هيچ چيز فراموش نميشود
نيوشا طبيبي
تصاوير رفتار مردم در يكي از كشورهاي اروپاي غربي، بعد از رسيدن كرونا به آنجا، شرمآور بود. در گزارشها، تصوير پيرمردي ديده ميشد كه از اين واكنش هموطنانش بهتزده و غمگين ميگفت: «حتي در زمان جنگ جهاني دوم مردم چنين نكرده بودند...»
در دوره شبكههاي اجتماعي جهاني و مردمي كه همه جا با خود ابزار ثبت و ارسال خبر حمل ميكنند، ديگر چيزي از حافظه تاريخ جا نخواهد ماند.
اگر در سرگذشت پيشينيان ما روايت شاهان و عملكرد حكومتها و چگونگي بروز جنگها و برآمدن و نابود شدن تمدنها را ميخوانديم، امروز وقايع از خرد و كلان با چنان دقتي ثبت و ضبط ميشوند كه هر موضوعي را ميتوان از هزار زاويه بررسي كرد.
شايد كمي ترسناك باشد ولي در اين جهان ديگر كسي گمنام نميماند، حافظه تاريخ از نام كسي پاك نخواهد شد. كارهاي خوب و بد ثبت و ضبط و جاودان ميشوند و ميمانند. از كتككاريهاي شرمآور جمعههاي سياه آخر سال در فروشگاههاي بعضي كشورها بر سر تكهاي لباس حراج شده تا نظم و ترتيب و رفتار انساني ژاپنيها پس از وقوع بلاياي طبيعي همه ثبت ميشوند و اندكي بعد پيش چشم جهانيان قرار ميگيرند.
تاريخ آينده را بر اثر همان تكههاي ثبت و ضبطشده خواهند نوشت. نه تنها دستگاه الهي و نظام عدل خداوندي به ثبت و ضبط ذرهذره اعمال خفي و جلي فرد فرد ما براي پاسخگويي در جهان ديگر مشغول است، بلكه جمعيت زيادي از مردم موبايل به دست، ممكن است كارهاي بد آشكار ما را در لحظه ارتكاب ثبت كنند و در همين دنيا، براي ما آبرو نگذارند.
بروز بيماري همهگير كرونا، آزمون اخلاقي بسيار جدي و مهمي است. آيا پس از عبور از اين بحران و انشاءالله فائقآمدن بر آن ميتوانيم از عملكرد انساني و اخلاقي خود راضي باشيم؟ فرزندان ما با خواندن وقايع اين روزها، در آينده، چه خواهند گفت؟
آيا از عملكرد مادران و پدران خود راضي و مفتخر خواهند شد يا شرمنده ميشوند كه پدرانشان براي كسب بهرهاي ناچيز، مايحتاج بهداشتي و ملزومات پزشكي را احتكار و از دسترس مردم دور كردند؟
آيا بعدا از اينكه خودخواهانه به داروخانهها و فروشگاهها رفته بوديم و تا آنجا كه توان داشتهايم غذا و ژل ضدعفوني و ماسك خريداري و در خانه انبار كرده بوديم، خوشحال خواهيم بود؟
به نظر ميآيد كه اين آزمون خطير و بزرگ را بايد جدي بگيريم، مردمي كنيم. هواي همديگر را داشته باشيم.
ما مفتخر هستيم از فرهنگي برآمدهايم كه كل بنيآدم را اعضاي يك پيكر ميديده. اين ميراث را فرو نگذاريم و از آن، شعاري توخالي و مربوط به گذشته نسازيم. حكومت ملاحظات خود را دارد، گاه به صحت و درستي عمل ميكند و گاه به خطا ميرود، ما مردم را بابت عملكرد حكومت سرزنش نخواهند كرد، ما مسوول عمل خودمان هستيم. پاي يكديگر بايستيم، چنان كه سنت و فرهنگ ايراني از قديم تا امروز بر ياريگري و غمخواري و دستگيري و مددجويي استوار بوده.