كرونا در آوردگاه فضاي مجازي
حجت‌الله عباسي
در ايام كرونايي بسياري از آيين‌هاي فرهنگي، ملي، مناسك مذهبي و اجتماعات در پهنه جهاني و ملي تعطيل شده است. با تعليق ارتباطات و اجتماعات، فضاي مجازي، آوردگاه داغ ارتباطات فردي و گروهي و معاشرت مجازي شده است.
رسانه‌هاي اجتماعي اين روزها با فراز و فرود خوش درخشيدند كه نقش موثري در اطلاع‌رساني و خبررساني درباره رويدادها و رخدادهاي بين‌المللي و ملي مرتبط با كرونا ايفا مي‌كنند؛ محتواي مناسب براي سرگرمي و تفريح مردم در ايام خانه‌نشيني فراهم كرده و در آموزش شهروندان سنگ تمام گذاشتند.
در اين بين پيام‌رسان‌هايي مانند واتس‌آپ، تلگرام و شبكه‌هاي اجتماعي مانند فيس‌بوك، توييتر و اينستاگرام به عنوان رسانه‌هاي محبوب، پيشتاز توليد و انتشار محتواي كاربرمحور هستند. پيام‌رسان تلگرام به‌رغم فيلترينگ، رسانه سريع و كارآمدي در زمينه اطلاع‌رساني، آموزش و سرگرمي شهروندان است. شهروند- خبرنگاران در گزارش لحظه به لحظه، اطلاعات مربوط به كرونا و كليپ‌هاي آموزشي فاخر درباره اين پديده تهيه و منتشر مي‌كنند.
نقش رسانه‌هاي اجتماعي در دريافت و بازانتشار اخبار مربوط به كرونا در سراسر جهان، بيان خطرات ناشي از كوويد-19، آموزش علايم بيماري، راه‌هاي پيشگيري، نهادينه كردن فاصله‌گذاري اجتماعي و شكستن زنجيره منحوس ويروس كرونا و بازنمايي فعاليت تحسين برانگيز پزشكان و كادرهاي بيمارستاني بر احدي پوشيده نيست. در كنار اينها رسانه‌هاي اجتماعي در زمينه انجام فعاليت‌هاي اداري (مديريت، هماهنگي، نظارت و كنترل) و كسب و كار (بازاريابي، خريد و فروش) و دوركاري و انجام كار در منزل نقش خوبي را ايفا مي‌كنند.
موفقيت‌هايي كه در مهار اين بيماري حاصل شده، مرهون تلاش رسانه‌هاي جريان اصلي و رسانه‌هاي اجتماعي است. شهروند – خبرنگاران گمنام نقش قابل توجهي در اين جنبش ملي دارند. به ويژه اينكه درصد قابل توجهي از مردم، مخاطب مستمر رسانه‌هاي جريان اصلي كشور نيستند و البته دامنه كار رسانه‌هاي رسمي نيز به خاطر اين بلاي زيست محيطي محدود شده است.
در اين شرايط توفاني، البته شاهد بدآموزي‌هايي نيز در رسانه‌هاي اجتماعي هستيم. پمپاژ اخبار منفي و شايعات، انتشار اخبار جعلي و راه‌اندازي جنگ رواني در زمره چنين مواردي است. پاره‌اي از آنها سر در بيرون مرزها و پاره‌اي سر در درون مرزها دارند. چنين منابعي نيز بايد عقلانيت پيشه كرده و در اين پيچ تاريخي، همدلانه در كنار شهروندان قرار گيرند.
با عنايت به اينكه پيش‌بيني متخصصان پزشكي و بهداشتي، پايداري تبعات و آثار مخرب اين ويروس منحوس در افق زماني بسيار طولاني‌تري است؛ از اين‌رو انتظار مي‌رود مسوولان به صورت ملموس‌تري در كنار مردم قرار گيرند و در رفع فيلترينگ پيام‌رسان تلگرام تعجيل كنند. به ويژه آنكه در اين ايام بحراني، اپليكيشن تلگرام، عصاي دست بسياري از واحدهاي آموزشي، كسب و كار و شهروندان كشور شده است.
مدرس دانشگاه و دكتراي مديريت رسانه