پيرو اظهارات اخير وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در زمينه تئاتر
شفافيت مميزي، يك پيش‌نياز
بابك احمدي
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در هفتمين روز آغاز رسمي سي‌وهشتمين جشنواره بين‌المللي تئاتر فجر با حضور در مجموعه تئاترشهر از اجراهاي نمايشي و روند برگزاري جشنواره بازديد كرد. صالحي در گفت‌وگو با خبرنگاران به نكاتي اشاره كرد كه پرداختن به آنها به ويژه اين روزها براي گروه‌هاي تئاتري جنبه حياتي دارد. ابتدا، بحث مميزي كه هر چه پيش مي‌رويم بيش از پيش توليد و خلق آثار نمايشي را با چالش و شرايط پيچيده مواجه مي‌كند و دوم، مساله شفاف‌سازي. اما آنچه تعجب‌آور به نظر مي‌رسيد اين بود كه وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در پاسخ به پرسشي مبني بر «انتقاد هنرمندان سينما و تئاتر از نظارت‌ها كه به‌زعم آنها سليقه‌اي است و وزارت ارشاد نظارت خاصي روي نظارت‌ها ندارد» توپ را به زمين پرسشگر بازمي‌گرداند و مي‌گويد: «از طرف ديگر عده‌اي هستند كه مي‌گويند شما هيچ نظارتي روي فعاليت‌هاي هنري نداريد.»
وزير ارشاد در ادامه نيز مي‌گويد كه انتظار دارد نظارت بر سينما و تئاتر از مباحث سليقه‌اي به دور باشد. پرسش اين است كه چطور؟ بله! مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي در دسترس است و هنرمند بخواهد يا نخواهد، قانون موجود همين است و لازم‌الاجرا، اما اينكه به گروه نمايش گفته شود «سس خردل» را از متن و نمايش حذف كنيد! با كجاي مصوبات شورا همخوان است؟ مشكل اصلي اينجاست كه هنرمندان در تمام سال‌هاي گذشته بارها از مسوولان عرصه فرهنگ خواسته‌اند جزييات شيوه‌نامه مميزي و سانسور را روشن و واضح در سايت وزارت ارشاد يا هرجا كه صلاح مي‌دانند منتشر كنند، بلكه همه روشن ببينند چه چيز مجاز است و چه چيز غيرمجاز. چه معنا دارد نمايشنامه‌اي براي دهه‌ها در يك شهر روي صحنه اجرا شود، اما از ارشاد استان ديگر كشور مجوز نگيرد؟ اين اواخر هم كه زمزمه ورود اداره اماكن به بحث صدور مجوز اجراهاي نمايش در تبريز به گوش مي‌رسد. بعضي هنرمندان مدعي‌اند كه به آنها گفته شده براي بازي در نمايش بايد عدم سوءپيشينه بياورند! اين ديگر چه صيغه‌اي است؟ سيدعباس صالحي جاي ديگر و در بحث شفافيت مالي مي‌گويد: «رسانه‌ها در اين زمينه مطالبه كنند تا زبان ما هم براي اين خواسته از مديران تندتر شود.»
يا در بخش ديگري درباره ارتباط هنر تئاتر با مسوولان كشور اشاره مي‌كند: من و مديران هنرهاي نمايشي بايد تلاش كنيم راه‌هاي ارتباطي اين هنرها را با كارگزاران بيشتر كنيم تا تاثير آن مفهوم‌تر شود.» نكته اينكه شفاف‌سازي در زمينه مصاديق مميزي پيش‌نياز شفاف‌سازي مالي است، به هزار و يك دليل. پيش از حل ماجراي ارتباط نداشتن مسوولان دولتي و غيردولتي با هنرهاي نمايشي هم بايد ارتباط منسجم شخص وزير با حوزه زيرنظرش را شاهد باشيم و ببينيم بيش از چهار بار در سال به جمع تئاتري‌ها مي‌آيد. وقتي وزير فرهنگ براي تماشاي نمايش وقت نگذارد، از وزير راه و شهرسازي چه انتظار؟ به قول حضرتش «سرم ز دست بشد چشم از انتظار بسوخت» كسي آخرين نشست رسانه‌اي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي را به خاطر دارد؟