معلوم نيست در وضعيت فعلي چرا اصرار به برگزاري ليگ داريم
مديريت بحران‌زا
علي كربلايي
يك هفته از آغاز اعلام رسمي شيوع كرونا در ايران گذشته و بخش عمده اخبار رسانه‌ها مربوط به اين بحران است. تا ظهر روز گذشته 139 نفر به اين ويروس مبتلا و از اين ميان متاسفانه 19 نفر جان خود را از دست داده‌اند و 18 استان درگير شده‌اند. در چنين شرايطي حفظ سلامت روان جامعه بسيار مهم است و مسووليت فردي هر شخص ايجاب مي‌كند از افزودن به تنش‌هاي رواني جامعه خودداري كند. در چنين شرايطي فدراسيون فوتبال و مقامات تصميم‌گير در فوتبال، با مديريتي بحران‌زا باعث شده‌اند حوزه فوتبال فضاي رواني مربوط به كرونا را تشديد كند. با توجه به ميزان توجه عامه مردم به فوتبال، مشكلات فوتبال به شكلي گسترده مورد توجه جامعه قرار مي‌گيرد. در هفته‌اي كه گذشت، بنا بر بدون تماشاگر برگزار شدن سه ديدار باقيمانده هفته بيستم بود كه دو ديدار برگزار و يك ديدار به دليل مسائل حاشيه‌اي لغو شد. مسائل حاشيه‌اي ديدار سپاهان و پرسپوليس باعث شد پاي كرونا به برنامه‌هاي حاشيه‌نگاري فوتبال هم باز شود و پربيننده‌ترين برنامه‌هاي صداوسيما را تبديل به محلي براي بحث پيرامون كرونا و شيوه مديريت بحران در كشور كرد. لغو ديدار سپاهان و پرسپوليس به دليل خودداري اصفهاني‌ها از حضور در زمين، پايان مسائل مربوط به كرونا در فوتبال نبود و در آستانه هفته بيست و يكم ليگ برتر اين موضوع تبديل به بحث اصلي محافل فوتبالي شده است. روز گذشته فرهاد مجيدي انتقادات شديدي به سازمان ليگ كرد و از تعطيل نشدن مسابقات ليگ برتر شديدا گلايه كرد. در واپسين ساعات سه‌شنبه باشگاه استقلال با انتشار اطلاعيه‌اي به قلم اسماعيل خليل‌زاده سرپرست مديرعاملي اين باشگاه اعلام كرد: «بسمه تعالي، اينجانب پس از ارسال درخواست رسمي به سازمان ليگ تا لحظه صدور اين اطلاعيه منتظر بودم تا رقابت‌هاي ليگ برتر به دليل پيشگيري از ويروس كرونا لغو شود اما متاسفانه هنوز اقدام لازم صورت نگرفته است! از آنجا كه خود را در قبال سلامتي بازيكنان، مربيان، پزشكان، كادر اجرايي تيم و نگراني خانواده‌هاي آنها و ميليون‌ها هوادار عزيز تيم استقلال مسوول مي‌دانم، بدين‌وسيله اعلام مي‌نمايم در صورتي كه تا ظهر فردا تصميم لازم از طرف سازمان ليگ منتشر نشود، دستور اعزام تيم استقلال به سيرجان صادر نخواهد شد.» در نظرسنجي يكي از كانال‌هاي هواداري استقلال با شركت 110هزار نفر، 67درصد شركت‌كنندگان خواهان لغو بازي اين تيم بوده و از تصميم سرپرست باشگاه حمايت كردند. بعد از اطلاعيه باشگاه استقلال خليليان، رييس فدراسيون پزشكي ورزشي اعلام كرد: «تنه به تنه‌شدن بازيكنان در زمين مسابقه خطرناك است و مي‌تواند ويروس كرونا را منتقل كند اما مگر مي‌شود كل كشور را تعطيل كنيم؟ از حالا نمي‌شود فوتبال را تعطيل كنيم. اين موضوع نياز به بررسي‌هاي بيشتري دارد. من عصبانيت فوتبالي‌ها را مي‌فهمم؛ شايد در آينده به جايي برسيم كه مسابقات فوتبال را هم تعطيل كنيم اما الان زمان اين موضوع نيست. در چين 45 روز از زمان پيدايش ويروس كرونا گذشت و سپس تصميم به تعليق مسابقات فوتبال گرفتند.» بعد از تمام اين بحث‌ها باشگاه استقلال با ارسال نامه‌اي رسمي به سازمان ليگ خواهان لغو بازي با گل‌گهر سيرجان شد. اما اين مساله واكنش باشگاه گل‌گهر را در پي داشت؛ به‌طوري‌كه حيدرافسري مدير تيم سيرجاني گفت: «استان كرمان و شهرستان سيرجان آمادگي لازم و كامل را جهت برگزاري هر چه بهتر بازي گل‌گهر و استقلال داراست و بر همين اساس جلسه شوراي تامين استان در محل استانداري كرمان جهت هرچه بهتر برگزار شدن بازي فوق تشكيل و پيرامون مسائل موجود بحث و تبادل نظر شد.» اسماعيل خليل‌زاده، روز گذشته در واكنش به شبهاتي كه به تصميم‌شان وارد شده بود، گفت: «مي‌شنويم كه مي‌گويند نرفتن استقلال به سيرجان يك رفتار آماتور است و در شأن باشگاه استقلال نيست و جريمه خواهيد شد و از اين حرف‌ها. دوستان عزيز، همين حالا در اردوي استقلال دو بازيكن سرماخورده حضور دارند. آيا شما درك مي‌كنيد كه جان انسان‌ها مهم‌تر از فوتبال آماتور و حرفه‌‌اي است؟ صد تا يا هزار تا از اين جام‌هاي قهرماني به اندازه جان يك انسان نيست. چرا موضوع به اين مهمي را درك نمي‌كنند؟ رفتن از تهران به سيرجان، خطرات بسياري از نظر ابتلا به ويروس دارد. هيچ اقدام پيشگيرانه‌اي هم به مناسبت اين سفرها انجام نشده. الان بازيكنان من برسند به سيرجان چند صد نفر، چند هزار نفر براي عكس و امضا به سراغ آنها خواهند رفت؟ آيا اينها خطر نيست؟ ما به سيرجان نخواهيم رفت و مسووليت اين سفر را برعهده نخواهيم گرفت. برگزار‌كننده‌ها بايد به‌طور رسمي و علني مسووليت سلامتي اعضاي تيم استقلال در سفر به سيرجان را برعهده مي‌گرفتند. فردا روزي اگر اتفاق ناگواري رخ دهد، همه اين آقايان در كارگروه احتمالي بابت حادثه شانه خالي مي‌كنند و ما را مقابل مردم قرار مي‌دهند. هيچ پاسخ قانع‌كننده‌اي هم براي صحبت‌هاي من وجود ندارد كه اگر داشت تاكنون اعلام مي‌كردند.»
همزمان كه مديران استقلال، سازمان ليگ و گل‌گهر در جدل بودند، اخبار تلخي از فوتبال گيلان به گوش رسيد. باشگاه ملوان اعلام كرد پنج بازيكن اين تيم مشكوك به كرونا هستند. در سفر به اهواز اين تيم را همراهي نكرده‌اند. ساعتي پس از اين خبر، از رشت خبر رسيد كه سه بازيكن سپيدرود رشت هم مشكوك به كرونا هستند؛ آنها از سفر بابل بازمي‌گشتند كه از اولين شهرهاي آلوده به كرونا بود و مسوولان فدراسيون فوتبال حتي بازي در اين شهر را هم لغو نكرده‌اند. مسوول رسانه‌اي باشگاه ملوان روز گذشته در واكنش به اين اخبار گفت: «برگزاري ديدارهاي ليگ بدون حضور تماشاگران نشان از پرخطر بودن دارد و عجيب است سازمان ليگ توجهي به سلامت بازيكنان ندارد؛ فوتباليست‌ها در تمرينات نيز با استرس و اضطراب حضور پيدا مي‌كنند و اين اضطراب در زمين باعث افزايش احتمال مصدوميت مي‌شود.»
مسوولان فوتبال ايران مي‌توانستند همان ابتداي شيوع ويروس كرونا، با تعطيلي مسابقات به سلامت روان جامعه كمك كنند و باعث جلوگيري از به وجود آمدن بحث‌هاي فرسايشي شوند. مشخص است كه مديريت بحران در فوتبال ايران بحران‌زاست. كمي كه به عقب بازگرديم، فوتبال از حوادث گوناگوني كه در نيمه دوم سال 98 رخ داده تاثيرپذيرفته و مديران اين نهاد توان كنترل بحران‌ها را نداشتند. از ابتداي برگزاري ليگ تا امروز، شاهد بروز اتفاقات مختلفي در كشور بوديم و فوتبال كشورمان هم به تبع آن درگير شد. مسابقات با تاخير حدود يك‌ماهه برگزار شد تا ورزشگاه مجهز به دوربين، صندلي شماره‌دار و سامانه بليت‌فروشي اينترنتي بشوند كه از بين اينها فقط مورد آخر عملي شد. در روزهاي آلودگي هوا شاهد تصميمات عجيبي در فوتبال بوديم، روزي كه شاخص‌هاي آلودگي عدد 130 را نشان مي‌داد يك مسابقه لغو و همان مسابقه زماني كه شاخص‌ها نزديك 200 بودند برگزار شد. متاثر از اتفاقات اواخر آبان تعدادي از بازي‌هاي ليگ برتر لغو شد و در ادامه ماجراي هواپيماي اوكرايني به فوتبال هم كشيده شد. شايد تاثير اين اتفاقات بزرگ روي فوتبال اجتناب‌ناپذير باشد، اما شيوه حل آن مي‌توانست متفاوت باشد. در همين مورد اخير شيوع كرونا، فدراسيون فوتبال با اتخاذ مناقشه‌برانگيزترين تصميمات فضاي رواني جامعه را آلوده كرد. بازيكنان بزرگي مانند وريا غفوري و عليرضا جهانبخش به اين موضوع واكنش نشان داده‌اند و بهتر بود سازمان ليگ همان زماني كه شائبه شيوع كرونا منتشر شد، بازي‌هاي ليگ را تعطيل مي‌كرد. اگر در باشگاهي مثل استقلال يك بازيكن آلوده شود، تقريبا همه مبتلا خواهند شد و علاوه بر خطراتي كه براي سلامت بازيكنان به وجود مي‌آيد، باشگاه هم ضرر بسيار هنگفتي خواهد كرد و دچار از هم‌پاشيدگي خواهد شد.