برج‌سازي در غرب تهران كريدورهاي جريان هوا را بسته است
قصور شهرسازي در آلودگي هوا
گروه اجتماعي | ماده 21 «قانون هواي پاك» وزارت راه و شهرسازي را موظف مي‌كند تا هنگام تهيه طرح‌هاي جامع و تفصيلي شهرها، شهرك‌ها و شهرهاي جديد و طرح‌هاي هادي روستايي يا توسعه اين مناطق، به نحوي برنامه‌ريزي كنند كه فصل جداگانه‌اي از مطالعات طرح به بررسي مسائل زيست‌محيطي اختصاص يابد. آلودگي هوا نفس را بند مي‌آورد و اولين نگاه به سمت افزايش تردد خودروها و بنزين مي‌چرخد، با اين حال، ساختمان‌هاي چند طبقه تهران نيز در آلودگي قصور كمتري از بنزين و خودرو ندارند، چه بسا تاثير آنها ماندگارتر از خودروها خواهد بود زيرا خشت اول‌گر نهد معمار كج، تا ثريا مي‌رود ديوار كج، خشت اولي كه معماران و شهرسازان و سياست‌گذاران شهري در تهران نهاده‌اند، خشت‌هايي چون درياچه خليج‌فارس، بوستان چيتگر و ساختمان‌هاي متراكم اطراف آن، پل صدر و بزرگراه‌هايي در مركز تهران، همان خشت كجي هستند كه در سايه به ماندگاري ذرات آلاينده در خيابان‌هاي تهران دست ياري مي‌رسانند و علاوه بر اينكه ساخت اين اشتباهات مهلك هزينه‌هاي گزافي را بر جان شهروندان تهراني گذاشت، حتي صاف‌كردن انحناي كج آنها تا ثريا خسارت به بار خواهد آورد.
به گزارش «خبر آنلاين» تحقيقات سازمان هواشناسي كشور نشان مي‌دهد ساختمان‌ها در آلودگي هوا تاثير دارند، زيرا ارتفاع جريانات باد محلي بيشتر از ۱۰ تا ۱۰۰ متر نيست و به همين خاطر وقتي قرار است بلندمرتبه‌سازي كنيم نياز است قبل از آن مطالعات مربوط به هواشناسي شهري را انجام دهيم و بدانيم كه به چه نوع و چه شيوه‌اي ساختمان‌ها را طراحي و چيدمان كنيم تا روي تهويه طبيعي اثر منفي نگذارد.
حسين محجوبي، طراح پارك‌هاي ساعي و ملت، معتقد است طراحي پارك چيتگر در غرب تهران، يكي از اشتباهات شهرسازي است كه باعث آلودگي هواي تهران شده است. به زعم محجوبي، با احداث اين بوستان، عرصه‌هاي حاشيه آن با ارزش شد و مردم تمايل زيادي براي سكونت در اطراف بوستان چيتگر پيدا كردند و اين تمايل باعث افزايش بارگذاري در غرب تهران و ساخت‌و‌ساز در آن جا شده و در نتيجه، راه ورود هوا به تهران مسدود شد. محجوبي به خبرآنلاين مي‌گويد: متاسفانه ماشينيسم نيرويي است كه نمي‌توان با آن كاري كرد. دنيا دست آدم‌هاي حريص است و حرص جمع كردن مال دارند. مي‌خواهند بسازند، بفروشند، خراب كنند و مال جمع كنند. اصلا در طراحي توسعه تهران، طبيعت بحث مطرحي نيست. هرگز قرار نبود تهران اينقدر جمعيت داشته باشد. ۲۰ ميليون نفر جمعيت بايد منبع آب و هوايي براي تنفس داشته باشند كه فعلا در تهران اين موجود نيست. بايد دقت كرد هيچ چيز بي قاعده‌اي در طبيعت وجود ندارد و همه‌چيز به ميليمتر حساب مي‌شود، ولي ما اين حساب و كتاب را در تهران رعايت نكرده‌ايم.
در سال‌هاي دوره تصدي محمدباقر قاليباف، درياچه خليج فارس در اراضي غرب تهران (منطقه ۲۲) ساخته شد تا قيمت ساختمان‌هاي مشرف به چشم‌انداز درياچه، چندبرابر شود. رشد قارچ‌گونه برج‌هاي بلند در اطراف درياچه كه واحدهاي آن با تبليغات «ويوي دايمي درياچه» پيش فروش مي‌شد، نشان‌دهنده تمايل زياد سرمايه‌گذاران براي داشتن مسكني با چشم‌انداز گسترده، درست در نقطه‌اي از شهر است كه گلوگاه تهويه هوا شمرده مي‌شود. اين برج‌ها باعث شدند تا گردش هواي سطحي در غرب تهران با مشكل مواجه شود. زهرا صدراعظم نوري، رييس كميسيون سلامت و محيط زيست شوراي شهر تهران معتقد است ساخت‌و‌ساز و بارگذاري ساختمان در مجراي هواي غربي تهران، يكي از دلايل آلودگي هواي پايتخت است.
صدراعظم نوري در اين باره مي‌گويد: عوامل مختلفي در آلودگي هوا موثرند و سهم هر يك متفاوت است. قطعا يكي از عوامل آلودگي هوا در تهران، ساخت و ساز و بارگذاري سازه در پايتخت است. در سطح تهران و حومه، تراكم زيادي در فضاهاي مسكوني و مسقف داريم. همچنين بايد در نظر داشت در سال‌هاي اخير برخي شهرك‌ها و شهرهاي اطراف تهران مستقل شده‌اند و شهرداري آنها نياز به منابع مالي دارد لذا آنها هم براي كسب درآمد بيشتر ساخت و ساز را شروع كردند و اين ميزان ساخت و ساز در كيفيت هوا، اثر منفي دارد. نوري به ساخت برج‌ها در كاهش كيفيت هواي تهران تاكيد مي‌كند و مي‌گويد: در شهر تهران با برج‌هاي متعدد كه احداث شده است، اكوسيستم شهر به هم ريخته است. شهر تهران مانند كاسه است كه در گذشته وقتي برج‌ها اينقدر مرتفع نبودند، هوا در گردش بود و خنكي و اثر خوب گردش هوا را شاهد بوديم. به مرور زمان، درخت‌ها قطع شده، باغات نابود شده و به جاي آن، ساختمان‌هاي بلندمرتبه آمده است.
رييس كميسيون سلامت و محيط زيست شوراي شهر تهران در ادامه مي‌گويد: مي‌دانيم جريان هوا در تهران از غرب به شرق است و وقتي موانع باشد، مشكلاتي را ايجاد مي‌كند و قطعا روي آلودگي هوا اثرمنفي مي‌گذارد.
برخي تحقيقات علمي در تهران هم تاييد مي‌كنند بلندمرتبه سازي در غرب تهران كه يكي از دلايل آن، ايجاد درياچه خليج فارس و بوستان چيتگر است، با كاهش كيفيت هواي تهران ارتباط دارد. در يكي از مطالعات علمي انجام شده در سال ۱۳۹۵ كه نتايج آن در پنجمين كنفرانس ملي توسعه پايدار در علوم جغرافيا و برنامه‌ريزي، معماري و شهرسازي منتشر شد، نويسندگان توانستند پس از بررسي اقليم و توپوگرافي شهر تهران به عنوان نمونه موردي، اثبات كنند ساختمان‌هاي بلندمرتبه در غرب تهران و بسته شدن كريدورهاي باد در تهران داراي ارتباط با يكديگرند. اين مطالعه با بررسي نقش فرم و جانمايي ساختمان‌هاي غرب تهران و ارتباط آنان بر تمركز يا پخش آلاينده‌هاي هوا با توجه به اقليم و توپوگرافي شهر تهران، به تاثير عوامل ساكن در شهر يعني ساختمان‌ها بر آلودگي هوا پرداخته و اين اثرگذاري را اثبات كرده است.