سخني با دادستان كل اسبق
رضا طباطبايي
آيت‌الله دري‌نجف‌آبادي به اين سوال خبرنگار كه آيا حكم اعدام به راحتي صادر مي‌شود يا سخت‌گيري‌هايي در آن وجود دارد؟ پاسخ داد و گفت: براي صدور حكم اعدام حداقل 3 قاضي در پرونده رأي خود را اعلام مي‌كنند كه با نظر موافق دو قاضي، حكم صادر مي‌شود و در ادامه به دادگاه تجديدنظر رفته و ديوان‌عالي كشور هم بايد با همين كيفيت، حكم اعدام اشخاص را تاييد كند و پس از تاييد نهايي، حكم اعدام صادر مي‌شود. فرجامخواهي در موضوعات كيفري داراي ماهيت و جايگاه متفاوتي است. فرجامخواهي از آراء كيفري نيز در ديوان‌عالي كشور صورت مي‌گيرد اما تفاوت فرجامخواهي از آراء كيفري با فرجامخواهي از آراء حقوقي آن است كه در موضوعات كيفري مرجع رسيدگي به اعتراض به برخي از موضوعات، دادگاه تجديد نظر بوده و مرجع رسيدگي به اعتراض به برخي ديگر از موضوعات، ديوان‌عالي كشور است. به اعتراضي كه در دادگاه تجديدنظر مطرح مي‌شود، تجديدنظرخواهي و به اعتراضي كه در ديوان‌عالي كشور صورت مي‌گيرد، فرجامخواهي گفته مي‌شود. بنابراين برخلاف موضوعات حقوقي كه يك رأي مي‌تواند هم قابل تجديدنظرخواهي بوده و هم قابل فرجامخواهي باشد در موضوعات كيفري امكان اينكه بتوان نسبت به يك رأي هم تجديدنظرخواهي كرد و هم از آن فرجامخواهي كرد، وجود ندارد. به عبارت بهتر در حقوق جزا تجديدنظرخواهي و فرجامخواهي دو شيوه اعتراض به آراء كيفري هستند كه در عرض هم قرار دارند و صرفا از حيث مرجعي كه صلاحيت رسيدگي به آنها را دارد، متفاوت مي‌شوند. بنابراين بر خلاف سخن دادستان كل اسبق كه اظهار كرده به پرونده قتل در سه مرحله بدوي، تجديدنظر و فرجام رسيدگي مي‌شود صرفا در دو مرحله بدوي و فرجام رسيدگي مي‌شود و رسيدگي دو مرحله است و نه سه مرحله‌اي.
به همين دليل لازم ديدم اين موضوع را با توجه به اينكه بحث صدور حكم اعدام و چگونگي رسيدگي به آن در مراحل بعد از صدور حكم داغ شده و در محافل و فضاي مجازي درباره آن صحبت مي‌شود را مرور كنم. اين موضوع خود مي‌تواند حساسيت صدور چنين احكامي را بيشتر ملموس كند.
وكيل دادگستري