گروه اجتماعي
ديروز صبح كه مردم كشور در روز تعطيل هفته سر از خواب برداشتند، با خبري روبرو شدند كه گرچه زمزمه‌هايش از چندماه قبل شنيده مي‌شد اما انتظار تغيير يك‌شبه آن را نداشتند. خبر افزايش 300 درصدي بهاي بنزين آزاد و سهميه‌بندي آن، با موجي از انتقادها و واكنش‌هاي مختلف در فضاي مجازي همراه بود. اين خبر از آنجايي با بهت و حيرت شهروندان همراه بود كه تا همين چند روز قبل وزير نفت و رييس‌جمهور بارها، افزايش قيمت بنزين را تكذيب كرده بودند. با اين حال گذشته از فشارهاي مالي كه اين افزايش - شما بخوانيد اصلاحات قيمت بنزين - مي‌تواند بركالبد جامعه و اقتصاد خانواده‌ها داشته باشد، ترس از افزايش قيمت كالاها و به خصوص افزايش كرايه‌هاي حملونقل عمومي باعث شده تا مردم نگران باشند. با اين حال مسوولان دستگاه‌ها و سازمان‌هاي متولي حمل و نقل عمومي مدعي‌اند كه افزايش قيمت در هيچ بخشي نخواهيم داشت و هرگونه اقدامي غيرقانوني است. محسن پورسيدآقايي معاون حمل ونقل و ترافيك شهرداري تهران با اشاره به افزايش نرخ بنزين به وبسايت چندثانيه گفت: با تمهيداتي كه انديشيده شده ناوگان حمل و نقل عمومي پايتخت با تمام توان به مردم سرويس‌دهي خواهد كرد. هيچ افزايش قيمتي در خصوص كرايه ناوگان حمل و نقل عمومي پايتخت صورت نگرفته و نرخ‌هاي گذشته تا پايان سال به قوت خود باقي است.
زرد قناري‌هاي شهر چه مي‌كنند؟
براساس آمار موجود در كلان‌شهرها و شهرهاي بزرگ كه مدهاي ديگر حمل و نقلي تا حدودي توسعه پيدا كرده است، تاكسي‌ها سهم ۲۴ تا ۲۵ درصدي را در حمل و نقل عمومي دارند اما هرچه شهرها كوچك‌تر مي‌شوند قاعدتا كاركرد تاكسي بيشتر خواهد شد و گاهي نيز به تك مدل حمل و نقلي تبديل مي‌شود. در حقيقت ممكن است در شهرهاي كمتر از ۱۵۰ هزار نفر جمعيت، اتوبوس كم و ميني‌‌بوس هم براي تردد حومه‌اي استفاده شود و عمده تمركز حمل و نقل روي تاكسي باشد.
با اين حال تجربه ثابت كرده كه هر گاه حامل‌هاي انرژي افزايش پيدا كرده بلافاصله شاهد افزايش نرخ كرايه‌ها و بعد از آن افزايش نرخ بليت‌هاي مترو و اتوبوس‌ها بوده‌ايم. اما با اين وجود محسن هاشمي رييس شوراي اسلامي شهر تهران با لحني دستوري اعلام كرده كه رانندگان تاكسي حق ندارند كرايه‌هاي‌شان را افزايش دهند. او در گفت‌وگو با فارس در خصوص افزايش نرخ بنزين و اجراي سهميه‌بندي و تاثير آن در قيمت كرايه‌ها گفت: كرايه تاكسي نرخ مشخصي دارد كه شورا در ابتداي سال آن را مصوب كرده است. او ادامه داد: در حال حاضر تغييري در نرخ كرايه‌ها ايجاد نشده و تاكسيرانان نبايد نرخ‌ها را افزايش بدهند. اگر لايحه‌اي براي افزايش قيمت كرايه تاكسي از سوي شهرداري به شوراي شهر تهران واصل شود آن زمان شورا اين لايحه را بررسي كرده و تصميم‌گيري مي‌كند.
محسن هاشمي در اين باره گفت: آن چيزي كه در حال حاضر قابل توجه است اين است كه نبايد نرخ‌ها تغييري داشته باشد.حدود ۳۳۰ هزار تاكسي در كشور داريم كه از اين تعداد ۲۵۰ هزار تاكسي در شهرهاي بالاي ۱۰۰ هزار نفر و مابقي نيز در شهرهاي كمتر از ۸۰ هزار نفر فعاليت مي‌كنند. بديهي است كه اولين سوال بعد از شنيدن افزايش قيمت بنزين اين باشد كه كرايه‌هاي تاكسي‌ها تا چه حد افزايش پيدا مي‌كند. تهران در اين زمينه با 80 هزار تاكسي بيشترين تعداد خودروهاي زرد رنگ را دارد. با اين حال عليرضا قنادان مديرعامل سازمان تاكسيراني شهر تهران نيز درباره نرخ كرايه‌هاي تاكسي با توجه به تغيير نرخ حامل‌هاي انرژي گفته است: در مورد تاثير تغييرات نرخ كرايه‌ها يك روال قانوني وجود دارد و رانندگان تاكسي موظف هستند كرايه‌ها را بر اساس همان نرخ سابق دريافت كنند.
مديرعامل سازمان تاكسيراني در اين باره افزود: تغيير در نرخ كرايه‌ها نياز به روال قانوني داشته و همكاران ما در حال بررسي آثار تغيير نرخ بنزين روي نرخ كرايه‌ها شده‌اند. ما معتقد هستيم نرخ ثابت براي تاكسي‌ها با توجه به سهميه آنها روال درستي نيست ولي اين موضوع نياز به بررسي دقيق دارد. قنادان با اشاره به اينكه سهميه سوخت براي تاكسي‌هاي دوگانه‌سوز 200 ليتر در ماه و خودروهاي بنزيني 400 ليتر در ماه است، گفت: به همه رانندگان تاكسي توصيه مي‌كنيم كه تا انجام محاسبات نرخ‌هاي خود را افزايش ندهند چرا كه در غير اين صورت تخلف انجام داده و مردم مي‌توانند گزارش‌هاي خود را از طريق شماره‌هاي 48048 يا 1888 به شهرداري اعلام كنند.
مديرعامل سازمان تاكسيراني شهر تهران همچنين توضيح داد: نرخ كرايه‌هاي تاكسي براساس مصوبه شوراي شهر تصويب شده است كه هيات تطبيق و فرمانداري آنها را تاييد كرده‌اند و تغيير در نرخ‌هاي قبلي نياز به روال‌هاي قانوني مشابه قبل را دارد. بنابراين هيچ راننده تاكسي اجازه ندارد قبل از تعيين نرخ مصوب به صورت خودسرانه كرايه بيشتر دريافت كند.
اما فقط اين مديران شهري نيستند كه معتقدند كرايه‌ها نبايد افزايش پيدا كند. ديروز محمد تقي‌زاده معاون استاندار تهران از سازمان تاكسيراني و دستگاه‌هاي متولي خواست كه با توجه به عدم تغيير نرخ كرايه‌ها بر نرخ كرايه‌ها نظارت دقيق و با تخلفات احتمالي برخورد قانوني داشته باشند. او در همين زمينه گفت: سازمان‌هاي تاكسيراني چه در شهر تهران و چه در ساير شهرستان‌هاي سطح استان تهران مكلف هستند نظارت دقيقي بر نرخ كرايه تاكسي‌ها و با تخلفات احتمالي برخورد قانوني داشته باشند. تقي‌زاده با ذكر اينكه به نظر مي‌رسد سهميه 400 ليتري براي تاكسي‌ها كافي باشد، گفت: بر همين اساس از نظر ما نبايد قيمت نرخ تاكسي‌ها تغييري داشته باشد اما اگر تقاضا يا استدلالي براي تغيير نرخ كرايه‌ها باشد حتما در شوراي ترافيك استان تهران بررسي خواهيم كرد.
تاكسي‌هاي اينترنتي
در يكي، دو سال گذشته توسعه شركت‌هاي حملونقل اينترنتي به گونه‌اي بوده كه به نظر مي‌رسد در برخي شهرها، گوي سبقت را از آژانس‌ها و حتي تاكسي‌هاي زرد ربوده باشند. بنابراين به نظر مي‌رسد اگر قرار باشد خودروهاي اين شبكه گسترده نيز افزايش قيمتي را داشته باشد، با اين حال اين موضوع تا حدي بالا گرفته بود كه مديران دو تاكسي اينترنتي اسنپ و تپسي، اطلاعيه مشتركي منتشر كردند و رسما مدعي شدند كه قرار نيست قيمت و تعرفه كرايه‌هاي تاكسي‌هاي اينترنتي افزايش پيدا كند؛ چيزي كه بايد ديد در عمل تا چه حد عملي مي‌شود؟
ميلاد منشي‌پور مدير عامل شركت تپسي در گفت‌وگو با ايسنا ضمن اشاره به اينكه اين شركت از سهميه بنزين حمل و نقل عمومي برخوردار شده است، گفت: از اين طريق افزايش قيمتي در سفرهاي تپسي نخواهيم داشت.
او با بيان اينكه خوشبختانه پس از مذاكرات طولاني سهميه بنزين حمل و نقل عمومي تا سقف ماهانه ۳۰۰ ليتر شامل تپسي نيز شد، اظهار كرد: تپسي سفرهاي ماهانه هر راننده را به‌طور جداگانه بررسي مي‌كند و در پايان هر ماه مابه‌تفاوت بين ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان را به حساب بانكي راننده‌ها واريز مي‌كند.به اعتقاد او با اين تدابير راننده‌هاي آنها ضرري نمي‌كنند و مي‌توانند همچنان با قيمت گذشته به كار خود ادامه دهند. معاون استاندار نيز در همين زمينه گفته است: در مورد تاكسي‌هاي اينترنتي مقرر شده تا در چارچوب قيمت‌هاي مصوب وزارت كشور كه اعلام مي‌شود، كرايه دريافت كنند. ما هم درحال پيگيري اين موضوع هستيم. ساير ناوگان حملونقل عمومي همانند اتوبوس‌ها هم كه گازوييلي هستند با توجه به اينكه تغييري در قيمت گازوييل نداشته‌ايم طبيعتا قيمت‌ها ثابت هستند.
اما با تمام اين وعده‌ها، مردم از افزايش قيمت‌ها و چنين وعده‌هايي از سوي مسوولان، خاطره خوشي ندارند و به كرات شاهد بوده‌اند كه با افزايش‌هايي به مراتب كمتر از افزايش 300 درصدي كنوني، قيمت همه كالاها به يك‌باره چند برابر شده و هيچ تلاشي هم براي كنترل آن نشده است. بدين‌ترتيب بايد ديد اين‌بار وعده‌هاي مسوولان تا چه حد محقق خواهد شد.
اتوبوسراني و مترو
بعد از تاكسي‌ها بيشترين نگراني‌ها به افزايش احتمالي قيمت بهاي بليت مترو و اتوبوسراني برمي‌گردد. وسايلي كه براساس آمار سهم استفاده از آنها از سفرهاي سواره شهروندان تهراني در حال حاضر، 26درصد است. البته براساس همين گزارش‌ها در حال حاضر كمتر از 50 درصد جمعيت تهران دسترسي مناسب به حملونقل همگاني دارند. شايد به همين خاطر باشد كه معاونت حمل و نقل عمومي شهرداري تهران در اطلاعيه‌اي رسما اعلام كرد كه نه بليت مترو افزايش پيدا مي‌كند و نه بليت اتوبوس‌ها. در اين اطلاعيه آمده است: با توجه به سهميه تعيين‌شده براي تاكسي‌ها، هيچ‌گونه افزايش نرخي در كرايه تاكسي‌ها وجود نخواهد داشت. بديهي است در صورت نياز به سهميه بيشتر براي تاكسي‌ها اين امكان وجود دارد كه با هماهنگي وزارت كشور و برحسب ميزان پيمايش تاكسي‌ها، سهميه مازاد تعيين شود.