وزير اقتصاد خبر داد
راه‌اندازي بورس مسكن براي فروش املاك مازاد دولتي
گروه اقتصادي
روز گذشته، وزير امور اقتصادي و دارايي در نشست مشترك با فعالان بخش خصوصي از دو اتفاق مهم در بازار سرمايه خبر داد. ابتدا راه‌اندازي «بورس املاك و مسكن» كه البته زمان مشخصي براي آن ارايه نكرد و دومي برنامه وسيع دولت براي واگذاري دارايي‌ها. به نظر مي‌رسد، منظور وزير اقتصاد از «دارايي»هاي دولتي، فروش 50 هزار ميليارد تومان اموال و املاك نهادهاي وابسته به دولت است كه پيش از اين به عنوان يكي از روش‌هاي جايگزيني در بودجه سالانه دولت ايران پس از اعمال تحريم‌ها و كاهش محسوس سطح درآمدهاي ارزي ناشي از فروش نفت خام در بودجه امسال گنجانده شده است. فرهاد دژپسند در اين باره توضيح داده كه «املاك مازاد دولت از طريق بورس مستقل املاك واگذار مي‌شود.» ضمن اينكه به گفته او «در نيمه اول امسال دو صندوق قابل معامله ديگر هم وارد بورس مي‌شوند همچنين تعداد زيادي از شركت‌هاي دولتي آماده عرضه در بورس هستند و برخي به مراحل نهايي رسيده‌اند.» او اضافه كرده كه «نهادهاي عمومي، صندوق‌هاي بازنشستگي و ستاد اجرايي فرمان امام(ره) هم برنامه‌هايي براي واگذاري شركت‌هاي خود دارند و اولين صندوق واسطه‌گري مالي نيز به مردم عرضه شده است.» در قانون بودجه سال گذشته براي «منابع حاصل از فروش و واگذاري اموال منقول و غيرمنقول» رقمي حدود 4.45 هزار ميليارد تومان در نظر گرفته شده بود. اما در سال 99 اين رقم بالغ بر هزار درصد رشد پيدا كرد و به حدود 50 هزار ميليارد تومان رسيد. آن‌گونه كه در بودجه آمده، قرار است اين اموال و املاك مازاد به استثناي انفال بدون تشريفات قانوني مزايده در معرض مزايده عمومي قرار گيرد. ديدگاه كارشناسان در زمان گنجاندن اين بند در بودجه سال 99 اين بود كه ۱۱ برابر شدن منابع درآمدي حاصل از شيوه واگذاري اموال و املاك دولتي آن هم با ترك تشريفات قانوني فروش اين اموال در كنار برگزيدن شيوه مزايده به جاي عرضه در بورس به نوعي حراج اموال به قصد تامين درآمد خواهد بود ضمن اينكه اصولا تحقق چنين درآمدي در شرايط ركودي حاكم از اساس بعيد به نظر مي‌رسيد. اما حالا به نظر مي‌رسد با اظهارنظر جديدي كه وزير اقتصاد درباره راه‌اندازي بورس مسكن داشته است؛ امكان فروش املاك مازاد از طريق ديگري غير از مزايده نيز فراهم شده باشد. هنوز از جزييات اين بورس جديد و سازوكارهاي اجرايي آن هيچ خبري نيست. ضمن اينكه بايد توجه داشت، بازار مسكن ايران بازاري به شدت سنتي و وابسته به بنگاه‌هاي معاملات ملكي است كه حضور استارت‌اپ‌هاي اينترنتي نيز در اين بازار بيشتر به آشفته كردن آن و افزايش سفته‌بازي كمك كرده تا رشد معاملات و كشف قيمت درست. بنابراين وجود يك بورس براي كالاي سرمايه‌اي مانند مسكن مي‌تواند به شفافيت معاملات و كشف درست قيمتي نيز كمك كند.
در اين نشست وزير امور اقتصادي و دارايي اظهار كرد: ما در دولت يازدهم تورم يك رقمي را تجربه كرديم كه نشان مي‌دهد، اين حالت بار ديگر دست يافتني است. رشد اقتصادي ما با آنكه بايد محقق شود، فاصله زيادي دارد اما موانعي همچون تحريم‌هاي ظالمانه يك طرفه كه روز به روز عمق و گسترش مي‌يابد بر سر راه رسيدن به رشد واقعي وجود دارد. هر چند كه ما در حال پيدا كردن راه‌هاي دور زدن تحريم‌ها هستيم ولي به هر حال يك عنصر مزاحم محسوب مي‌شود.
حجم نقدينگي معادل ۲۴۰۰ ميليارد تومان
دژپسند ادامه داد: كرونا نيز مزيد علت شده و بر بازار نفت اثر منفي گذاشته است. مجموعه اين شرايط سبب شده تا نتوانيم به رشد اقتصادي دست يابيم اما عزم خود را براي افزايش سرمايه‌گذاري جزم كرده‌ايم و بخش گردشگري ظرفيت بالايي براي جذب سرمايه دارد. در ادامه وزير اقتصاد حجم نقدينگي را معادل ۲۴۰۰ ميليارد تومان اعلام كرد و گفت: اين در حالي است كه بسياري از بنگاه‌هاي اقتصادي نگران وجوه نقد براي سرمايه در گردش خود هستند بنابراين براي برون‌رفت از اين عدم تقارن بايد از اقيانوس نقدينگي كشور به بنگاه‌ها پل بزنيم.
پرداخت ۹۷۵ هزار ميليارد تومان تسهيلات بانكي
دژپسند با بيان اينكه به طور سنتي اقتصاد ايران متكي به نظام بانكي است، يادآور شد: سال گذشته نظام بانكي ۹۷۵ هزار ميليارد تومان تسهيلات داد كه ۷۰ درصد آن جايگزيني تسهيلات سابق بود و تنها ۳۰ درصد آن تسهيلات جديد و پول تازه به بنگاه‌ها تزريق شد.
او افزود: سال گذشته بازار سرمايه ۲۷۵ هزار ميليارد تومان تامين مالي انجام داد كه همه آن براي سرمايه‌گذاري نبود. بخشي از آن به سرمايه در گردش بنگاه‌ها و بخشي ديگر نيز به تامين مالي اوراق دولتي معطوف شد كه همه اين موارد در رقم مذكور وجود داشت.
تنوع بخشيدن به منابع تامين مالي
وزير اقتصاد با بيان اينكه براي آنكه رشد و جهش داشته باشيم بايد راهكارهاي تامين مالي را متنوع و به آن عمل كنيم، ادامه داد: هر بازار سرمايه ظرفيتي دارد كه هيچگاه تحت فشار نيست. به عنوان مثال چهارشنبه گذشته يك شركت عرضه اوليه شد كه دو ميليون و ۳۰۰ هزار نفر سهام آن را خريدند. دژپسند با تاكيد بر اينكه هم فعالان اقتصادي و هم سهامداران خرد بايد مشاوران امين داشته باشند، گفت: بسياري از سهامداران خرد توانايي تحليل‌هاي صورت‌هاي مالي را ندارند كه بايد از مشاوران بهره بگيرند. بازار سرمايه كريدوري است كه قابليت خودافزايي بازار را دارد به خصوص كه ما بازار پول و سرمايه را رقيب هم نمي‌دانيم بلكه مكمل هم هستند. به گفته وزير اقتصاد اگر بخواهيم رشد معقول داشته باشيم بايد حداقل هزار هزار ميليارد تومان سرمايه بخش دولتي، عمومي و خصوصي داشته باشيم و بايد اين حجم نقدينگي را از درياي خروشان منابع مردمي كسب كنيم.
امكان افزايش عرضه اوليه وجود دارد
او با بيان اينكه امسال به اذن رهبري ظرفيت جديدي با استفاده از سهام عدالت به ارزش ۴۰۰ هزار ميليارد تومان به بازار سرمايه تزريق مي‌شود، اظهار كرد: همچنين ETFها، شركت‌هاي دولتي و نهادهاي دولتي را عرضه خواهيم كرد. امكان افزايش عرضه اوليه‌ها وجود دارد ولي بايد آنها را سازمان بدهيم و از حواشي بپرهيزيم و مرتب به سپرده‌گذار خرد يادآور شويم كه ريسك را نمي‌شود، حذف كرد ولي مي‌توان آن را مديريت كرد. دژپسند در پايان سخنانش با بيان اينكه يك بنگاه اقتصادي به من گفت، سال گذشته ۴۰۰ درصد سود كرده‌ام و اين حرف را به وزير اقتصادي مي‌گويد كه ماليات اخذ مي‌كند، تاكيد كرد: البته برخي سودهاي صادركنندگان به دليل افزايش نرخ ارز است و چون درآمدهاي صادراتي از ماليات معاف هستند به راحتي سود خود را اعلام مي‌كنند هر چند بايد در كنار سود از محل افزايش نرخ ارز از محل نوسازي و مدرن‌سازي فناوري‌ها و توسعه بازارهاي بين‌المللي محقق شود. دژپسند افزود: سازمان بورس و اوراق بهادار نيز بايد با تقويت فناوري و ابزار‌ها همچنين تقويت منابع انساني خود زمينه لازم را براي جذب بيشتر سرمايه‌ها فراهم كند. دژپسند افزود: آزاد‌سازي سهام عدالت ارزش بازار سرمايه را به شدت بالا مي‌برد، برنامه وسيعي براي عرضه اوليه شركت‌ها داريم همچنين افزايش سهام شناور شركت‌ها در دستور كار قرار دارد.