توافق جديد ميان ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه و همتاي تركيه‌اي او رجب طيب اردوغان براي پايان درگيري در ادلب، زمزمه‌هاي جنگ را متوقف كرده است. در هفته‌هاي اخير روابط روسيه و تركيه دچار استرس شده و براي كاهش شدت آن به تلاش‌هاي ديپلماتيك شخصي هر دو رييس‌جمهور نياز بود. براي حل اختلافات اساسي مسكو و آنكارا درمورد سوريه هنوز راه زيادي باقي مانده است.
به نوشته «المانيتور»، پوتين در ديدار پنجم مارس خود با اردوغان سخنان خو را اين‌گونه آغاز كرد كه «وضعيت در منطقه ادلب سوريه آن‌قدر وخيم شده است كه بايد رو در رو و مستقيم با هم صحبت كنيم. در ابتداي امر كشته شدن نيروهاي نظامي‌تان در سوريه را تسليت مي‌گويم. از بين رفتن آدم‌ها همواره تراژدي بزرگي است. متاسفانه همان‌طور كه تلفني خدمت‌تان عرض كردم هيچ‌كس از جمله ارتش سوريه اطلاعي از موقعيت مكاني نيروهاي شما نداشت.»
پوتين ظاهرا با هدف رد اين شايعه كه روسيه اهميتي به متحد خود يعني سوريه نمي‌دهد و تنها به فكر منافع خود است، گفت: «در عين حال چندين نيروي نظامي سوريه نيز كشته و زخمي شده‌اند. ارتش سوريه تلفات بسيار زيادي را گزارش كرده است.»
هفته گذشته دست‌كم 34 نظامي تركيه در جريان يك حمله هوايي كشته شدند و آنكارا نيز به تلافي اين حمله ده‌ها تن از نيروهاي سوريه را كشت.
پوتين ظاهرا با هدف تاكيد بر اهميت روابط دو جانبه فراتر از موضوع ادلب، به اردوغان گفت: «ما بايد درمورد همه چيز صحبت كرده و تحولات جاري را تحليل و بررسي كنيم تا مطمئن شويم اولا چنين حوادثي ديگر تكرار نمي‌شود، ثانيا اين اتفاق بر روابط ميان روسيه و تركيه تاثير مخربي نمي‌گذارد؛ روابطي كه مي‌دانم براي شما هم ارزش بالايي دارد.»
لحن و پيام پوتين نشان مي‌دهد مسكو در برخورد با تركيه چيزي فراتر از مناقشه ادلب را دنبال مي‌كند، اما در عين حال پوتين نمي‌خواهد سوريه را فداي بلندپروازي‌هاي تركيه كند.
پيش از آغاز مذاكرات معاون مطبوعاتي كرملين، دميتري پسكوف، اعلام كرد پوتين و اردوغان خودشان در مورد مسائل مهمي كه تيم‌هاي‌شان به توافق نرسيده‌اند، تصميم‌گيري مي‌كنند.
پسكوف روز چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: «پوتين بحران ادلب را در ديدار با اردوغان مورد بحث و بررسي قرار مي‌دهد. انتظار داريم دو طرف درمورد علل اين بحران، پيامدهاي آن و اقدامات لازم براي پايان دادن به آن به درك مشتركي برسند.»
اين اظهارات بدان معناست كه روسيه اعتقاد دارد بحران ادلب ناشي از ناتواني تركيه در عمل به تعهدات خود است. تركيه متعهد شده بود گروه تروريستي هيات تحريرالشام را از منطقه كاهش تنش بيرون كند، اما در عوض آنكارا عملا به اين گروه تروريستي كمك كرد تا مواضع خود را حفظ كند و اين موضوع اصلا به مذاق مسكو خوش نيامد. با اين حال روسيه مي‌داند اتفاقات چند روز گذشته تا چه اندازه از نظر سياسي براي اردوغان دردآور بوده است. بنابراين روسيه آماده است جلوي افزايش تنش را بگيرد و در مورد آينده با تركيه همفكري كند.
از يك منظر اين وضعيت نشان‌دهنده سه اصلي است كه روسيه در برخورد با شركاي سفت و سختي چون تركيه دنبال مي‌كند: اول ابراز همدردي درخصوص مسائل حساسي كه براي امنيت تركيه حائز اهميت است. دوم ترسيم خط قرمز‌ها و برشمردن فرصت‌هايي كه براي همكاري درخصوص اين مسائل در آينده وجود دارد. سوم بهره بردن از اشتباهاتي كه شركاي آنكارا مثل امريكا مرتكب مي‌شوند و استفاده از اين تضاد به نفع خود.
مذاكرات پنج ساعت و چهل و پنج دقيقه‌اي ميان روسيه و تركيه منجر به برخي تعهدات نه چندان سفت و سخت شد. با اين حال هيچ يك از بندهاي «پروتكل الحاقي تفاهمنامه تثبيت وضعيت در منطقه كاهش تنش ادلب»، به ويژه براي تركيه، ساده به دست نيامده است. درنهايت پوتين و اردوغان توافق كردند «كليه اقدامات نظامي» در محدوده مشخص شده را از بامداد روز جمعه گذشته متوقف كنند؛ كريدور امنيتي را تا عمق 6 كيلومتري شمال و
6 كيلومتري جنوب اتوبان «ام-4» ايجاد كنند و از تاريخ 15 مارس (25 اسفند) گشت‌هاي نظامي مشتركي را با حضور نظاميان روس و ترك در امتداد اتوبان «ام-4» راه‌اندازي كنند.
شايد يكي از مهم‌ترين مسائلي كه اين پروتكل به آن نپرداخته است اتوبان «ام-5» باشد. مي‌توان اين مساله را اين‌طور تفسير كرد كه تركيه مجبور شده وضعيت كنوني را بپذيرد. اگر اين‌طور باشد خود اين مساله قدم بزرگي است براي اينكه بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه بتواند نقاط باقي‌مانده از كشور را پس بگيرد و مسيرهاي منتهي به شمال را آزاد كند. بحث منطقه پرواز ممنوع نيز منتفي است و اين امر براي دولت اسد يك پيروزي محسوب مي‌شود. مساله ايستگاه‌هاي ديد‌باني تركيه در جنوب اتوبان «ام-4» نيز از جمله نكات جالبي است كه مي‌توان درنظر گرفت. اين ايستگاه‌ها احتمالا يكي از مهم‌ترين مسائل مورد اختلاف دوطرف خواهد بود.
با اين حال به نظر مي‌رسد توافق جديد اقدامي موقت باشد. پيش‌بيني مي‌شود حداقل يكي از دو طرف و احتمالا هر دوي آنها توافق را نقض كنند. انتظار مي‌رود شبه نظاميان مورد حمايت تركيه، تروريست‌ها يا نيروهاي سوريه، منطقه امن حول اتوبان «ام-4» را شكسته يا به آن نفوذ كنند. گشت‌هاي مشترك روسيه و تركيه نيز با مشكلات فراواني روبه‌رو مي‌شود و در اين دوره زماني هر اتفاقي ممكن است رخ دهد. با اين حال هدف از اين توافق، نه فقط مساله ادلب، بلكه برقراري يك «آتش‌بس» در روابط ميان روسيه و تركيه بوده است و از اين نظر براي هر دو طرف يك موفقيت نسبي محسوب مي‌شود.