ورزش كردن در شكل عام كلمه براي همه معنايي يكسان دارد، اما وقتي به موارد جزيي مي‌رسيم متوجه مي‌شويم كه حتي ورزش كردن هم نياز به تخصص دارد. متخصصان ورزشي در حوزه‌هاي گوناگوني از جمله علم تمرين، تغذيه، مديريت و... فعاليت مي‌كنند و تلاش دارند اين نكته را روشن كنند كه اگر شما براي يك بيماري سراغ متخصص مي‌رويد و به خود درماني روي نمي‌آوريد، براي ورزش كردن هم بايد به متخصص سر بزنيد و هر قدر برنامه شما حرفه‌اي‌تر باشد نياز شما به تخصص بيشتر مي‌شود.در روزهاي گذشته كه بحث آرات حسيني و تمرين‌هايي كه پدرش به او مي‌دهد، بحث‌هاي زيادي را به وجود آورده است. يكي از اصلي‌ترين انتقاداتي كه به پدر آرات وارد مي‌شود، تمرينات غيراصولي آرات است كه به گفته متخصصان مناسب سن آرات نيست. براي اينكه بفهميم منظور از تمرينات اصولي و غير اصولي چيست و آيا آرات را مي‌توان يك ورزشكار حرفه‌اي ناميد سراغ اكبر فريد فتحي كه دكتراي مديريت ورزش دارد، رفتيم.
تمرينات ورزشي از چه سني براي بچه‌ها مناسب است؟ منظور از تمرينات ورزشي چيزي فراتر از ورزش همگاني است.
اين يك قاعده و قانون خاص دارد. معمولا گفته مي‌شود فرد در سن كمتر از 8 سالگي به هيچ عنوان رشته ورزشي منحصر‌به‌فردي را ادامه ندهد. از 8 تا 11 سالگي چند رشته ورزشي را انجام دهد و از 12 سالگي به بعد يك نفر مي‌تواند رشته‌اي را به صورت تخصصي دنبال كند. از سن 8 تا 12 سالگي هم معمولا رشته‌هايي نظير دووميداني، ژيمناستيك و رشته‌هاي توپي صرفا براي بالا بردن تمركز و هماهنگي سيستم عصب و عضله توصيه مي‌شود.
آيا دستورالعمل خاصي از طريق نهادهاي ورزشي براي تمرين دادن كودكان داريم؟
بله، خيلي از نهادهاي ورزشي براي تمرين كودكان دستورالعمل خاص ارايه كرده‌اند. مثلا انجمن ورزش و بازي كودكان و فدراسيون همگاني در كشور خودمان همين وظيفه را برعهده دارد. اين نهاد تاكيد زيادي دارد كه تا قبل از 10 تا 12 سالگي خيلي ورزش‌هاي قانونمند انجام نشود و تمرينات براي بچه‌ها بيشتر حالت بازي داشته باشد. در كشور ما مثلا مسابقات در رشته‌هاي رزمي براي بچه‌هاي زير 12 سال كلا ممنوع است.
آيا مي‌توان در سنين پايين مثلا كمتر از 7 سال حرف از نبوغ يا استعداد خاصي در بچه زد؟
در سن كمتر از 7 سال نمي‌شود واقعا در مورد نبوغ و استعداد حرف زد. نبوغ و استعداد يك ورزشكار تحت تاثير عوامل خيلي زيادي است كه شايد يك عامل آن مي‌تواند قدرت جسماني باشد كه همين عامل را هم نمي‌توان در اين سن در موردش حرف زد، چون معمولا بچه‌هايي كه در اين سن مي‌آيند و در يك رشته خاص ورزش مي‌كنند رقباي جدي و توانمندي ندارند. شايد بالاي 99.9 % افراد اصلا آن ورزش را به‌طور جدي در اين سنين كار نكرده باشند.
به‌طور مشخص در مورد آرات آيا مي‌توانيم بگوييم اين بچه نبوغ خاصي دارد؟
در مورد آرات فقط مي‌توانيم بگوييم او در اين سن و نسبت به هم‌سن و سالان خودش بهتر بازي مي‌كند. اين جمله تنها حرفي است كه مي‌توان در مورد او زد: آرات 6 ساله از بقيه 6 ساله‌ها بهتر است. ولي آيا آرات 18 ساله از فوتباليست‌هاي 18 ساله بهتر بازي خواهد كرد؟ خير! نمي‌توانيم چنين ادعايي كنيم. خيلي از عوامل دخيل است و همين عوامل باعث مي‌شود احتمال چنين اتفاقي پايين بيايد. در حالي كه مي‌بينيم بسياري از مربيان حرفه‌اي دنيا كه با نوجوانان و جوانان در كمپ‌هاي حرفه‌اي كار مي‌كنند در مورد استعدادها اشتباه مي‌كنند و در آينده آن بازيكن تبديل به ستاره‌اي نمي‌شود كه آنها مي‌خواستند.
آيا تمرينات سختي كه پدر آرات به بچه‌اش مي‌دهد، اصولي است؟
اين تمرينات كاملا غير اصولي است. اين تمرينات حتي براي فرد بزرگسال هم مناسب نيست چه برسد به كودك 6 ساله. آرات حتي برخي از اين تمرين‌ها را از 6 ماهگي انجام داده است. به نظرم در اين مسير رسانه‌ها هم مقصر بوده‌اند. افرادي كه او را بزرگ كردند و نشان دادند و خيلي از افراد گمان مي‌كنند هر چيزي كه رسانه نشان بدهد حتما درست است.
بدن يك بچه مي‌تواند تبديل به بدن يك ورزشكار حرفه‌اي بشود؟ مثلا سيكس‌پك داشته باشد يا چيزهايي شبيه به اين؟
بچه تا يك حدودي مي‌تواند سيكس‌پك داشته باشد. يعني شما مي‌فهمي اين كودكي است كه خيلي ورزش مي‌كند. ولي خب از يك حدي به بالا مشخص مي‌شود كه عضله به‌طور طبيعي رشد نكرده است. نه تنها براي يك كودك حتي براي افراد بالاي 20 سال طبيعي نيست و اين احتمال مي‌رود كه آن افراد دارويي مصرف مي‌كنند. براي همين من به شخصه معتقدم بدن آرات خيلي طبيعي نيست. ما در گذشته هم مواردي شبيه به اين داشتيم كه بعدها مشخص شده استروئيد مصرف كرده‌اند. البته در اين مورد هنوز نظر قطعي وجود ندارد چون بعضي از متخصصان نظرشان بر اين است كه استروئيد اصلا روي كودك جواب نمي‌دهد. برخي هم بر اساس نمونه‌هايي كه ديده‌اند، معتقدند كه جواب مي‌دهد. اين سوال مثل اين است كه بپرسيم اگر مرگ موش به كسي تزريق شود آن فرد را مي‌كشد يا خير؟ براي پاسخ به اين سوال بايد به يك نفر مرگ موش تزريق كنيم، اما هيچ دانشمندي حاضر نيست براي صحت اين ادعا مرگ موش به كسي تزريق كند. براي تاثير استروئيد روي كودكان هم بايد چند كودك نمونه آزمايشي بشوند و چون اين كار غير اخلاقي است، كسي انجامش نمي‌دهد.
آينده آرات را از لحاظ تبديل شدن به يك ورزشكار حرفه‌اي چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
به نظرم نمي‌تواند ورزشكار حرفه‌اي شود چون سبك زندگي‌اش بيشتر شبيه به يك شاخ مجازي است تا يك ورزشكار. اين مسير، مسيري نيست كه آرات را به يك ورزشكار حرفه‌اي بدل كند. اين را هم در نظر بگيريم كه ورزشكار حرفه‌اي شدن آن قدرها هم چيز با ارزشي نيست كه حالا يك نفر بخواهد كل زندگي‌اش را فداي اين بكند. همان‌طور كه مي‌دانيم اين موارد خيلي هم مهم نيستند.
با تمام اين توضيحات شما مي‌دانيم در برخي كشورها بچه‌ها از سنين خيلي پايين براي المپيك آماده مي‌شوند.
يك‌سري كشورهاي سياست‌زده در دنيا وجود دارند كه دست به هر كاري مي‌زنند تا مدال كسب كنند. آنها ورزش را فقط كسب مدال مي‌دانند در حالي كه فلسفه ورزش كمك به ارتقاي سلامت جسماني و رواني عموم مردم و افزايش كيفيت زندگي است و اگر ورزش منافع اقتصادي هم دارد اين منافع به عموم مردم برسد نه يك عده خاص. كشورهاي سياست‌زده اين ديد را به ورزش ندارند و ورزش را فقط ويتريني مي‌بينند كه دوست دارند در آن ديده شوند و بعضا ناكامي‌‌هاي خودشان را در عرصه‌هاي ديگر پوشش بدهند. طلاي المپيكي كه از تمرين سخت دادن به يك كودك از سن 2 سالگي كسب مي‌شود چه ارزشي دارد؟
كودكاني كه از سن پايين تحت فشار شديد ورزش حرفه‌اي قرار مي‌گيرند از لحاظ روحي در آينده چه وضعيتي خواهند داشت؟ با توجه به اينكه مي‌دانيم ورزشكاراني هستند كه در سن بالا وقتي از دنياي قهرماني خداحافظي مي‌كنند و از چشم مي‌افتند دچار مشكلات روحي مي‌شوند.
ابن سينا حرف جالبي زده است؛ ايشان مي‌گويد بدن انسان مثل يك چراغ نفتي مي‌ماند. ممكن است يك روزي شما زير چراغ را زياد كنيد و نورش چشم‌ها را خيره كند ولي زودتر تموم مي‌شود. بدن انسان هم همين است. اگر شما در دوره‌اي فشار زياد به بدن وارد كنيد، در آينده ممكن است دچار مشكلات بيشتري نسبت به بقيه بشويد. به همين خاطر است كه مي‌بينيم خيلي از ورزشكاران حرفه‌اي بعد از بازنشستگي دچار مشكلات هم جسمي و هم روحي رواني مي‌شوند. اين وضعيت براي يك بچه سخت‌تر است چون خيلي زودتر اين را شروع كرده و از وقتي چشم باز كرده درگير تمرين و اين چيزها بوده. او خيلي زودتر دچار فرسودگي بدني مي‌شود و احتمال اينكه او بتواند تا 30 سالگي چنين فشاري را تحمل كند كمي بعيد به نظر مي‌رسد. در مورد آرات مهم‌تر از همه اينها سبك زندگي اوست.
اگر كسي دوست دارد فرزندش در آينده ورزشكار بزرگي شود، بهتر است دور از چشم ديگران و سودجوها كه در شبكه‌هاي مجازي حضور دارند، اين كار را انجام دهد. وقتي پدر آرات مي‌آيد و از كودك خودش استفاده مي‌كند تا فالور بيشتر و درآمد بيشتر داشته باشد، كلا بحث ورزش و حرفه‌اي بودن و استفاده از استروئيد و همه اينها حاشيه مي‌شود. مساله اصلي ما با كودكي مواجه هستيم كه لايو مي‌دهد با بزرگسالان، آن هم بزرگسالاني كه برخي از آنها شخصيت مورد قبولي هم ندارند.