كروناويروس و معناي زندگي
خداداد خادم
آيا كرونا ويروس به زندگي بشر قرن بيست و يكم معنايي ديگر خواهد بخشيد؟ با توجه به شيوع كرونا ويروس از چين و درنورديدن مرزهاي مختلف جهان، امروزه اين بيماري به يك پاندمي براي جهان تبديل شده است. شيوع اين ويروس هرچند سبب به هم ريختن نظم زندگي بشر قرن بيست و يكم شده و در بسياري از مواقع موجب نگراني و ناراحتي براي از دست دادن برخي عزيزان شده، اما در عين حال موجب تامل انسان اين قرن درباره برخي مسائل هم شده است. كرونا انسان امروزي را به فكركردن وادار كرده و به تعبيري چراهاي زيادي را جلوي او گذاشته كه شايد قبل از آن به آنها توجه نمي‌كرد و از كنارشان به راحتي مي‌گذشت.
پرسش اين است كه آيا كروناويروس زندگي بشر را آنقدر تغيير خواهد داد كه معناي آن عوض شود؟ ظاهرا اين گونه است! كروناويروس نه تنها اقتصادهاي جهان را به چالش كشيده و بسياري از آنها را زمين‌گير كرده، بلكه فرهنگ‌ها را هم به چالش كشيده است؛ اين پاندمي موجب تغييرات اساسي در سبك‌هاي زندگي بشر قرن بيست‌و‌يكم شده و در آن تغييرات اساسي داده است. كروناويروس سبب شد كه انسان در مصرف محتاط شود، هرچيزي را مصرف نكند و در سبك مصرف گذشته‌اش تجديدنظر كند.
كروناويروس نه تنها سبك زندگي را در كل جهان به چالش كشيد بلكه قدرت‌هاي سياسي را هم به عرصه داوري آورد و آنها را با اين مساله مواجه كرد كه در رفتار خود نسبت به انسان، طبيعت و غيره و به ويژه در سبك زندگي انسان‌ها تامل كنند.
شايد كروناويروس مهم‌ترين پرسشي را كه پيش انسان امروزي گذاشته اين باشد كه اي انسان قدرت‌طلبي تا كجا و چرا؟ درواقع انسان را به معناي زندگي آن وادار كرده يا به تعبيري جوياي يك معناي ديگر از زندگي بشر شده است، كروناويروس موجب شد كه هر فردي در محيط زندگي‌اش به اين امر كه من در حفظ پاكيزگي آن مسوولم وادار كرد. يا حداقل به اين وادار كند كه هر فردي در مقابل حفظ جان و سلامت هم‌نوعش مسووليت دارد و بايد از آن مراقبت كند. سبك زندگي را تغيير داد به گونه‌اي كه نه تنها در محيط منزل‌تان سعي در حفظ پاكيزگي داريد بلكه در خيابان و محيط اطراف‌تان هم سعي مي‌كنيد كه پاكيزه بمانيد و خود را در مقابل آن مسوول بدانيد و از كنارش به راحتي نگذريد.
امر «در خانه ماندن» و قرنطينه‌شدن يك نوع زندگي است كه بسياري از عادات گذشته ما را عوض كرده است. كودكي كه هرروز صبح به محيط مدرسه وارد مي‌شد و در آنجا با همكلاسي‌هايش نيمي از روز را سپري مي‌كرد امروزه بخشي از اين وقت را به صورت مجازي به شنيدن صوت و صداي همكلاسي‌هايش مي‌گذراند. پدر يا مادري كه هر روز بخشي از زمان‌شان را صرف پرسه‌زدن در خيابان‌ها مي‌كرد امروزه و شايد در آينده اين وقت را صرف كاري ديگر مانند گشت و گذار در فضاي مجازي كند. درواقع اينها نمونه‌هايي است كه ما اين روزها با آن مواجه هستيم و بخشي از زندگي‌مان را تشكيل داده است.
شايد در آينده به تبع كرونا شاهد مهماني‌هاي آنچناني كه در گذشته وجود داشت، نباشيم يا حتي برعكس شايد همبستگي و وابستگي‌هاي اجتماعي كه در سايه تكنولوژي و زير سايه سنگين صنعت و دنياي صنعتي به محاق رفته بود جاني دوباره بگيرند و شاهد همبستگي‌هاي محكم‌تر باشيم. همه اينها درواقع گويي نشاني از زندگي ديگري است يا به نظر زندگي معناي ديگري گرفته است.
همين كه كروناويروس بخش زيادي از تجملات در زندگي بشر را حذف كرده و انسان‌ها را مجبور كرده است كه صورت‌شان كه نمايانگر (به ويژه در خانم‌ها) زيبايي و شخصيت‌شان است را بپوشانند تغييري جزيي است؟ يا اينكه حكايت از يك تغييري اساسي‌تر از رفتار انسان‌ها دارد؟
كرونا ويروس جماعت‌هاي مذهبي‌اي كه فقط عبادت را در محل‌هاي مذهبي و در بين تجمع عبادت مي‌دانستند و به هر قيمتي مي‌خواستند كه اين تجمعات را داشته باشند به گوشه خانه كشانده حتي تندروهايي كه بعضا درب عبادتگاهي مانند مرقد حضرت معصومه (سلام‌الله عليه) را از جاي كندند به گوشه‌اي بكشاند و به آنها بگويد اگر مي‌‌خواهيد در امان باشيد از اينجا تكان نخوريد، درواقع اين پديده حتي عادات و عبادات ما را هم به هم ريخت و دچار تحولي عظيم در آن شد. حال اين وضعيت تا كي و كجا ادامه داشته باشد بستگي به چگونگي برخورد ما با آن دارد درواقع او خودش مي‌گويد كه با من چگونه برخورد كنيد اما اين ماييم كه چقدر گوش شنوا داشته باشيم.
كرونا ويروس نه تنها موجب تغيير در سبك زندگي بشر شد بلكه موجب تغيير معناي آن هم شده است. بشر امروزي شايد بيشتر از هر زماني به اين مساله كه چرا و چگونه زندگي كنم بپردازد. شايد بيشتر از هر زماني در زندگي خود تامل كند كه معناي زندگي چيست؟ آيا اساسا معنايي تا كنون براي آن قايل بوده است؟ آيا از اين به بعد معنايي براي آن قايل خواهد بود؟