هزار و يك گره آموزش و پرورش با مدارس دولتي

 مريم بابايي/قتل معلم فيزيك در كلاس درس در دبيرستاني در شهرستان بروجرد از سوي دانش‌‍‌‌‌آموزي كه براي توجيه غيبت به همراه پدر به مدرسه آمده بود، اين روزها جامعه فرهنگيان كشور را تحت تاثير قرار داده است. معلم فيزيك آن طور كه گفته مي‌شود «آرام و بي‌حاشيه» بوده و خصومتي با دانش‌آموز نداشته، تنها اخبار غيرموثق از انگيزه دانش‌آموزي كه در حال حاضر متواري است و پدر به جاي او بازداشت شده اين است كه نمره فيزيك او در كارنامه 45 روزه صفر بوده است. دليلي كه به تنهايي نمي‌تواند انگيزه دانش‌آموز 15 ساله براي قتل معلم به بدترين شكل با ضربات چاقو در مقابل چشم دانش‌آموزان باشد. زوايه‌هاي روانشناسانه و شرايط خانوادگي و شخصيتي دانش‌آموز همچنان نامشخص است. اما آنچه در اين گزارش به آن پرداخته شده، شرايط مدرسه‌يي است كه اين اتفاق در آن افتاده است. دبيرستان دولتي با بيش از 500 دانش‌آموز در يكي از مناطق حاشيه‌يي شهرستان بروجرد. به گفته يكي از معلمان اين دبيرستان پسرانه دولتي در گفت‌وگو با «اعتماد» اين مدرسه تنها براي دانش‌آموزان سال اول، شش كلاس دارد كه جمعيت حاضر در كلاس‌ها كمتر از 35 دانش‌آموز نيست و در مواردي به 38، 40 و بالاتر هم مي‌رسد. به گفته اين معلم، كلاسي كه اين اتفاق در آن افتاده نزديك به 40 دانش‌آموز داشته و از كلاس‌هاي پرجمعيت و شلوغ مدرسه بوده است. تعداد مشاور در اين مدرسه به ازاي 500-400 دانش‌آموز تنها يك نفر است كه به طور دايم در مدرسه حضور ندارد. بالا بودن تعداد دانش‌آموز و غيرقابل كنترل بودن آنها ويژگي‌اي است كه در مورد اين دبيرستان پسرانه گفته مي‌شود. آنچه اين روزها به عنوان چالش مدارس دولتي مطرح است، نوعي«كم اهميتي» و «بي‌توجهي» مسوولان به اين نوع مدارس است. سياست دولت يازدهم براي بهبود وضعيت آموزش و پرورش و حل مشكلات بودجه‌يي تقويت مدارس خصوصي است. مدارس دولتي با كمبود سرانه آموزشي، جمعيت بالا و كلاس‌هاي شلوغ مواجهند و بنا برآمار با استاندارد جهاني نسبت معلم به دانش‌آموز فاصله زيادي دارند. كمبود معلم پرورشي و مشاور در مدارس و ارتباط نگرفتن دانش‌آموزان با آنها از ديگر چالش‌هاي اين مدارس است.

واگذاري مدارس دولتي و خريد خدمت از مدارس خصوصي

كسري بودجه و سياست دولت يازدهم براي خصوصي‌سازي آموزش و پرورش منجر به دنبال شدن طرح‌هايي همچون خريد خدمت از مدارس خصوصي، واگذاري مدارس دولتي به نهادها و سازمان‌هاي غير دولتي از سوي معاونت مشاركت‌هاي مردمي آموزش و پرورش و فروش اين مدارس و تبديل آنها به مكان‌هايي با كاربري تجاري شده است. دنبال كردن اين سياست‌ها به نظر كارشناسان باعث كم‌توجهي به كيفيت مدارس دولتي شده است. از طرف ديگر هزينه بالاي مدارس غيردولتي باعث شده همچنان بالاترين درصد دانش‌آموزان در مدارس دولتي مشغول باشند. بنابر آمار رسمي تنها يك ميليون و 200 دانش‌آموز در مدارس غير دولتي تحصيل مي‌كنند يعني چيزي حدود بيش از 90درصد دانش‌آموزان در مدارس دولتي مشغولند كه با كمبود سرانه آموزشي، معلم و مشاور رو‌به‌رو هستند. از طرفي آموزش و پرورش در اين دوره صحبت از خريد 500 هزار صندلي خالي مدارس غيردولتي كرده است. شهريه‌هاي ميليوني كه در مواردي به 20 ميليون هم مي‌رسد دليل خالي ماندن اين مدارس است. خريد خدمت و فرستادن دانش‌آموزان مدارس دولتي به اين مدارس يكي از سياست‌هاي آموزش و پرورش است كه اين اقدام نيز به دليل مشخص نبودن چگونگي انتخاب دانش‌آموزان انتقادات زيادي را به دنبال داشته است.  
به گفته كارشناسان آموزشي  با اين شيوه ،مدارس دولتي  ازدانش‌آموز زرنگ و درسخوان خالي مي‌شود وكار معلم و مدير و ناظم در چنين مدارسي به مراتب سخت‌تر است. از طرف ديگر با وجود افزايش ۲۶ درصدي بودجه آموزش و پرورش سال ۹۳ نسبت به سال قبل، اين وزارتخانه در سال جاري با شش هزار ميليارد تومان كسري بودجه مواجه است. در حال حاضر به گفته وزير آموزش و پرورش بيش از 5/98‌درصد از بودجه آموزش و پرورش صرف پرداخت حقوق كاركنان مي‌شود كه اين وضعيت نيز مستقيما به كاهش كيفيت مدارس دولتي منجر مي‌شود.

پايين بودن نسبت معلم به دانش‌آموز در مدارس دولتي

مسوولان آموزش و پرورش مي‌گويند« به ازاي هر ۱۱دانش‌آموز، يك معلم داريم كه با اين آمار از كشورهاي اروپايي بالا‌تر و در حد كشور‌هاي بسيار پيشرفته مانند سوييس هستيم.» معيار آمارگيري آنها ظاهرا جمعيت 12ميليوني دانش‌آموزان و تعداد يك ميليون فرهنگي است. در حالي كه از يك ميليون فرهنگي حدود 38 درصد آنها در بخش‌هاي اجرايي، خدماتي و اداري آموزش و پرورش مشغول هستند كه با كم كردن اين تعداد نسبت معلم به دانش‌آموز به 1 به 17 مي‌رسد. اين نسبت در شهرستان و روستاها به يك به 22 و در مناطق محروم به يك به 35 هم مي‌رسد. نتيجه اين وضعيت كلاس‌هاي شلوغي مي‌شود كه كنترل آن خصوصا در دبيرستان‌هاي پسرانه بسيار دشوار مي‌شود.

حضور چند ساعته مشاور در مدارس

بنا به گفته مسوولان آموزش و پرورش هم‌اكنون 18 هزار و 200 مشاور و 57 هزار معاون و مربي پرورشي رسمي در كشور به همراه پنج هزار مربي قرآني در حال فعاليت هستند. بنا به آمار رسمي در حال حاضر حداقل با كمبود هشت هزار مربي امور تربيتي در مدارس كشور روبه‌رو هستيم. به عبارتي 18 هزار مشاور در مدارس كشور براي 12 ميليون دانش‌آموز در حال فعاليت هستند كه سهم هر 15 دانش‌آموز يك ساعت مشاوره در هفته است. نتيجه اين وضعيت حضور چند ساعته مشاور در مدارس دولتي در هفته است. به گفته مشاوران مدرسه در گفت‌وگو با «اعتماد» اين چند ساعت در هفته نيز به اموري همچون كارهاي اداري، تشكل پرونده دانش‌آموزان و... مي‌گذرد و عملا ارتباطي با دانش‌آموزان شكل نمي‌گيرد. اين در حالي است كه يكي از بالاترين آمارهاي بيكاري فارغ‌التحصيلان دانشگاهي مربوط به رشته‌هاي روانشناسي و مشاوره است. در حال حاضر نرخ بيكاري در علوم رفتاري و اجتماعي 1/20 درصد است.

دستورفاني براي حمايت قضايي ويژه از خانواده معلم بروجردي

رييس مركز اطلاع‌رساني و روابط عمومي وزارت آموزش و پرورش، از دستور وزير آموزش وپرورش براي حمايت قضايي ويژه از خانواده معلم بروجردي خبر داد. عليرضا جدايي اظهاركرد: روز شنبه متاسفانه در حادثه‌يي باور نكردني دانش‌آموز يكي از دبيرستان‌هاي شهرستان بروجرد دبير فيزيك مدرسه خود را مورد حمله قرار داد كه متاسفانه بر اثر ضربه چاقوي اين دانش‌آموز ، معلم بروجردي در بيمارستان درگذشت.رييس مركز اطلاع‌رساني و روابط عمومي وزارت آموزش وپرورش درباره جزييات اين حادثه افزود: براساس بررسي‌هاي اوليه صورت گرفته اين دانش‌آموز به همراه ولي خود به مدرسه مراجعه مي‌كند و با مشاهده نمره درس فيزيك، به كلاس درسي معلم كه در حال تدريس بود رفته و با چاقو به وي حمله مي‌كند. وي از پيگيري اين حادثه به صورت ويژه براي روشن شدن ابعاد قضيه و صيانت از حقوق اين معلم خبر داد و خاطرنشان كرد: انتظار مي‌رود مراجع انتظامي و قضايي نسبت به واكاوي ابعاد مختلف حادثه وپيگيري حقوق اين همكار شايسته فرهنگي در كوتاه‌ترين زمان، اقدامات جدي به عمل آورند. جدايي تصريح كرد: به دستور وزير آموزش وپرورش معاونت حقوقي اين وزارتخانه مامور شده است در همه مراحل رسيدگي به اين پرونده حمايت قضايي ويژه از خانواده مرحوم محسن خشخاشي را انجام دهد.رييس مركز اطلاع‌رساني وروابط عمومي وزارت آموزش وپرورش با اشاره به اهميت اخبار آموزش وپرورش و تاثير آن در سطح جامعه از اصحاب رسانه خواست همانند گذشته، در تنظيم و توزيع اخبار دقيق اين حادثه دقت و صحت را مورد عنايت ويژه قرار دهند. وي، درگذشت اين معلم گرامي را به جامعه فرهنگيان فرهيخته استان لرستان و شهر بروجرد و خانواده معزز آن مرحوم تسليت و تعزيت گفت.