وعده جان كري به جواد ظريف
كاخ سفيد مسوول پيگيري مسائل داخلي امريكا خواهد بود
گروه ديپلماسي| جان كري، وزير امور خارجه ايالات متحده براي ديدار با محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان به محل اقامت سفير و نماينده دايم جمهوري اسلامي ايران در سازمان ملل رفت. نخستين ديدار دو وزير پس از مذاكرات نفس گير و تاريخي لوزان. هر دو وزير در نخستين روز آغاز به كار كنفرانس بازنگري معاهده منع تكثير تسليحات هسته‌اي در نيويورك سخنراني كردند. محمدجواد ظريف به عنوان رييس جنبش عدم تعهد، نخستين سخنران اين كنفرانس بود و اهم بحث‌هاي وي هم به چالش‌هاي پيش‌روي عملي شدن واقعي معاهده مربوط بود. جان كري اما در سخنان خود همان‌گونه كه پيش‌بيني مي‌شد پاي مذاكرات با ايران را به وسط كشيد و تاكيد كرد كه از هر زمان ديگري به توافق با ايران نزديك‌تر هستيم. رييس دستگاه ديپلماسي امريكا با اشاره به تفاهم حاصل شده در لوزان گفت: ايران و گروه 1+5 به راه‌حل‌هايي رسيده‌اند كه در صورت نهايي شدن و تصويب، تمامي مسيرهاي ايران براي دستيابي به مواد هسته‌اي لازم براي ساخت سلاح اتمي را مسدود خواهد كرد. مي‌خواهم بدانيد كه كارهاي سخت هنوز به اتمام نرسيده‌اند و برخي مسائل اساسي حل‌نشده باقي مانده‌اند. اما در واقع از هميشه به رسيدن به توافق جامع خوبي كه دنبالش بوده‌ايم، نزديك‌تريم. ما از ابتدا گفته‌ايم كه هر گونه توافق با ايران به وعده‌ها و گفته‌ها متكي نبوده بلكه به شواهد استوار خواهد بود.
تجديد ديدار دو وزير پس از مذاكرات لوزان
ديدار ميان جواد ظريف و جان كري در حقيقت جرقه مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و 1+5 در حاشيه اجلاس بازنگري ان پي تي را زد. در حالي كه كري به همراه وندي شرمن، معاون خود و رييس تيم مذاكره‌كننده امريكا به اقامتگاه سفير و نماينده دايم ايران در سازمان ملل رفت، در جلسه از جانب ايران هم سيد عباس عراقچي و مجيد تخت روانچي معاونان وزير خارجه ايران و همچنين غلامعلي خوشرو، سفير و نماينده دايم ايران در سازمان ملل در نيويورك نيز حضور داشتند. نخستين ديدار ميان دو وزير در امريكا يك ساعت و نيم طول كشيد و تا لحظه تنظيم اين خبر برنامه‌اي براي تكرار آن اعلام نشده است. دو تيم مذاكره‌كننده ايران و امريكا هفته گذشته به مدت سه روز در وين با هم ديدار و نگارش متن برنامه جامع اقدام مشترك را آغاز كردند. به گفته ظريف با توجه به حضور وزيران و مديران سياسي در روزهاي نخست اجلاس بازنگري ان‌پي‌تي، مقرر شد از چهارشنبه نگارش متن توافق هسته‌اي به صورت تمام وقت آغاز شود. رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان در خصوص جزييات ديدار با همتاي امريكايي گفت: در ديدار با جان كري درباره نحوه ادامه كار صحبت كرديم و من نگراني‌هاي‌مان را از بحث‌هايي كه در امريكا شد، مطرح كردم. در اين ديدار قرار شد با جديت از همين هفته ما و 1+5 ادامه نگارش متن را شروع كنيم و اين كار را هفته آينده هم ادامه دهيم تا متن نهايي حاصل شود. توافق كرديم كه همه وقت لازم را براي اين كار اختصاص دهيم و هر قدر كه كار كارشناسي يا در سطح مديران سياسي و حتي در سطح وزيران نياز شد، كار را ادامه دهيم. ظريف در پاسخ به سوال ديگري كه علت حضور جان كري در محل اقامت وزير خارجه ايران را جويا شد، افزود: ما از ابتدا با طرف‌هاي مذاكره قرارمان اين بوده است كه يك نوبت ما مهمان آنها باشيم و يك‌بار آنها مهمان ما. معمولا اين كار را در ژنو، لوزان و در وين نيز انجام مي‌داديم، يعني‌يك‌بار محل مذاكرات را ما تعيين مي‌كرديم و يك‌بار هم محل مذاكرات را طرف مقابل تعيين مي‌كرد و اين‌بار نوبت طرف امريكايي بود كه به محل ما بيايد و محل مذاكرات را ما انتخاب كنيم و با توجه به اينكه بنده در رزيدانس سفير ايران اقامت دارم، از اين محل استفاده كرديم، كما اينكه نوبت قبل ما به هتل اقامت آنها رفتيم و دفعه ما قبل آن، آنها آمد‌ند، اين روشي‌بود كه ما تا به حال ادامه داده‌ايم و اتفاق جديدي نيفتاده است. به گفته محمد جواد ظريف، هيات اروپايي روز چهارشنبه در نيويورك حاضر خواهد شد و كار با اتحاديه اروپا و با هيات امريكايي و با ساير اعضاي 1+5 تقريبا تمام وقت دنبال خواهد شد و هفته‌هاي آينده نيز ادامه كار در اروپا پيگيري خواهد شد.
دو حركت موازي ديپلماسي امريكايي
روز دوشنبه به وقت امريكا دولت باراك اوباما براي پيشبرد ديپلماسي با ايران در دو مسير حركت كرد. به گزارش آسوشيتدپرس، جان كري با جواد ظريف در نيويورك ديدار كرد و همزمان كاخ سفيد تلاش كرد تا توافق هسته‌اي محتمل با ايران را به قانونگذاران مخالف بفروشد. در واشنگتن وندي شرمن پيش از همراهي وزير امور خارجه براي ديدار با همتاي ايراني، در جمع يهوديان تاكيد كرد كه شكست ديپلماسي در مواجهه با ايران مي‌تواند به نزديك‌تر شدن تهران به فناوري توليد سلاح هسته‌اي منتهي شود. همزمان ارنست مونيز وزير انرژي ايالات متحده هم كه در چند دور اخير مذاكرات با ايران به عنوان همتاي علي‌اكبر صالحي رييس سازمان انرژي اتمي ايران حضور داشته است وعده داد كه توافق نهايي با ايران بسيار سخت‌تر از چيزي خواهد بود كه بسياري در امريكا براي خود ترسيم كرده‌اند. تمام اين سخنان و موضع‌گيري‌ها پيش از طرح مساله نظارت كنگره بر توافق هسته‌اي با ايران در سنا انجام شد. كانديداهاي جمهوريخواه كه خود را براي حضور در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا مهيا مي‌كنند به‌شدت مخالف هرگونه توافق با ايران هستند. با اين‌همه در شرايطي كه فضاي ظاهري حاكي از اين است كه دست مخالفان توافق با ايران هر روز قوي‌تر از ديروز مي‌شود اما رييس مجلس نمايندگان امريكا در جمع خصوصي ائتلاف جمهوريخواهان يهودي به صراحت اعتراف كرده است كه حزب وي نمي‌تواند آراي لازم را براي برگرداندن وتوي رييس‌جمهور امريكا فراهم كند. در شرايطي كه كنگره به توافق هسته‌اي با ايران در نهايت راي منفي بدهد اوباما مي‌تواند از حق وتوي خود براي ملغي كردن اين راي منفي استفاده كند و پس از آن دو‌سوم نمايندگان بايد موافق برگرداندن وتوي اوباما باشند كه به نظر نمي‌رسد اين آرا در نهايت به دست آيد. همزمان با مهيا شدن تيم‌هاي مذاكره‌كننده ايران و 1+5 براي آغاز مذاكرات از روز چهارشنبه به بعد در نيويورك، نمايندگان مجلس سناي امريكا روز گذشته بررسي طرح موسوم به «بازبيني كنگره در توافق هسته‌اي» را آغاز كردند. تعدادي از سناتورهاي دموكرات در اين نشست خواستار اجتناب از اضافه كردن متمم‌هاي قانوني سختگيرانه به اين طرح، با هدف اطمينان از تصويب آن بدون وتوي باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا شدند. «سناتور كونس»، يكي از اعضاي كميته روابط خارجي مجلس سنا در بيانيه‌اي هشدار داده در صورتي كه اين طرح به خاطر اضافه شدن متمم‌هاي غيرمرتبط شكست بخورد، كنگره نقش خود براي اعمال نظر در رفع تحريم‌ها عليه ايران را از دست خواهد داد. سناتور نلسون هم در اظهارات كوتاهي درباره اين طرح، اطمينان از تصويب آن را نسبت به اضافه شدن متمم‌هايي به آن در اولويت دانست. همزمان با تلاش جمهوريخواهان براي تخريب روند مذاكرات، ارنست مونيز در جمع خبرنگاران عدم انجام به موقع مذاكرات هسته‌اي با ايران و شكست در رسيدن به «توافق خوب» با اين كشور در دهه گذشته را عامل رسيدن برنامه هسته‌اي ايران به نقطه فعلي دانست. مونيز در اين خصوص گفت: ما نتايج عدم ادامه مذاكرات فشرده براي رسيدن به توافق خوب را ديده‌ايم ـ با شكست در مذاكره در يك دهه گذشته آنها از 200 سانتريفيوژ به 20000 سانتريفيوژ رسيدند. مونيز در اين ضيافت صبحانه با خبرنگاران درباره مسائل مختلف از جمله گستره توافق هسته‌اي ايران به اظهارنظر پرداخت. او به‌طور مستقيم درباره برخي انتظارات نمايندگان كنگره از توافق هسته‌اي با ايران كه مثلا خواستار به رسميت شناختن اسراييل هستند، اظهارنظر نكرد اما گفت ايران هسته‌اي باعث خواهد شد كنار آمدن با ساير مشكلات هم دشوارتر شود. وزير انرژي امريكا درباره سايت فردو هم گفت كه تحت توافق هسته‌اي اين سايت به عنوان تاسيسات غني‌ساز اورانيوم مورد استفاده قرار نخواهد گرفت و حتي قابل استفاده براي تحقيقات و توسعه اورانيوم هم نخواهد بود. مونيز گفت: «ما اطمينان كامل داريم كه فردو سايت غني‌سازي نخواهد بود.»
برنامه‌هاي دومين روز كاري ظريف در نيويورك
براساس اعلام وزارت امور خارجه، محمدجواد ظريف در دومين روز كاري حضور در نيويورك ساعت 9:30 صبح با همتاي اتريشي خود ديدار كرد. ساعت 16 نيز، ظريف در استوديو بلومبرگ به گفت‌وگو با چارلي روز نشست. نخستين ديدار با فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا در نيويورك هم ساعت 20 به وقت نيويورك انجام شد. اين ديدار نخستين ديدار ميان دو مقام پس از قرائت بيانيه سويس در لوزان بود.
گزيده‌اي از سخنان ظريف در نيويورك
در اين ديدار هيات امريكايي بار ديگر به ما اطمينان داد كه اگر توافقي حاصل شود، دولت امريكا متعهد به اجراي توافق خواهد بود.
آنچه ما از دولت امريكا و ساير دولت‌ها توقع داريم، اين است كه به تعهدات بين‌المللي خود پايبند باشند و يك بار ديگر آقاي كري تكرار كرد كه اگر به توافق برسيم، امريكا بخش مربوط به خودش را از توافق اجرا خواهد كرد، البته مقررات داخلي دارند كه مسووليت خود آنهاست كه پيگيري كنند.
ما در نشست مجمع از سوي جنبش عدم تعهد سخنراني كرديم و مهم اين است كه مواضع ايران با مواضع جنبش در اين موضوع كاملا يكي است. ما در اين نشست از طرف همه كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد اعلام كرديم كه بزرگ‌ترين اولويت ما، خلع سلاح هسته‌اي بوده و اين خود بزرگ‌ترين اولويت جمهوري اسلامي ايران است.
به عنوان كشوري كه در بالا‌ترين سطح يعني مقام معظم رهبري، سلاح هسته‌اي و هر نوع سلاح كشتار جمعي را حرام مي‌دانند، به عنوان رييس جنبش عدم تعهد همين موضع را اعلام كرديم كه سلاح‌هاي هسته‌اي تهديدي ضدبشريت است و استفاده از سلاح هسته‌اي جنايت عليه بشريت محسوب مي‌شود.
اين واقعيت كه رژيم صهيونيستي عضو ان‌پي‌تي و هيچ معاهده مربوط به سلاح هسته‌اي نيست و در واقع داراي توانمندي هسته‌اي است، بزرگ‌ترين تهديد براي منطقه و جهان است. جامعه بين‌المللي بايد توجه كند كه اين موضع 120 كشور عضو عدم تعهد است، يعني آنچه جامعه بين‌المللي نگران است، نگراني از برنامه هسته‌اي رژيم صهيونيستي است.
كشورهاي عدم تعهد دسترسي به انرژي صلح‌آميز هسته‌اي و از جمله چرخه سوخت و ادامه سياست‌هاي خود در دستيابي به سوخت هسته‌اي براي مصارف صلح‌آميز را حق همه كشور‌ها مي‌دانند كه بايد محترم شمرده شود.