تعدد زوجات، ازدواج‌هاي پايدار را به خطر مي‌اندازد
معصومه ظهيري
به بسياري از مسائل اجتماعي كه در اسلام بيان شده، نمي‌توان صرفا نگاه فقهي داشت. با توجه به فقه و همچنين با توجه به آيات قرآن، چندهمسري جايز است و به اين معني است كه حرام نيست. طبق نص صريح قرآن مردان مي‌توانند 2، 3 يا 4 همسر داشته باشند، اما در همان آيه ذكر شده كه مرد بايد شروطي را در اين خصوص رعايت كند و از مردان خواسته شده، چنانچه نمي‌توانند عدالت را رعايت كنند، نبايد چنين اقدامي را انجام دهند. در آياتي كه در خصوص قدرت مديريت مرد در خانواده و موضوع نفقه بيان شده، خداوند مي‌فرمايد مردان بايد با زنان معروف برخورد كنند و نظام و قوام خانواده بايد براساس يك نظم قانونمند باشد. منظور از معروف در آيات قرآن همان قانونمندي است. وقتي آيات قرآن در خصوص معاشرت با زنان، عدالت درباره زنان و چندهمسري را در كنار هم قرار مي‌دهيم، متوجه مي‌شويم كه خداوند يك سيستم را براي ما تعريف مي‌كند كه در نظام فردي براساس نيازهاي فردي شخص شكل مي‌گيرد و چنانچه در خانواده‌اي قوام خانواده و رعايت شرايط براي مرد فراهم نباشد عملا از چندهمسري نهي مي‌شود. گاهي اوقات جوامع در شرايط ويژه‌اي قرار مي‌گيرند كه منافع جامعه و مصالح افراد و خانواده در گروي اين است كه چندهمسري مجاز دانسته شود، البته مجاز دانستن با ملزم دانستن يك موضوع كاملا متفاوت است. بسياري از موضوعات در اسلام مجاز است اما همه آنها در هر شرايطي انجام نمي‌شود. بنابراين در برخي شرايط بعضي قوانين محدوديت‌هايي را دارد. چندهمسري هم در شرايطي در اسلام جايز است در حالي كه ازدواج در شرايط عادي در اسلام مباح است و با توجه به اينكه سنت پيامبر بوده مستحب موكد است، يعني بر آن تاكيد شده است. دلايلي كه از سوي مبلغان چندهمسري مطرح مي‌شود، يكي، مساله فراواني جمعيت زنان نسبت به مردان است، خوب است بدانيد ما حتي در شرايط جنگ تحميلي و دفاع مقدس مساله كمبود مردان را در مقابل زاد و ولد زنان نداشتيم. اگر همين الان به آمار رسمي كشور مراجعه كنيم، متوجه خواهيم شد كه فراواني زنان بيش از مردان نيست. در حال حاضر در برخي استان‌ها تعداد زنان از مردان هم كمتر است، از جمله در استان قم فراواني جمعيت مردان بيش از زنان است. بنابراين مشكلي در خصوص فراواني جمعيت زنان وجود ندارد كه موضوع چندهمسري براي مقابله با آن تاكيد مي‌شود. يكي ديگر از مسائلي كه درخصوص چندهمسري مطرح مي‌شود، استفاده از اين طرح براي مقابله با مشكلات ازدواج زنان است، اگر مشكل ازدواج وجود داشته باشد؛ براي هر دو جنس يعني هم زن و هم مرد وجود دارد. مردان به دليل مشكلات اقتصادي و مسكن ممكن است با مشكلاتي در ازدواج مواجه باشند. زنان نيز ممكن است با مشكلاتي براي ازدواج مواجه باشند، از سوي ديگر اگر جمعيت زنان آماده ازدواج بيش از جمعيت مردان آماده ازدواج است، بايد راهكار ديگري براي آن پيدا كرد و نمي‌توان آن را با چندهمسري برطرف كرد. بلكه با ارايه تسهيلاتي براي ازدواج مي‌توان ازدواج آسان، بهنگام، آگاهانه و پايدار را محقق كرد. اگر موضوع اين است كه ما در جامعه با افزايش زنان مطلقه مواجه هستيم، بايد گفت كه زنان، به تنهايي كه مطلقه نشده‌اند، بلكه آقايان هم مطلقه هستند بنابراين زمينه ازدواج اين افراد را باهم فراهم كنيد. همچنين اگر طرفداران چندهمسري واقعا نگاه دلسوزانه دارند، بايد به اين موضوع توجه كنند كه تعدد زوجات، ازدواج‌هاي پايدار را نيز به خطر مي‌اندازد و به عبارتي چندهمسري زمينه فروپاشي خانواده‌هاي پايدار كه در شرايط تك‌همسري زندگي مي‌كنند را فراهم مي‌كند. موقعيت ازدواج توسط خانواده، دولت و شرايط اجتماعي فراهم مي‌شود و همه افراد از جمله افراد مطلقه و افرادي كه به سن يأس از ازدواج رسيده‌اند نيز، چنانچه تمايل به ازدواج داشته باشند حق دارند ازدواج كنند، اما اين دليل بر اين نمي‌شود كه خانواده‌هاي تشكيل‌شده را با طرح چندهمسري در معرض خطر طلاق عاطفي، تنش، تزلزل و اختلاف قرار دهيد و معتقدم طرح چندهمسري تمامي اين عوارض را به همراه دارد. به ياد داشته باشيم كه در طرح‌هاي اجتماعي بايد جوانب را رعايت كنيم و حق نداريم طرحي را اجرا كنيم كه در جامعه تنش، اضطراب، افسردگي و نگراني ايجاد كند. افرادي كه چنين موضوعاتي را در جامعه از طريق رسانه‌ها مطرح مي‌كنند، مسلم است كه هيچ آگاهي نسبت به جامعه ندارند، چراكه بدترين كار اين است كه از يك حق (چندهمسري) دفاع نابجا شود. اين افراد از يك حق (چندهمسري) براي ايجاد اضطراب و تنش در جامعه، تنوع‌طلبي، پوشش دادن برخي از اغراض يك درصد خاص از جامعه استفاده كرده‌اند. در شرايط عادي در جامعه افرادي وجود دارند كه داراي چند همسر هستند و آرام و بدون تنش هم به زندگي خود ادامه مي‌دهند و اين‌قدر هم تبليغات نمي‌كنند. نيازي نيست كه اقدام يك درصد يا كمتر از درصدي از افراد جامعه كه در شرايط معمول هم داراي چند همسر هستند را در بوق و كرنا و رسانه‌اي كرده و آن را به جامعه تحميل كنيد. اين نوع تبليغات در جامعه باعث ايجاد تنش، اضطراب، بي‌رغبتي نسبت به ازدواج مي‌شود. همچنين باعث ايجاد ناامني براي خانواده به ويژه زنان مي‌شود. اگر انتظار داريم زن در خانواده و جامعه باعث اسكان، آرامش و امنيت باشد؛ چنانچه احساس ناامني كند نمي‌تواند به ديگران آرامش دهد. بنابراين حق نداريم زنان را در يك شرايط اضطراب و ناامني روحي قرار دهيم.
معاون فرهنگي -تبليغي حوزه‌هاي علميه خواهران