كوتاه درباره ابراهيم منصفي به مناسبت سالروز تولدش
زيست بومي و نگرش جهاني
رسول آباديان
ابراهيم منصفي يكي از چهره‌هايي‌است كه قدر و منزلتش در دوران حيات، آن‌گونه كه بايد و شايد شناخته نشد. شاعري با قدرتي مثال‌زدني و نوازنده و آهنگسازي كه با وجود تكيه بر گويش و ارايه فرهنگ بومي استان هرمزگان، شهرتي بالا در كشور كسب كرده و آثارش الهام‌بخش شاعران و آهنگسازان ديگر شده است. منصفي هنرمندي خودساخته است كه تكنيك‌هاي بالا در نوازندگي ساز گيتار او شهره عام و خاص است. نكته جالب توجه درباره اين هنرمند، وجه جهانشمولي آثاري است كه هم در كلام و هم در موسيقي محلي ارايه كرده است. به تعبيري ديگر مي‌توان منصفي را مصداق بارز زيست بومي و نگرش جهاني معرفي كرد. گفتني است كه منصفي از اولين شاعراني بود كه راه و رسم شعر نيمايي را در هرمزگان گسترش داد؛ به‌گونه‌اي كه پس از مرگش، او را «نيماي جنوب» ناميدند. او همچنين توانست با اتكا به گويش محلي و رويكرد به موسيقي جهاني، راه بكر، زيبا و پرتواني را در ترانه‌سرايي بگشايد. آثار منصفي از آغاز موج نو ادبيات در نشرياتي چون «خوشه» به سردبيري احمد شاملو، «آبنوس»، «تماشا»، مجله «موسيقي» و همچنين در گفت‌وگوهاي سيروس طاهباز با شاعران نوپرداز جنوب در مجله «فردوسي» به‌چاپ رسيده است. شناخت عميق منصفي از مردم‌شناسي جنوب به خصوص خطه هرمزگان باعث شده كه پژوهشگران مطالعات فرهنگي به سراغ كارهايش بروند. منصفي در دوران زندگي نه چندان آسانش دست به كارهايي زده كه امروزه بيش از هر دوره ديگر به وجودشان نياز داريم. سبك منحصر به فرد اين نوازنده و شاعر تا آنجا گسترش پيدا كرده كه آهنگسازاني ديگر از كشورهاي مختلف ازآن بهره جسته‌اند و هستند خوانندگاني كه بر اساس ملودي‌هاي او دست به آفرينش اثر زده‌اند. گرچه دامنه فعاليت‌هاي منصفي به ارايه كارهاي بومي خلاصه نمي‌شود و حافظ‌خواني‌هاي او هم امروزه شنونده‌هاي زيادي دارد اما تكيه او عمدتا بر واكاوي ملودي‌هايي است كه در دوران او رو به فراموشي مي‌رفتند. همان‌گونه كه مي‌دانيم، استان هرمزگان داراي فرهنگي غني در امر سروده‌هايي با محوريت بومي است و منصفي تنها كسي است كه نه‌تنها اين گونه ادبي را احيا كرده بلكه با طبع شاعرانه‌اش، شاخ و برگ‌هاي فراواني نيز به آن افزوده است و امروزه پس از 20 سال از مرگش، تاثيرات فرهنگي و هنري‌اش هنوز در استان هرمزگان و ايران مشهود است و سايه نام و كارهايش بر آثار منتشر شده اخير اين منطقه جالب توجه است. شايد معرفي ابراهيم منصفي به خارج از زادگاه او زماني اتفاق افتاد كه «سهيل نفيسي» با آلبوم ترانه‌هاي جنوب به بازخواني آهنگ‌هاي او پرداخت. زندگي منصفي سراسر فراز و نشيب بود؛ از عشقي كه به وصال منجر نشد تا مرگ بنيامين پسرِ پنج ساله‌اش كه او را دچار اندوه و مصيبتي بي‌پايان كرد. به هر شكل منصفي امروزه به عنوان گنجينه‌اي از هنر هرمزگان و ايران مطرح است كه روز به روز به دامنه محبوبيتش اضافه مي‌شود.