«اعتماد» از آخرين كنش‌ها و اظهارات انتخاباتي اصلاح‌طلبان گزارش مي‌دهد
«مشاركت» با حداقلي‌ها
تقريبا كسي باقي نمانده است. مسير اصلاح‌طلبان براي رسيدن به كرسي‌هاي بهارستان سنگلاخ است، آنقدر كه براي برخي صندلي‌هاي سبز پارلمان گزينه‌اي وجود ندارد. از همين روي شايد هر قدر اصولگرايان درگير حل مناقشات درون جناحي‌‌اند، اصلاح‌طلبان به اعتراض مشغولند. رد صلاحيت قريب به 90 نفر از نمايندگان مجلس فعلي و رد صلاحيت بيشتر چهره‌هاي شاخص اصلاح‌طلب مسير رسيدن به كرسي‌هاي سبز بهارستان را سخت كرده است، به تعبيري حتي سخت‌تر از رد صلاحيت نمايندگان مجلس ششم كه تا پيش از اين گسترده‌ترين رد صلاحيت تاريخ لقب داشت. اين سختي انتخاب البته تنها به تهران محدود نيست و برخي شهرستان‌ها را نيز در برگرفته كه مي‌توان تفاوت احراز صلاحيت براي اصلاح‌طلبان و اصولگرايان را از لابه‌لاي بيانيه‌ها و واكنش‌هاي دو جريان سياسي به خوبي دريافت. شوراي جبهه اصلاح‌طلبان استان لرستان روز گذشته از غيررقابتي كردن انتخابات پيش‌رو گلايه و اعلام كرد: «درپي رد صلاحيت‌ها، از 9 حوزه، در 7 حوزه انتخابيه لرستان امكان رقابت و ارايه ليست براي اين جريان فراهم نيست.» يك روز پيش از آن، شوراي اصلاح‌طلبان استان قم نيز با انتشار بيانيه‌اي به رد صلاحيت‌هاي گسترده و سخنان سخنگوي شوراي نگهبان واكنش نشان و هشدار داده بود: «تنوع ديدگاه‌ها و سليقه‌ها ضامن بقاي نظام و پشتوانه مردمي است.» همچنين پيش از اين احزابي چون اعتماد ملي، مجمع ايثارگران و اتحاد ملت ايران از رد صلاحيت‌ها گلايه كرده و از ايجاد امكاني براي برگزاري انتخاباتي رقابتي گفته بودند. اگرچه هنوز تا بررسي اعتراض رد صلاحيت‌شدگان زمان باقي است و با روشن شدن نتيجه بررسي اعتراض‌ها مي‌توان تصوير روشن‌تري از فهرست‌هاي انتخاباتي داشت اما آنچه در حال حاضر از زمين سياست و انتخابات برداشت مي‌شود، سختي انتخاب براي يك جريان سياسي است.
به رسميت شناختن همه جريان‌ها
از ملزومات وحدت
با اين حال همواره كنشگران سياسي و ناظران تاكيد داشته‌اند كه براي رسيدن به وحدت و انسجام داخلي كه در شرايط بحران‌هاي بين‌المللي از اهميت بسزايي برخوردار است، به رسميت شناختن همه جريان‌هاي سياسي و فكري به‌خصوص در بزنگاه‌هاي انتخاباتي تاثيرگذار است. غلامعلي رجايي، مشاور آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني در زمان رياست بر مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز بر اين مهم تاكيد كرده و از نقش آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني در اين زمينه گفته است. غلامعي رجايي در مورد مشاركت اصلاح‌طلبان در انتخابات پيش‌رو به ايرنا گفته است: «رد صلاحيت اصلاح‌طلبان، عملا مشاركت در انتخابات را پايين مي‌آورد و تنور انتخابات را سرد مي‌كند. صحبت‌هايي با عبدالواحد موسوي‌لاري داشتم و او هم با اسحاق جهانگيري صحبت كرده بود و در نهايت قرار شد كه رييس‌جمهوري با مقام‌هاي مربوطه درباره رد صلاحيت‌ها صحبت كند.»رجايي با يادآوري نقش آيت‌الله اكبر هاشمي‌رفسنجاني رييس پيشين مجمع تشخيص مصلحت نظام در ايجاد وحدت در كشور به‌ويژه در ايام انتخابات نيز گفت: «يكي از كاركردهاي او چانه‌زني در اين مسائل بود و رايزني‌هايش هم تاثيرگذار بود.» او با يادآوري اينكه با رد صلاحيت كانديداهاي اصلاح‌طلب امكان تدوين و تهيه ليست واحد اصلاح‌طلبان همچون دوره پيش كم است، تاكيد كرد: «به دليل اجماعي كه بيرون از كشور، عليه ما شكل گرفته است و در شرايطي كه مقابل رفتارهاي غيرمنطقي ترامپ از اروپا كاري ساخته نيست بايد به فكر وحدت و انسجام داخلي باشيم. وحدت ملزوماتي دارد و براي ايجاد وحدت، اين ملزومات بايد در نظر گرفته شود. به‌طور مثال مرحوم هاشمي وقتي صحبت دادگاه فرزندش پيش آمد، گفت اهل دعوا نيستم و گذاشت دادگاه سير طبيعي خود را طي كند و فرزندش به مجازات محكوم شد و الان هم در حال گذراندن زندان است. براي رسيدن به وحدت بايد حتما تكليف تندروها مشخص شود؛ تندروهايي كه رسانه و تريبون و آزادي عمل دارند و متاسفانه اين آزادي عمل هم به رسميت شناخته شده است.»
كم‌رونق كردن انتخابات، خواست ستون پنجم دشمن
علاوه بر علي لاريجاني كه از راس قوه مقننه نسبت از رد صلاحيت برخي كانديداها گفت، محسن هاشمي‌رفسنجاني، رييس شوراي شهر تهران نيز در بخشي از سخنراني ديروز خود در آغاز جلسه شورا به مساله انتخابات اشاره و بر شكل‌گيري وحدت ميان همه مردم و جريان‌هاي سياسي ذيل انتخابات تاكيد كرد. او گفت: «در هفته‌هاي آينده، شاهد اوج گرفتن بحث انتخابات در كشور خواهيم بود و همان‌گونه كه رهبر انقلاب در خطبه‌هاي نماز جمعه اشاره كردند، كشور با تهديدات و چالش‌هاي بزرگي كه از سوي دولت امريكا ايجاد شده، مواجه است و تنها مسير پيش‌رو، تقويت قدرت ملي و توان كشور است، در اين حوزه قطعا يكي از مهم‌ترين معيارها، افزايش مشاركت عمومي در انتخابات و نشاط فضاي سياسي كشور در ماه آينده است.» محسن هاشمي‌رفسنجاني ادامه داد: «سخنان صريح رهبر انقلاب نشان داد كه براي نظام، همچنان مشاركت عمومي و پرشور شدن انتخابات، اولويت نخست است و همه دستگاه‌هاي مسوول موظف هستند بستر ايجاد مشاركت حداكثري مردم را در انتخابات فراهم كنند.» او گفت: «در اين ميان، وظيفه شوراي نگهبان به عنوان نهاد ناظر و فيلتر حضور كانديداها در رقابت‌هاي انتخاباتي و سازمان صداوسيما به عنوان رسانه ملي، حساسيت ويژه‌اي دارد و اگر بخشي از جامعه احساس كند كه بي‌طرفي در تاييد صلاحيت‌ها يا استفاده از تريبون‌هاي ملي رعايت نشده است، طبعا انگيزه آنان براي مشاركت كاهش مي‌يابد، همان‌گونه كه با مهيا شدن زمينه انتخابات الكترونيك و تست آن در انتخابات شوراياري‌ها، اعتماد نسبت به سلامت و دقت در شمارش آرا افزايش يافته است.» رييس شوراي شهر تهران در پايان اظهارات انتخاباتي‌اش نيز تاكيد كرد: «بايد عدالت و بي‌طرفي در فرآيند بررسي صلاحيت‌ها و تخلفات انتخاباتي در هيات‌هاي نظارت و همچنين حضور جريانات و اشخاص در رسانه ملي، به مردم نشان داده شود تا زمينه مشاركت حداكثري در انتخابات فراهم شود. با توجه به تهديدات بي‌سابقه و اقدامات تروريستي دولت‌هاي امريكا و رژيم صهيونيستي عليه نظام، دلسرد كردن مردم، كم رونق كردن انتخابات و كاهش بستر مشاركت مردمي، دقيقا اقدامي است كه ستون پنجم دشمن مي‌خواهد در اين شرايط حساس به جمهوري اسلامي وارد كند و همه بايد مراقب باشيم كه در پازل دشمن حركت نكنيم.»
نتيجه روشن است
اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرايان متعددي نسبت به رد صلاحيت‌ها گلايه داشتند و در مورد ناديده گرفتن يك جريان سياسي در انتخابات هشدار دادند، اما يكي از انتقادهايي كه روز گذشته توجه رسانه‌ها و ناظران و كنشگران سياسي را به خود جلب كرد، اظهارات علي جنتي، فرزند آيت‌الله احمد جنتي دبير شوراي نگهبان بود. علي جنتي كه در دولت اول حسن روحاني وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي بود و پس از استعفا از جمله مشاوران محمود واعظي در نهاد رياست جمهوري شد در حساب توييتري خود نوشت: «صدها نفر از نامزدهاي انتخابات مجلس به دليل عدم التزام عملي به اسلام يا عدم اعتقاد به نظام رد‌صلاحيت شدهاند در بين آنان بسياري از شخصيت‌هاي متدين، كارآمد و معتقد به نظام ديده مي‌شوند كه از حضور در اين رقابت بازمانده‌اند.»
در فضايي مسموم به استقبال انتخابات مي‌رويم
محمد اشرفي‌اصفهاني، فعال سياسي اصلاح‌طلب كه پيش از اين رييس هيات بدوي رسيدگي به تخلفات نهاد رياست جمهوري بود و سابقه نمايندگي مجلس در دوره دوم و سوم را در كارنامه دارد نيز ديروز در گفت‌وگو با «اعتمادآنلاين» تاكيد كرد كه انتخابات را در بدترين شرايط ممكن برگزار مي‌كنيم.رييس سابق هيات بدوي تخلفات نهاد رياست جمهوري گفت: «در شرايطي به روز برگزاري انتخابات مجلس يازدهم نزديك مي‌شويم كه در فضايي مسموم به سر مي‌بريم، به همين دليل بعيد است مردم زيادي دوم اسفندماه در پاي صندوق‌هاي راي حاضر شوند. به هر حال از نيمه دوم سال اتفاق‌هايي افتاد كه شرايط بد شد، به‌طوري كه مي‌توان گفت كاش انتخابات در وقت ديگري برگزار مي‌شد.»اشرفي‌اصفهاني همچنين گفته است: «نكته تاسف‌آور اين است كه هر چند همه مي‌دانند مردم به سختي راضي به راي دادن مي‌شوند، شوراي نگهبان دقيقا مثل دوره‌هاي قبل رد صلاحيت‌هاي گسترده‌اي انجام داد تا مردم به اين ذهنيت برسند كه قرار است مجلس را در اختيار يك جناح قرار بدهند. واقعا نمي‌دانم اين روند عقيده آقايان است يا از جايي يا ارگاني به آنها توصيه مي‌شود كه اصلاح‌طلبان را به قول آقاي هاشمي فله‌اي رد كنند.»
سرليست اصلاح‌طلبان كيست؟!
با وجود شرايطي كه حضور در انتخابات را براي جريان اصلاحات سخت كرده اما همچنان بحث سرليستي در ميان اين جريان مطرح است. اگرچه اصلاح‌طلبان بناي ائتلاف ندارند و قرار است هر جا و در هر حوزه انتخابيه‌اي كه نيروهاي‌شان رد صلاحيت شدهاند، هيچ ليست و گزينه‌اي ارايه نكنند، اما در تهران با توجه به همه معذورات و محدوديت‌ها قطعا فهرستي انتخابات ارايه خواهد شد. احمد شريف، عضو شوراي هماهنگي جبهه اصلاحات، درباره احتمال سرليستي ائتلاف اصلاح‌طلبان در انتخابات به «باشگاه خبرنگاران جوان» گفته است: «نام برخي افراد از جمله مجيد انصاري و كواكبيان براي سرليستي جبهه اصلاح‌طلبان مطرح است. البته اين احتمال وجود دارد كه در فرآيند مجدد بررسي تاييد صلاحيت‌ها برخي ديگر از دوستان هم تاييد شوند، اما به‌طور كلي در مجموعه اصلاح‌طلبان تاكنون هيچ بحثي درباره سرليست نشده و هنوز به‌طور قطعي مشخص نيست كه وضعيت سرليستي به چه صورت خواهد بود.» شريف درباره احتمال ارايه ليست ائتلاف اصلاح‌طلبان نيز توضيح داد: «همان‌طور كه پيش از اين هم اعلام شد راهبرد اصلي اصلاح‌طلبان اين است كه صرفا در حوزه‌هايي اقدام به ارايه ليست كنند كه چهره‌هاي شاخص اصلاح‌طلبان حضور داشته باشند و در تهران با اين وضعيت پيش‌بيني مي‌شود كه تنظيم ليست كامل سي نفره بسيار سخت باشد و احتمالا اصلاحات ليستي كمتر از 30 نفر را ارايه خواهند كرد.» او همچنين ادامه داد: «اقتضاي زمان است كه تعيين مي‌كند چه راهبردي در پيش گرفته شود، ما در انتخابات شركت خواهيم كرد اما ممكن است در برخي شهرستان‌ها كانديدا نداشته باشيم.» آخرين فرصت شوراي نگهبان براي رسيدگي به شكايات و تجديدنظر در احراز صلاحيت برخي افراد تا روز 22 بهمن است. بنابراين بايد همچنان منتظر ماند تا مشخص شود كه تكليف اصلاح‌طلبان براي حضور در انتخابات چگونه روشن خواهد شد.