راوي كارزار ايووجيما
مرتضي ميرحسيني
كلينت ايستوود بهار 1930 در چنين روزي در سانفرانسيسكو متولد شد. حوالي 30سالگياش بود كه با نقشآفريني در يك برنامه تلويزيوني نام و اعتباري براي خودش دستوپا كرد و بعدها به يكي از مهمترين چهرههاي سينمايي دوران ما تبديل شد. هر كدام از ما، حتي اگر از علاقهمندان جدي و پيگير سينما هم نباشيم حتما چندتايي از فيلمهايش را ولو نصفهنيمه ديدهايم. او چند كار تاريخي هم در كارنامه سينمايياش دارد كه كارگرداني دو فيلم پرچم پدران ما و نامههايي از ايووجيما نقاط برجسته اين كارها شناخته ميشوند. اين دو فيلم متفاوت و مجزا، روايتي از دو سوي يك ماجراي مشتركند و به حوادث نبردي پرتلفات از ميان نبردهاي جنگ دوم جهاني برميگردند. خود ايستوود نه در اين جنگ، كه چندي بعد از آن در جنگ كره حضور داشت و از اين رو با تفاوت آنچه در ميدان پيكار روي ميدهد و آنچه بعد از پايان از «واقعيت» روايت ميشود، آشنا بود. ساخت اين فيلمها را با مطالعه و پژوهش درباره كهنهسربازان جنگ دوم جهاني شروع كرد و در گام بعدي با شماري از آنهايي كه در كارزار ايووجيما جنگيده بودند به گفتوگو نشست. ميگفت: «آنهايي كه بيشتر ديده بودند، منظورم همانهايي است كه بيشتر- و شايد خارج از توانشان- رنج كشيده بودند كمتر درباره آن روزها حرف ميزدند و وقفههاي همراه با سكوتِ لابهلاي حرفهايشان هم طولانيتر بود.» رفتهرفته مطمئن شد آناني كه بيشتر و راحتتر صحبت ميكنند و ميان صحبتهايشان هم لاف و گزاف وجود دارد، احتمالا در اوج درگيريها جايي پنهان شده بودند و در نبرد نقشي نداشتند. به اين رسيد كه روايتهاي رسمي و پذيرفتهشده، نه براي بيان حقيقت كه به دليل ديگري ساخته شدهاند و اينكه فهم كليشهاي و جاافتاده از واژههايي مثل شجاعت و قهرماني و حتي پيروزي نياز به بازنگري دارد. اما اينها همه كشفياتش نبود. ميگفت: «درون آن مردان اغلب جواني كه آن تجربيات را لمس كردند و از آن زنده گذشتند، چيزي تغيير كرده بود. ديگر همان آدمهايي نبودند كه از كشتيها سوار قايق شدند و گروه گروه قدم به ساحل ايووجيما گذاشتند.» پرچم پدران ما بازآفريني هنري سرنوشت آن چند نفري است كه پرچم كشورشان را روي تپه بلندي در ساحل ژاپن بلند كردند و اينكه پيش و پس از آن ماجرا چه بر آنها گذشت. بازانديشي درباره واقعيت ماجراي آن پرچم و روايتي كه دستگاه تبليغاتي امريكا در زمان جنگ جعل كرد و به خورد مردم اين كشور داد. اينكه حقيقت چه بود و چرا و چگونه به آن شكل تحريف شد. نامههايي از ايووجيما هم- كه در مجموع فيلم بهتري از پرچم پدران ما است- به همان درگيري خونين، اما آنچه در جبهه ژاپنيها ميگذشت، ميپردازد.