كرونا و بياعتمادي اروپاييها
محمود فاضلي
نتايج يك بررسي صورتگرفته در ماه مارس ميلادي نشان ميدهد كه اكثر ايتالياييها (67درصد) اعتقاد دارند عضويت در اتحاديه اروپا نشاندهنده يك نقطه ضعف است. درست يك سال و نيم پيش (نوامبر 2018) اين درصد بسيار پايينتر (47درصد) بود. در عين حال، درصد كساني كه اروپا را فرصتي مناسب براي ايتاليا ميديدند، نيز كاهش يافته است. اين آمار در نوامبر 2018 ميلادي 37 اما در اواسط ماه مارس 21 درصد ثبت شده است.
اين نظرسنجي كه نهادهاي اروپايي را از ديدگاه ايتالياييها براي يافتن يافتن راهحل مشترك براي مقابله با بحران كرونا بررسي كرده نتيجهگيري كرده بياعتمادي ايتالياييها نسبت به ساختار اروپا بسيار زياد است. 77درصد افراد در حال حاضر معتقدند اتحاديه اروپا به هيچوجه در مواجهه با بحران كرونا كمك نميكند. بنابراين جاي تعجب ندارد درصد كساني كه ميگويند احساس اروپايي ميكنند از 66 درصد قبل از بيماري كرونا به 49 درصد كاهش يافته است در حالي كه در همان زمان درصد كساني كه احساس طرفدار اروپايي نميكنند از 24 درصد به 36 درصد افزايش يافته است. از نظر ايتالياييها، پيشبيني «بتينو كراسي» نخستوزير سابق ايتاليا (1987-1983) كه گفته بود «اروپا به عنوان بهشت روي زمين معرفي شده و ما (فكر ميكرديم) به بهشت روي زمين داخل شديم، اما اروپا براي ما، همانطوركه قبلا گفتم در بهترين حالت ممكن بدترين حالت بوده و جهنم خواهد شد»، در حال تحقق است. چندي پيش روزنامه «فايننشال تايمز» از اين سوال كه آيا ويروس كرونا ايتاليا را از پروژه اروپايي دور خواهد كرد يا خير، اعلام داشته بود «اتحاديه اروپا صندوق وثيقهاي به نام «مكانيسم ثبات اروپا» دارد كه كشورها ميتوانند از آن استفاده كنند. اما بسياري از ايتالياييها ميترسند كه وامهاي موسسه شرايط دشواري را بر كشورشان تحميل كند. در نظر بسياري از ايتالياييها كشورشان براي فاجعهاي كه خارج از كنترل آن بود، مجازات شده است. اين آمار پيش از برگزاري نشست اخير وزراي دارايي عضو اتحاديه اروپا و گفتوگو در زمينه كمكهاي مالي به كشورهاي عضو به توافق كه با مخالفت وزير دارايي هلند مواجه ميشوند، بوده است. كشورهاي اروپايي كه بدهيهاي زيادي پيش از اين بحران داشتهاند با شرايط جديد روبرو شده و همين امر موجب شكاف موجود ميان كشورهاي شمال اروپا با كشورهاي جنوب اروپا همچون ايتاليا و اسپانيا شده و اعتماد ايتالياييها به اتحاديه اروپا را از بين برده است. جوزپه كونته نخستوزير ايتاليا بر اين باور است چنانچه اروپا نتواند از لحاظ مالي به اين عظيمترين چالش از زمان جنگ جهاني دوم تا به امروز پاسخ مناسب بدهد، نه تنها شهروندان ايتاليايي بلكه تمام اروپاييها از اتحاديه اروپا نااميد خواهند شد. ايتاليا در نشست وزراي دارايي اروپا خواسته بود تا با حذف موقت بدهيهاي مشترك كشورهاي عضو، بسته كمكهاي جديد مالي روي اقشار آسيبديده فشار وارد نكند، اما هلنديها مانند بحران مالي سال 2008، ميخواهند كه بار ديگر اروپاييها در صورتي موافقت با بستههاي مالي، تدابير سختگيرانهتر اقتصادي را اتخاذ كنند. بسياري از كشورهاي جنوب عضو اتحاديه اروپا كه بيشترين ضرر مالي را از بحران مالي سال 2008 متحمل شدند، با فشار كشورهاي شمالي و قدرتمند اروپا، از جمله آلمان و هلند، تدابير سختگيرانه اقتصادي در پيش گرفتند كه امروز منتقدان و تحليلگران، آنها را عامل مرگومير بيشتر به دليل شيوع ويروس كرونا ميدانند. شواهد نشان ميدهد به دنبال تدابير سختگيرانه اقتصادي كه در يك دهه اخير بيش از همه شامل كشورهاي جنوب اتحاديه اروپا (اسپانيا، ايتاليا و يونان) شده بود موجب كاهش تعداد بيمارستانهاي دولتي، پرسنل و تختهاي آنها شده بود. در دوران بحران كرونا، كشورهاي ايتاليا، فرانسه، اسپانيا و برخي ديگر كشورها خواستار اوراق قرضه مشترك اروپايي براي مقابله با عواقب اقتصادي اين بحران شدند اما برخي كشورهاي ديگر اين اتحاديه و بهخصوص آلمان با اين طرح مخالفت كردهاند. رم و مادريد با انتقاد از سياستهاي اتحاديه اروپا اعلام كردند كه «عدم توافق اروپا بر سر بسته كمكهاي مالي در شرايط بحراني اخير به نوعي پايان اتحاديه اروپا خواهد بود. ركود اقتصادي در تعدادي از كشورهاي اروپايي ميتواند يك بحران اجتماعي را تقويت كند. مادريد بعد از آنكه وزراي اتحاديه اروپا در مذاكرات اخير از اجماع نظر درباره ميزان حمايت مالي از اقتصادهاي آسيب ديدهشان باز ماندند درباره آينده اين اتحاديه هشدار داده و مدعي است چنانچه اتحاديه اروپا از صداي واحدي در حل بحران كرونا برخوردار نباشد، اروپاييها اعتماد خود به آن را از دست ميدهند.