گروه خودروسازي سايپا با تيم مديريتي جديد خود، همزمان با تلاش براي پايان دادن به مشكلات باقي مانده از سال‌هاي پيش، به ويژه در زمينه توليد و تحويل خودروهاي معوق، به روزهاي پس از بحران تحريم‌ها نيز مي‌انديشد و از توسعه بازار و تقويت شاهرگ حياتي فروش در روزهاي پس از بحران غافل نشده است. اين گروه خودروسازي در برنامه‌ريزي‌هاي استراتژيك خود، علاوه بر اجراي پروژه‌هاي توسعه محصول و تلاش براي حفظ و افزايش سهم خود از بازار داخلي به حوزه راهبردي صادرات و حضور بيشتر در بازارهاي جهاني نيز توجه جدي دارد. تحريم‌ها و محدوديت‌هاي بين‌المللي هر چند ابتدا سايپا را مانند ساير بخش‌هاي اقتصادي كشور با چالش مواجه كرد اما رويكرد مديران جديد سايپا تكيه بر توان داخلي در راستاي بي‌اثر كردن تحريم‌ها، به تقويت بنيادهاي توليد در اين گروه خودروسازي منجر شد تا با تواني بيشتر و اطمينان بخش‌تر، گام در مسير تحول بگذارند. سايپا پيشينه قابل قبولي در حوزه صادرات داشته و اينك با اجراي برنامه‌هاي اصلاحي در بيشتر فرآيندها، از جمله صادرات و با بهره بردن از زيرساخت‌هاي موجود، حضور در بازارهاي جهاني و رونق صادرات را به عنوان يك اقدام ضروري در دستور كار خود قرار داده است. اين گروه خودروسازي در سال 1377 با طيف گسترده‌اي از محصولات متنوع در زمينه خودرو، قطعات و خدمات وابسته، فعاليت‌هاي خود در عرصه صادرات را آغاز كرد. توضيح چگونگي و زمان آغاز فعاليت‌هاي صادراتي اين گروه، نيازمند ذكر اين موضوع است كه تا قبل از سال 1379 اسنادي در خصوص صادرات محصولات شركت سايپا به برخي از كشورها از جمله كشورهاي حاشيه خليج فارس موجود است، اما آمار مشخصي از ميزان صادرات در دست نيست، در نتيجه صادرات به‌صورت موردي و غير علمي و غير سيستماتيك و عمدتاً در تيراژ پايين صورت مي‌گرفت. اما از سال 1379 تاكنون كه صادرات در سايپا شكل سيستماتيك به خود گرفته و در استراتژي‌هاي اين مجموعه جايگاه و اهميت خود را پيدا كرده است، اين گروه موفق به ارسال بيش از 237 هزار دستگاه از محصولات خود به بازارهاي هدف شده است. حفظ رتبه اول صادرات خودرو كشور طي چند سال اخير، سودآوري در صادرات، صادرات با برند ايراني و خدمات پس از فروش گسترده در خارج از كشور باوجود تحريم‌هاي بين‌المللي، از مهم‌ترين دستاوردهاي سايپا در اين زمينه است. سايپا تنها شركت خودروساز در ايران است كه 8 بار به عنوان صادركننده نمونه و دو بار به عنوان صادركننده ممتاز كشور در صنعت خودرو كشور انتخاب شده است.
سودآوري و صادرات تحت برند سايپا
صادرات سايپا همواره با در نظر گرفتن دو اصل سودآور بودن صادرات و صادرات تحت نام و برند ايراني خود، انجام شده كه تداوم و پافشاري بر رعايت اين اصول موجبات رشد و شكوفايي و توسعه فعاليت‌هاي صادراتي اين گروه در بازارهاي هدف را فراهم كرده است. صادرات خودرو علاوه بر ارزآوري، پايداري كسب و كار صادراتي، افزايش سودآوري، سبب ايجاد زمينه‌هاي صادرات خدمات فني و مهندسي با ارزش افزوده بالا، برخورداري از معافيت‌هاي تعرفه‌اي و مالياتي و حمايت‌هاي ناشي از توليد و همچنين موجب ارتقاء برخي از مزيت‌هاي رقابتي محصولات در بازارهاي صادراتي مي‌شود. متعاقب اين موضوع گروه خودروسازي سايپا با اتخاذ صحيح روش‌هاي نوين بازاريابي و فروش و تجارت بين‌الملل و فعاليت‌هاي صادراتي نظام‌مند، برنامه‌ريزي خود را در جهت استفاده از اين فرصت‌ها انجام داده كه يكي از نتايج آن استمرار صادرات شركت سايپا با وجود بي‌ثباتي شرايط سياسي در اغلب بازارهاي هدف در سال‌هاي اخير بوده است.
مزيت‌هاي رقابتي محصولات سايپا
گروه خودروسازي سايپا به عنوان بزرگ‌ترين صادركننده خودرو در سال‌هاي اخير، باوجود محدوديت‌هاي موجود، تمامي تلاش خود را براي توسعه بازارهاي صادراتي با بهره‌گيري از مزيت‌هاي رقابتي محصولات خود همچون مصرف سوخت اقتصادي، قيمت رقابتي، گستردگي خدمات پس از فروش، قيمت مناسب قطعات يدكي و استفاده گسترده از محصولات صادراتي سايپا در ناوگان عمومي بازارهاي هدف، اميدوار است در سال جاري نيز بتواند به واسطه دستيابي به اهداف برنامه‌ريزي شده خود، جايگاه اين گروه در كارزار صادرات كشور را حفظ كرده و بهبود بخشد. براساس اقدامات و فعاليت‌هاي صورت گرفته، سايپا تاكنون به سوريه، عراق، مصر، ونزوئلا، الجزاير، سودان، ليبي، يمن، آذربايجان، تركمنستان، بلاروس، ارمنستان، افغانستان، اوكراين، سنگال، نيجر، نيجريه، كامرون، ساحل عاج و غنا صادرات داشته است.
صادرات قطعات منفصله و ارايه خدمات
پس از فروش
صادرات قطعات منفصله نسبت به خودروهاي كامل از ثبات و استمرار بيشتري برخوردار است، چرا كه صادرات قطعات منفصله زمينه ساز صادرات خدمات فني و مهندسي است كه از ارزش افزوده بالايي برخوردار بوده و موجب ايجاد دانش جديد در سازمان مي‌شود. علاوه بر اين، ايجاد شبكه فروش و خدمات پس از فروش در بازارهاي هدف صادراتي به عنوان يكي از پيش شرط‌هاي ورود به بازار است كه در مراحل اوليه مطالعات بازار به آن پرداخته مي‌شود. همان‌طور كه اشاره شد، اهميت اين موضوع تا آنجاست كه «خدمات پس از فروش به عنوان يكي از اصلي‌ترين مزيت‌هاي رقابتي محصولات صادراتي سايپا، نقش مهمي در موفقيت‌هاي صادراتي اين گروه داشته و دارد.»
بازار فعلي محصولات سايپا
تونس: بر اساس استراتژي‌هاي تدوين شده، صادرات قطعات پلتفرمي و بدنه‌اي محصولات خانواده پرايد و تيبا به كشور تونس به منظور بازطراحي جزئي و مونتاژ محصول در دستور كار قرار دارد كه به همين منظور، تاكنون اقداماتي از قبيل ارسال نمونه محصول تيبا و سايپا111 به‌صورت SKDصفر و انجام بررسي‌هاي فني و امكان سنجي توليد، اعزام تيم فني مهندسي سايپا جهت بررسي امكان مونتاژ محصولات در تونس و آموزش مونتاژ در سطح SKD صفر، باز طراحي قطعاتي همچون سپر جلو، جلوپنجره، چراغ جلو و عقب و برخي ديگر از قطعات بدنه‌اي و اجراي فرآيند اخذ همولوگيشن كشور تونس انجام پذيرفته است.
آفريقاي جنوبي: در اين بازار نيز پروژه‌اي جهت صادرات خودرو كوييك و بازطراحي خودرو به‌صورت فرمان راست جهت ارايه به بازارهاي آفريقاي جنوبي، زيمبابوه، موزامبيك، ناميبيا و زامبيا تدوين شده است كه از اقدامات اجرايي آن مي‌توان به انجام مذاكرات فني و تجاري و ارسال يك دستگاه خودرو كوييك با گيربكس اتوماتيك جهت انجام بررسي‌هاي فني و امكان سنجي اجراي پروژه اشاره كرد.
آذربايجان: گروه خودروسازي سايپا از سال 1390 در كشور آذربايجان به صورت پيوسته حضور مداوم و موفقيت‌آميز داشته و عواملي همچون قيمت رقابتي و مصرف پايين سوخت محصولات شركت سايپا، هزينه‌هاي لجستيكي نسبتا پايين به واسطه همسايگي با اين كشور به علاوه ارايه خدمات پس از فروش مناسب، موجب مقبوليت محصولات اقتصادي شركت سايپا در بازار آذربايجان شده است. در حال حاضر تعداد 3 هزار دستگاه از محصولات سايپا در بازار آذربايجان در حال تردد هستند كه بخش قابل توجهي از آنها در ناوگان تاكسيراني اين كشور به كار گرفته شده است. شركت سايپا در نظر دارد با حفظ و ارتقاء مزيت‌هاي رقابتي خود و نيز معرفي محصولات جديد، طي 5 سال آينده صادرات خود به كشور آذربايجان را تا 10 هزار دستگاه افزايش دهد.
سوريه: با پايان دوران جنگ در سوريه و شروع بازسازي و احياي اقتصادي اين كشور، سايپا توانست در ماه‌هاي پاياني سال 1396، سايت توليدي خود در شهر حمص را احياء كرده و ارسال پك‌هاي توليدي محصولات پُرطرفدار خود در اين بازار (سايپا131 و سايپا132) را از سر بگيرد. همچنين محصولاتي همچون تيبا و تيبا2 در شركت سيويكو (سايپاسوريه) به جرگه محصولات توليدي وارد شد. با افزايش تقاضا و نياز بازار سوريه به محصولات جديد، سايپا در نمايشگاه بين‌المللي دمشق 2019 اقدام به رونمايي از محصولات جديد اتوماتيك خود (ساينا و كوييك) كرد كه با استقبال گسترده مشتريان بالقوه مواجه شد. سايپا برنامه دارد در سال‌هاي آتي، انواع محصولات تجاري خود شامل وانت‌هاي سبك و سنگين را در سايت سوريه خود به توليد برساند.
عراق: گروه خودروسازي سايپا از سال 1382 صادرات خودرو را به كشور عراق آغاز كرده است. برند سايپا در بازار عراق به دليل ارزان بودن قيمت قطعات يدكي، دسترسي آسان مشتري به محصولات و قطعات، وجود تعميرگاه‌ها و شبكه گسترده خدمات پس از فروش در اكثر شهرهاي كشور عراق و نيزمصرف پايين بنزين خودروهاي توليد شركت سايپا، به سرعت گسترش و معتبر شد به صورتي كه بسياري از تاكسي داران عراقي ترجيح به خريد خودروي سايپا 131 و جايگزيني آن به‌جاي محصولاتي مانند كيا، نيسان، رنو و... كردند. ظرفيت‌هاي موجود در بازار خودرو كشور عراق موجب راه‌اندازي خط توليد خودروهاي تيبا و 131 در اين كشور شد. امروزه بيش از 160 هزار دستگاه انواع خودروهاي توليدي گروه خودروسازي سايپا دركشور عراق در حال ترددند كه عمده آنها در سيستم ناوگان تاكسيراني به‌كار گرفته شده‌اند. با وجود مشكلات مختلف در مسير صادرات خودرو به كشور عراق، نظير تغيير قوانين و مقررات و تعرفه‌هاي گمركي و تغيير استانداردها و نيز تحريم‌هاي يكجانبه امريكا عليه شركت‌هاي خودروساز ايراني، گروه خودروسازي سايپا در نظر دارد تا با معرفي محصول اكونوم مجهز به گيربكس اتوماتيك به بازار عراق، در سال آتي بتواند به فروش 5 هزار دستگاهي خودرو در اين بازار دست يابد.
لبنان: گروه خودروسازي سايپا طي دو دهه گذشته با هدف گسترش بازارهاي صادراتي اقدام به مذاكره با طرف‌هاي فعال در بازار لبنان كرد كه اين امر نهايتاً منجر به عقد قرارداد همكاري فروش و خدمات پس از فروش با يكي از متقاضيان موجود در بازار بسيار استراتژيك و رقابتي اين كشور در بهمن ماه سال 94 شد و متعاقب آن به عنوان تنها خودروساز در سطح خاورميانه موفق به عرضه و فروش حدود 400 دستگاه از انواع محصولات خودروهاي سواري و تجاري در بيش از 10 مدل شد. روند همكاري با نمايندگي لبنان با سرمايه‌گذاري تقريبي 4.5 ميليون دلاري جهت نمايشگاه 8 طبقه‌اي و ايجاد 8 نمايندگي فروش و خدمات پس از فروش محصولات گروه سايپا در نقاط مختلف لبنان همچنين تبليغات گسترده تلويزيوني، راديويي، بيلبورد، شبكه‌هاي اجتماعي و نيز مشاركت در نمايشگاه اختصاصي صنعت خودرو جمهوري اسلامي ايران در بيروت آغاز شد. شايان ذكر است، گروه خودروسازي سايپا در نظر دارد با حفظ و ارتقاء مزيت‌هاي رقابتي خود و نيز معرفي محصولات جديد، طي 3 سال آينده، صادرات خود به كشور لبنان را تا سقف 10 ميليون دلار افزايش دهد.