرزي مستقر مي‌شوند. روزنامه «ديلي تگراف» نيز طي ارزيابي منطقه امني كه تركيه درصدد ايجاد آن در شرق فرات است، تاكيد كرده كه اين عمليات از ريسك احياي مجدد داعش در منطقه برخوردار است.
گروه دوم، كشورها و سازمان‌هاي بين‌المللي هستند كه مواضع مبهم يا خنثي داشته و به دلايل مختلف از ورود مستقيم به اين رويداد و هرگونه موضع‌گيري شفاف خودداري كرده و صرفا بر خويشتنداري تركيه در اين زمينه تاكيد كرده‌اند.
گروه سوم، رسانه‌هاي متمايل به دولت تركيه يا كشورهاي متحد و دوست آنكارا هستند كه از اين عمليات تمام قد دفاع كرده و آن را نشانه اقتدار آنكارا مي‌دانند. اين گروه از رسانه‌ها پس از آغاز عمليات پيام‌هاي حماسي سياستمداران اين كشور را منتشر مي‌كنند. اين قبيل از رسانه‌ها تيترهاي اول خود را از تصميم امريكا براي خروج از منطقه و عزم راسخ تركيه در خصوص انجام عمليات عليه گروه تروريستي پ.ك.ك/ي.پ.گ برجسته مي‌كنند. اين قبيل رسانه‌ها مدعي هستند ملت تركيه با نيروهاي مسلح خود يك دل شده است. زن و مرد، پير و جوان پيام مي‌دهند كه تركيه تهديدها را نمي‌پذيرد و ارتش ما تروريسم را نابود خواهد كرد.
بي‌شك رويدادهاي اخير منطقه آزمون جديدي براي رسانه‌هاي تركيه است كه پس از سخت‌گيري نسبت به روزنامه‌نگاران اين كشور پس از كودتاي نافرجام جولاي 2016 كه ده‌ها شبكه تلويزيوني و راديويي، روزنامه، مجله و آژانس خبري به همين اتهام توسط دولت تركيه تعطيل شدند، است. به گفته سازمان‌هاي حقوق بشري، بعد از «كودتا» در تركيه، حدود
150 روزنامه‌نگار زنداني شدند و ده‌ها روزنامه‌نگار از تركيه گريختند كه همين امر با انتقاد بسياري از كشورهايي كه رابطه سياسي مطلوبي با تركيه ندارند، روبه‌رو شده است.