كاظمي در واشنگتن چه چيزهايي ميخواهد؟
سه نخستوزير و يك رييسجمهور
«دونالد ترامپ» در ۲۰ مارس ۲۰۱۷ با استقبال از «حيدر العبادي» نخستوزير وقت عراق به عنوان نخستين رهبر خارجي، اولين دوره رياستجمهوري خود را در امريكا شروع كرد و اينك با استقبال از «مصطفي الكاظمي» در واشنگتن، به استقبال پايان دوره پر افت و خيز اولش بر سياست امريكا ميرود و شايد هم به پايان كارش در كاخ سفيد نزديك ميشود. سه سال و پنج ماه پس از سفر العبادي، امروز سفر الكاظمي به واشنگتن تحقق يافت، حال آنكه تمام تلاشها در ۲۰۱۹ براي انجام سفر «عادل عبدالمهدي» نخستوزير پيشين به علت سردي روابط واشنگتن-بغداد، ره به جايي نبرد.
بسياري بر اين باورند كه عدم تحقق سفر عبدالمهدي به واشنگتن در طول سال ۲۰۱۹ بعد از سه بار تمديد تاريخ سفر، ناشي از خودداري عبدالمهدي از ملاقات با ترامپ در پايگاه نظامي «عين الاسد» در اواخر دسامبر ۲۰۱۸ است و كاخ سفيد در واكنش به اين موضع عبدالمهدي، هرگز حاضر نشد او را در واشنگتن ملاقات كند. عبدالمهدي در همان زمان در اظهاراتي كه از قول او منتشر شد، گفته بود حاضر است، از ترامپ به عنوان يك رييسجمهوري و در چارچوب عرف ديپلماتيك بهطور رسمي در بغداد استقبال كند اما حاضر نيست، در يك پايگاه نظامي در داخل عراق با او دست بدهد. او اصل سفر ترامپ به پايگاه عينالاسد در غرب الانبار را دزدانه و بدون هماهنگي با دولت عراق دانسته بود و از قول عبدالمهدي عنوان شد كه حاضر نيست به چنين ديداري در عينالاسد تن دهد.سال ۲۰۱۹ به خاطر اين موضع عبدالمهدي، سال سردي در روابط امريكا و عراق بود كه درنهايت منجر به اعتراضات پنج ماههاي شد كه دولت عبدالمهدي را به استعفا واداشت. گزارشها حاكي است كه سفارت امريكا در بغداد بهطور غيرمستقيم در تحريك اين اعتراضات مردمي عليه دولت عبدالمهدي دست داشته است.
دولت مصطفي الكاظمي با سفر فعلي خود به امريكا ميكوشد اين دوره از سردي مناسبات بين بغداد و واشنگتن را به فصل جديدي از روابط انتقال دهد تا شايد بتواند طرحي نو از روابط دو كشور دراندازد. مشكل اين است كه بسياري معتقدند، همه نخستوزيران عراقي كه در طول سالهاي پس از سقوط رژيم صدام به واشنگتن سفر كردهاند، با انتظارهاي بزرگ راهي امريكا شده، اما با دست خالي برگشتهاند. مهمترين برنامه سفر نخستوزير كنوني عراق به واشنگتن، گفتوگوهاي راهبردي در چارچوب توافقنامه امضا شده در ۲۰۰۸ بين دو كشور عنوان شده اما اين پرونده همواره در سفر نخستوزيران قبلي ازجمله سفر حيدر العبادي در ۲۰ مارس ۲۰۱۷ به واشنگتن، مهمترين پرونده بود، ولي هر بار بينتيجه به پايان رسيده است.
مصطفي الكاظمي نخستوزير عراق پيش از سفر در اظهاراتي بارها تاكيد كرد كه در چارچوب توافقنامه راهبردي ۲۰۰۸ درصدد ترسيم شكل تازهاي از روابط با امريكاست. رهبران سياسي و نمايندگان پارلمان عراق بارها تاكيد كردهاند كه اولويت سفر الكاظمي در واشنگتن بايد پافشاري بر اخراج نظاميان امريكا از خاك كشور با استناد به قانون پارلمان عراق باشد. در عين حال كارشناسان معتقدند كه باني دور تازه گفتوگوها، خود امريكاييها هستند و در دور نخست آن در ۱۱ ژوئن گذشته (۲۲ خرداد) نشان دادند كه مديريت مذاكرات در دست آنهاست و اجازه ندادند، موضوع خروج نظاميان امريكايي مطرح شود، حالا در داخل خاك امريكا، كاخ سفيد ميپذيرد كه نخستوزير عراق خروج نيروهاي امريكايي را از خاك كشورش مطرح كند؟
بر همين اساس، بسياري از صاحبنظران در اين بخش چندان اميدوار به تحقق دستاوردي نيستند اما حداقل اميد دارند كه الكاظمي دستكم اين ديدگاه و خواست عمومي عراقيها را در گفتوگوي رو در رو با ترامپ مطرح كند. دومين پرونده مساله همكاري امريكا در مبارزه با تروريسم است كه تجربه سه ساله جنگ با گروه تروريستي داعش نشان داد كه امريكا چندان در اين زمينه قابل اعتماد نيست. داعش همان هيولاي تروريست است كه ترامپ در رقابتهاي انتخاباتي ۲۰۱۶ فاش ساخت كه دولت «اوباما» آن را ايجاد كرد و بعدا كه به قدرت رسيد براي پيشبرد برنامه دولت اوباما در حمايت از داعش، سرداران شهيد قاسم سليماني و ابومهدي المهندس را به عنوان دو فرمانده پيروزي بر اين گروه تروريستي در ۱۳ دي ۹۸ در فرودگاه بغداد به شهادت رساند.
سومين پرونده مهم پيشبيني شده، مسائل اقتصادي و جذب سرمايهها و شركتهاي امريكايي براي حضور در عراق، همزمان با شعارهاي ترامپ تحت عنوان «اولويت با امريكا» است. كارشناسان دور ميدانند ترامپي كه چهار سال است با فعاليت شركتهاي امريكايي در خارج از مرزهاي امريكا مخالفت كرده، در اين چند ماهه به اين انتظار عراق پاسخ مثبت دهد. برق عراق يكي از نمونههاي بارز در روابط اقتصادي امريكا و عراق است و با وجود سلطه كامل شركت امريكايي «جنرال الكتريك» بر برق و قراردادهاي مرتبط با آن، هنوز عراق از وضعيت نابسامان انرژي رنج ميبرد و اگر حمايت و كمكهاي جمهوري اسلامي ايران در اين زمينه نبود، اين كشور وضعيت به مراتب وخيمتري داشت. صاحبنظران همسو با دولت عراق معتقدند كه بغداد در شرايطي است كه تنشآفريني با واشنگتن بهصلاح آن نيست و اصل حفظ روابط دوستانه و آرام با امريكا دستكم سبب ميشود كه در سياستهاي عراق براي بهبود شرايط معيشتي و توسعه كشور، سنگاندازي نكند. براساس اين منطق، گرچه آغاز دوره ترامپ براي عراق سرشار از تنش و افت و خيز بوده، حداقل پايان دوره مرد عصباني كاخ سفيد، بدون تنشآفريني تازه به آرامي سپري شود.
منبع: ايرنا