عامه پسند
حسن لطفي
خيلي‌ها معتقدند هنر سينما هنر روز جمعه و ايام تعطيل است. قرار است سرگرم‌كننده و مفرح باشد. چيزي شبيه گنج قارون ساخته سيامك ياسمي كه در زمان خودش خوب فروحت و با گذشت زماني حدود 55 سال هنوز يكي از پر بيننده‌ترين فيلم‌هاي سينماي ايران است. با آنكه سال‌هاي زيادي است مجوز بر پرده سينما افتادن ندارد هر چند وقتي يكي(فيلمساز، منتقد، بيننده عادي و طرفدار سينماي فردين و شخصيت علي بي‌غم) از آن ياد مي‌كند. شايد اگر روند رشد تكنولوژي هم به سمت ساخت سينماي خانگي و امكان نمايش هر نوع فيلمي به ساده‌ترين شكل ممكن نمي‌شد، حكم و دستور و دور بودن از پرده چيز زيادي از اين در ياد ماندن و به خاطر آمدن كم نمي‌كرد. فيلم‌هاي عامه‌پسند در بيشتر مواقع قابليت اين را دارند كه بخشي از خاطرات بييندگان سينه چاكشان و مخالفين سرسخت‌شان باشند. بعضي‌ها هم كه در مسير زمان تغيير مسير مي‌دهند و از باوري به باور ديگري مي‌رسند هم نمي‌توانند خط بطلان بر اين ياد‌ها بكشند. هيچ‌كدامشان هم نمي‌توانند با ضرب و زور و صدور حكم، سليقه آن يكي را تا خودش نخواسته عوض كند. اينها را ننوشتم تا مثل بعضي‌ها نسخه سينماي غيرعامه‌پسند را بپيچم و زير كتل سينماي عامه‌پسند سينه بزنم. با آنكه دل در گروي سينمايي دارم كه جلويش صف‌هاي طويل بسته‌اند، نمي‌توانم وقت تماشاي فيلم‌هاي فيلمسازاني همچون سهراب شهيدثالث(يك اتفاق ساده، طبيعت بي‌جان و...) مبهوت نشوم و ستايشگر او نباشم. حتي در دوران نوجواني كه داستان جذاب با پيرنگي قوي و سرراست برايم اصل مهمي بود. هيچ‌وقت هنگام تماشاي صحنه نخ كردن سوزن توسط پيرزن به كسالت دچار نشدم و مثل ناصرالدين شاه در فيلم محسن مخلمباف(ناصرالدين شاه آكتور سينما) احساس نكردم بايد قبل از به خواب رفتن همه تماشاچيان يكي به كمك زن برود. البته خشنوديم از فيلم‌هاي سهراب شهيدثالث كه باعث نشده تا گمان كنم، سينما بايد به طور كامل در اختيار سليقه و نگاه او قرار گيرد. خيلي وقت‌ها هم فيلم‌هاي فيلمسازاني كه سعي كرده‌اند سهراب شهيدثالث ديگري باشند، دلزده و خسته‌ام كرده است. شك ندارم دليلش در نوع سينمايي كه سهراب دنبال مي‌كرد، نيست. شايد استاد فوت كوزه‌گري‌اش را در فيلم‌هايش پنهان كرده است. فوتي كه برخي از مقلدانش نديدند و آثاري ساختند كه هنگام تماشاي آنها ناخواسته پرچم سينماي عامه‌پسند در ذهن خيلي‌ها بالا مي‌رود و به جاي هنر و خلاقيت راي به تكرار كليشه‌هاي مقبول مي‌دهند. كليشه‌هايي كه سينماي عامه‌پسند و صنعت سينما را سرپا نگه داشته است.