مبادله وابسته‌هاي نفتي با كالاي كشاورزي

گروه اقتصادي | ميزان صادرات و واردات ايران در دو ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته كاهش داشت.
 به گزارش «اعتماد»، در حالي كه حجم كاهش صادرات كشور در حدود 66/2 درصد گزارش شده است ميزان كاهش واردات در حدود 8/13 درصد برآورد شد.
 كاهش ميزان واردات و صادرات كشور كه به كمتر شدن سهم ايران از تجارت جهاني منجر شده، به عقيده بسياري از فعالان اقتصادي نتايج ركودي است كه مدت‌هاست اقتصاد ايران را درگير كرده است.
 بر اساس اين گزارش هر چند رشد اقتصادي ايران در سال 1393 مثبت شد اما با اين حال وضعيت اقتصادي ايران چندان روبه‌راه نيست و برخي كارشناسان مثبت شدن رشد اقتصادي را به آب شدن بخش اندكي از يخ بزرگ ركود نسبت مي‌دهند.
آخرين آمار ارايه شده از سوي گمرك نشان مي‌دهد ايران در دو ماهه اول سال هفت ميليارد و 861 ميليون دلار كالا صادر كرده است. در اين دوره زماني ايران شش ميليارد و 366 ميليون دلار كالا وارد كرد كه اين رقم نيز كاهشي قابل توجه را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان مي‌دهد.
هر چند ايران سال‌هاست در تلاش است تراز تجاري خود را مثبت كند اما مثبت شدن تراز تجاري در شرايط كنوني اتفاق مباركي از سوي فعالان اقتصادي محسوب نمي‌شود. بررسي‌ها نشان مي‌دهد بخش عمده‌اي از كالاهاي وارداتي به ايران را كالاهاي واسطه‌اي تشكيل مي‌دهند و كاهش واردات اين قبيل كالاها مي‌تواند سبب كاهش توليد در كشور و تعميق ركود شود.

وابسته‌هاي نفت را فروختيم، كالاي كشاورزي خريديم
نگاهي به فهرست ارايه شده از سوي كمرگ نشان مي‌دهد در دو ماه اول سال 1394 پروپان مايع شده و قير مهم‌ترين محصولات صادراتي ايران بودند. هر چند صادرات محصولات پتروشيمي در اين دوره زماني با رشد 23 درصدي روبه‌رو شد اما صادرات ميعانات گازي و كالاهاي غير‌نفتي ديگر به ترتيب با كاهشي حدود 20 درصد و 2 درصد روبه‌رو بود. بررسي‌ها نشان مي‌دهد در اين مقطع زماني همچنان محصولات كشاورزي صدرنشين كالاهاي وارداتي به ايران بوده است به‌طوري كه ذرت دامي، برنج و كنجاله سويا به كالاي صدرنشين وارداتي به ايران بوده‌اند.
بررسي‌ها نشان مي‌دهد سهم ميعانات گازي از كالاهاي صادراتي ايران با سهم كالاهاي صنعتي، كشاورزي و... كه در سرفصل ساير كالاها مورد بررسي قرار مي‌گيرند قابل مقايسه است. در حالي كه ميعانات گازي 31 درصد از كل صادرات غير نفتي ايران را شامل مي‌شوند، محصولات پتروشيمي 32 درصد و ساير كالاها 35 درصد از كل كالاهاي صادراتي ايران را به خود اختصاص داده‌اند. اين به‌آن معناست كه ايران نتوانسته است بازار مناسبي براي محصولات توليدي و صنعتي خود در بازارهاي جهاني بيابد. اين در حالي است كه بخش عمده اشتغال ايران در اين حوزه‌ها متمركز است و ايران قصد دارد در سال‌هاي آتي از خام‌فروشي فاصله گرفته و موقعيت مناسبي را در بازارهاي جهاني از آن خود كند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد هنوز مشهورترين برندهاي ايراني متعلق به كالاهاي سنتي نظير فرش و پسته و زعفران است كه البته اين كالاها نيز در سال‌هاي اخير موقعيت متزلزلي را در بازارهاي جهاني تجربه كرده‌اند و رقباي قدرتمندي بازارهاي سنتي ايران را نشانه رفته‌اند. امريكا براي در دست گفتن بازار پسته با ايران زورآزمايي مي‌كند و اسپانيا درصدد گرفتن بازار زعفران ايراني است.
از سوي ديگر چين و افغانستان رقيبان قدرتمندي در حوزه بازار فرش دستباف محسوب مي‌شوند. به اين ترتيب ايران نتوانسته است در سال‌هاي اخير برندي تازه را به نام خود در بازارهاي جهاني ثبت كند.

چين همچنان مهم‌ترين شريك تجاري ايران
بخش عمده‌اي از مراودات تجاري ايران با كشورهاي آسيايي، خصوصا كشورهاي همسايه است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد هر چند واردات از چين و صادرات به چين كاهش يافته اما چين همچنان مهم‌ترين شريك تجاري ايران است. بر اساس اين گزارش حجم صادرات ايران به چين در اين مقطع زماني 5 درصد و حجم ارزش صادرات ايران به چين معادل يك ميليارد و 411 ميليون دلار است. اين رقم يك ششم كل صادرات كشور را در بر مي‌گيرد. اين كشور البته از نظر ميزان واردات كالا به ايران هم بعد از امارات متحده عربي در رده دوم قرار دارد. در دو ماهه نخست سال جاري، ايران يك ميليارد و 467 ميليون دلار كالا از چين وارد كرد. مجموع مبادلات تجاري دو كشور در دو ماه ابتداي سال دو ميليارد و 867 ميليون دلار است.
بعد از چين، عراق بيشترين واردات را از ايران دارد. اين كشور هر چند كه در يكي، دو سال اخير درگير يك جنگ داخلي گسترده با داعش است، اما هنوز يكي از اصلي‌ترين خريداران كالاهاي ايران محسوب مي‌شود. برخي معتقدند آرامش در عراق مي‌تواند به تقويت بازار ايران در اين كشور منجر شود. در اين دوره زماني امارات، هند و افغانستان ديگر كشورهاي مهم خريدار كالاهاي ايراني بودند. ميزان صادرات به امارات با افزايشي 46 درصدي روبه‌رو شد. صادرات ايران به هند در اين دوره 58 درصد افزايش يافت و افغانستان نيز با رشد 10 درصدي واردات از ايران پنجمين شريك تجاري ايران در اين حوزه شناخته شد. ايران از ابتداي فروردين ماه تا پايان ارديبهشت بيشترين كالاهاي مورد نياز خود را از امارات، چين، كره جنوبي، تركيه و هند وارد كرد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد واردات ايران از امارات كاهشي 20 درصدي را داشت. هر چند واردات از هند 33 درصد كاهش يافت اما واردات از كره جنوبي و تركيه به ترتيب رشدي 32 درصدي و 6 درصدي را تجربه كرد.
طي دو ماهه نخست سال 1394، متوسط قيمت يك تن كالاي صادراتي، مبلغ 428 يورو (معادل 467 دلار) و متوسط قيمت يك تن كالاي وارداتي 036/1 يورو (معادل 142/1 دلار) بوده است. متوسط قيمت يك تن كالاي صادراتي (دلار) نسبت به مدت مشابه سال قبل، با 83/18 درصد افزايش و متوسط قيمت يك تن كالاي وارداتي (دلار) با 47/6 درصد كاهش در ارزش دلاري مواجه بوده است.