ابهام در سفرهاي نوروزي
پرستو فخاريان
بيش از يكسال است كه مقاصد گردشگري رنگ گردشگر به خود نديده‌اند؛ بسياري از كسب‌وكارها اعلام ورشكستگي و برخي ديگر كسب وكارشان را به صورت موقت تعطيل كرده‌اند و برخي شركت‌ها و تاسيسات گردشگري هم مجبور به تعديل نيروهاي خود شده‌اند. طي يك سال گذشته بسياري از افراد متخصص و غيرمتخصص، سفر را عامل اصلي شيوع كرونا در دوره‌هاي مختلف اوج آن دانسته‌اند و در پيك‌هاي مختلف شيوع اين بيماري، گردشگري آماج حمله‌ها قرار گرفته است؛ درحالي كه نگاهي جامع‌تر نشان مي‌دهد پس از همه‌گيري كوويد-19، عوامل متعدد ديگري نظير سفرهاي درون‌شهري براي امور روزانه مردم شايد سهم بيشتري در اين شيوع نسبت به سفرهاي برون‌شهري داشته است.
طي يك سالي كه از آغاز شيوع كرونا گذشته، تصميم‌سازان صنعت گردشگري به دفعات از برنامه‌ريزي براي احياي سفر دم زده‌اند اما تقريبا خروجي موثري ديده نشده؛ در عوض، مردم هر بار كه جاده‌ها را باز ديده‌اند بدون برنامه‌ريزي مشخص به سفر رفته‌اند و همين بي‌برنامگي و نبود نظارت صحيح بر اين سفرها بعضا باعث ازدحام در برخي مقاصد شده و بار ديگر فرصت براي حمله به اين حوزه به عنوان عاملي براي شيوع كرونا فراهم آمده است.
حالا در آستانه دومين نوروز راكد گردشگري، مسوولان وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي از ايجاد امكان برگزاري سفرهاي نوروزي در سطح محدود سخن مي‌گويند و به نظر مي‌رسد عزم متوليان دولتي گردشگري براي باز كردن راه‌ها براي سفرهاي داخلي بيش از پيش جزم شده. چند روز پيش وزير ميراث فرهنگي در گفت‌وگويي اعلام كرد كه توافقاتي براي انجام سفرهاي نوروزي با شرايطي ويژه انجام شده كه بايد عملي شود. با اين‌همه، وزير ميراث فرهنگي در حالي از سفرهاي نوروزي صحبت مي‌كند كه هنوز جزييات روشني از چگونگي اين سفرها به گوش مردم نرسيده است. از طرفي مونسان مي‌گويد داشتن رزرو هتل و اقامتگاه‌هاي رسمي و زيرنظر وزارتخانه متبوعش براي انجام سفر نوروزي كفايت مي‌كند و همچنين سفرهاي همراه با تور مجاز است؛ از طرف ديگر، ايرج حريرچي مي‌گويد سفرهايي كه با اتومبيل شخصي صورت مي‌گيرد در نوروز پيش رو ملغي است. در همين حال، معاون گردشگري كشور شرايطي را متصور شده كه سفرهاي از پيش رزروشده، حتي در چارچوب مجاز، كنسل شود.
همه اينها، ابهاماتي براي مردم ايجاد كرده است. آنها مي‌خواهند بدانند در اين آشفته‌بازار روايت‌ها و تصميم‌گيري‌هاي مختلف براي سفرهاي نوروزي، دست آخر بايد چه كنند؟ يا اساسا چه ساز و كاري براي اين سفرها مي‌توان در نظر گرفت كه كمترين ريسك شيوع كرونا را داشته باشد؟
به نظر مي‌رسد مسوولان همچنان از ايجاد مكانيسمي موثر براي سفرهاي ايمن عاجز هستند. يقينا شيوع كرونا در سراسر دنيا چالش‌هايي جدي براي فعالان اين حوزه به همراه داشته اما آيا تاكنون هيچ كشوري موفق به مديريت اين بحران نشده؟ اگر نمونه خوبي در اين زمينه وجود دارد، آيا نمي‌توان از آن الگوبرداري كرد؟
مسوولان تصميم‌ساز در حوزه گردشگري و ستاد ملي مقابله با كرونا بايد بدانند كه سفرهاي نوروزي خواه ناخواه انجام مي‌شود؛ اما مديريت آن مهم است. مردم حالا بيش از هر زمان ديگري به فراغتي نياز دارند كه با سفر به دست مي‌آيد، از طرف ديگر فعالان گردشگري نيز ديگر ياراي تحمل اين بحران اقتصادي را ندارند؛ در عين حال نمي‌توان مساله كرونا را نيز دست‌كم گرفت. چنين شرايطي اگر مديريت نشود، عواقب جبران‌ناپذيري در فضاي اجتماعي، جامعه گردشگري و سلامت مردم دارد.