عواقب وخيم تصميم ترامپ
سوزان رايس
اكنون واضح است كه بعد از ترور يك مقام رسمي ايران، آمريكايي‌ها در امنيت بيشتري نيستند. دولت ايالات متحده براي دوري از جنگ بايد بسيار هوشمند باشد. يك جنگ تمام عيار مي‌تواند دهه‌ها به طول انجامد. با وجود آرزوي دونالد ترامپ، رييس‌جمهور آمريكا براي دوري از جنگ با ايران و اجتناب از گرفتاري‌‌هاي درگيري نظامي در خاورميانه، تصميم او بر ترور ژنرال سليماني- دومين نفر رسمي ايران به همراه فرمانده حشدالشعبي عراق- هر دو كشور را در دور باطل قرار داد كه ممكن است منجر به روشن شدن آتش جنگي گسترده شود.
چگونه به اين نقطه رسيديم؟ عواقب اين ترور تراژيك چيست؟ آيا مي‌توانيم از بروز آن سناريو شوم جلوگيري كنيم؟
اين روند باطل از ماه مه 2018 آغاز شد. زماني كه ترامپ سهل‌انگارانه، مشاوره و نصايح تيم امنيت ملي خود و همپيمانانمان را ناديده گرفت و از برجام- با وجود تعهد كامل ايران به تمام تعهدات در راستاي راستي‌آزمايي برنامه هسته‌اي‌اش- خارج شد؛ بدون آنكه استراتژي مشخصي جهت ايجاد محدوديت بر برنامه هسته‌اي ايران داشته باشد. كمپين فشار حداكثري ترامپ به منظور اعمال فشار فلج‌كننده بر اقتصاد ايران، آن كشور را مجبور به تسليم نكرده بلكه برعكس، تهران را به گسترش برنامه هسته‌اي‌اش ترغيب كرده است. فعاليت‌هاي ايران در منطقه- به ويژه در سوريه، يمن و لبنان- تشديد شده است. هيچ يك از اهداف دولت ترامپ محقق نشده و حتي استراتژي ايالات متحده در منطقه تضعيف هم شده است. براي توجيه تصميم به حذف ژنرال سليماني، ادعاي ترامپ و تيمش آن است كه به دفاع از خود پرداخته‌اند تا از حمله به آمريكايي‌ها در عراق و منطقه جلوگيري كنند. اما به سختي مي‌توان به بازنمايي دولتي كه روزانه در مورد مسائل بزرگ و كوچك دروغ مي‌گويد، اعتماد كرد؛ به خصوص در اين مورد خاص و بحران‌زا. علاوه بر اينكه با هيچ‌يك از رهبران دو حزب كنگره نيز مشورتي صورت نگرفته بود. دوم آنكه حتي اگر ترور ژنرال قاسمي به عنوان دفاع از خود پذيرفته شود به عنوان استراتژي هوشمند تلقي نخواهد شد. توجه به ابعاد گسترده اتفاق روي داده از سويي و كوتاهي قد(كوتاهي انديشه) اداره امنيت ملي دولت ترامپ در مورد تصميمات اينچنيني(مانند تماس تلفني در مورد لغو حمله به ايران 10 دقيقه قبل از شروع حمله يا دعوت طالبان به كمپ ديويد يا رها كردن كردهاي سوريه) بسيار بعيد به نظر مي‌رسد كه چنين اداره‌اي عواقب دسته دوم و سوم و چندم چنين اعمالي و يا حتي حفاظت از جان شهروندان يا ديپلمات‌هاي آمريكايي در منطقه را در نظر گرفته باشد.
براي بررسي آثار ترور ژنرال قاسمي بايد درك كنيم كه ايران نمي‌تواند فشار داخلي همچنين منطقه‌اي را براي پاسخ‌دهي به اين تحريك ناديده بگيرد. براي رهبري ايران واكنش قاطع ضروري است. سوال مطرح براي ايالات متحده آن است كه اين واكنش در كجا و با چه سرعتي صورت مي‌گيرد؟ در اين ميان آنچه كه كاملا واضح است، اين است آنگونه كه وزير امور خارجه - مارك پمپئو- در برنامه صبحگاهي فاكس نيوز ادعا كرد، نيست و نه تنها آمريكايي‌ها اكنون امنيت بيشتري ندارند بلكه بايد گفت، شهروندان آمريكايي با خطر بزرگ‌تري از حضور در ميدان جنگ روبه‌رو هستند.
با عراق شروع كنيم. دولت ايالات متحده از آمريكايي‌ها خواسته تا عراق را ترك كنند زيرا متحدان نظامي ايران در عراق مي‌توانند به آنان و ديگر متحدانمان حمله كنند. دولت عراق نيز اعلان كرده كه اين حمله نقض مفاد قرارداد حضور نظاميان آمريكايي در عراق است. ما با فشار بيشتر براي اخراج ديپلمات‌ها و نظاميان‌مان از عراق مواجه خواهيم شد. اگر عراق را ترك كنيم، ايالات متحده با يك شكست استراتژيك بزرگ روبه‌رو مي‌شود و ايران به حق مي‌تواند ادعاي پيروزي كند و تمام تلاش‌ها براي نابودي داعش از بين خواهد رفت و گروهاي تروريستي تجديد سازمان خواهند كرد.
هيچ اميدي براي احياي برجام- كه اكنون در ضعيف‌ترين حالت ممكن است- وجود ندارد و بايد منتظر باشيم تا ايران برنامه هسته‌اي خود را سرعت بخشد. همان‌گونه كه كشورهاي نفتي خليج فارس از ترس روبه‌رو شدن با حملات ايران به زيرساخت‌هاي خود و بازارهاي مالي آنها با تهديد تنگه هرمز مواجه مي‌شود، اقتصاد جهاني نيز افت خواهد كرد.
اهداف نظامي و اقتصادي و شهروندان آمريكايي در منطقه در معرض خطر دوگانه موشكي ايران و گروه‌هاي شبه نظامي قرار مي‌گيرند. از افغانستان تا اروپا و از آفريقا تا آمريكاي لاتين، گروه‌هاي وابسته به ايران مي‌توانند اهداف آمريكايي و متحدانمان را بدون جنگ رودررو هدف قرار دهند. حتي در داخل كشور هم بايد ترس بيدار شدن هسته‌هاي شبه نظامي خفته را داشته باشيم. بدتر از همه اينكه ما اكنون به تنهايي با همه اين تهديدات مواجهيم. همان طور كه دولت ترامپ در اين موضوع به وضوح سهل‌انگاري كرده و بدون مشورت با متحدين منطقه‌اي‌مان حتي آنان را از اين موضوع آگاه نكرده است.
اگر ما با انتقام ايرانيان مواجه شويم، بسيار سخت خواهد بود كه بتوان تنش را از يك دور متوالي خارج و از درگيري نظامي بزرگ‌تر اجتناب كرد. زماني كه ايران تصميم به پاسخ بگيرد اين پاسخ چند جانبه در چند زمان و چند مكان مختلف خواهد بود و آنگاه ترامپ با بزرگ‌ترين چالش امنيت ملي زمان رياست‌جمهوري‌اش مواجه خواهد شد. اگر با نيروي بيشتري پاسخ دهد، خطر بزرگ‌تر در جهت درگيري كامل نظامي ما را تهديد خواهد كرد. اگر متناسب پاسخ دهد، ايران را به افتادن در يك سلسله اتفاقات تكراري فرساينده دعوت مي‌كند كه اين دعوت از يك جنگ بزرگ خطرناك‌تر است.
نيويورك تايمز- مترجم احسان شمس
مشاور امنيت ملي ايالات متحده
در سال‌هاي 2013 تا 2017