راي مشروط براي سكانداري دانشگاه

    احسان بداغي/  ورق بهارستان برگشت؛ از قبل هم معلوم بود برمي‌گردد اما نه اينقدر شديد. مخالفان و موافقان جاي‌شان را با هم عوض كردند. جلسه ديروز مجلس پديده‌هاي عجيب زياد داشت؛ عجيب‌تر از مخالفت علي مطهري با گزينه پيشنهادي رييس‌جمهوري، موافقت الياس نادران بود و عجيب‌تر از همه آنها راي مثبت حميد رسايي به گزينه دولت. سه ماه پيش با بالابردن پلاكارد «دوپينگ لاريجاني اثر نكرد»، بركناري وزير سابق علوم را جشن گرفته بود و ديروز با بالا گرفتن برگه راي مثبتش براي «وزير دار» كردن همان وزارتخانه. علي مطهري در كارنامه‌اش قبلا هم موضع‌گيري عليه دولت ثبت شده بود؛ نمونه اعلايش دادن كارت زرد به وزير كشور. جبهه پايداري اما نخستين بار پشت سر دولت آمد، آن هم تمام قد. منتقدترين مخالفان دولت، شدند موافق وزير پيشنهادي.

مجلس نهم، بي‌شباهت به مجلس نهم

ديروز مجلس خيلي به مجلس نهم شبيه نبود، مخالفت‌ها و موافقت‌ها رنگ و بوي جديدي داشت. شبيه مجلسي هوادار دولت هم نشده بود. همان نخستين دقيقه‌ها تكليف ناطقان موافق و مخالف مشخص شده بود. 90 نفر براي نطق موافق اسم نوشته بودند، از مهدي‌ كوچك‌زاده تا الياس نادران. در قرعه كشي اما نام محمد مهدي رهبري به عنوان موافق اول بيرون آمده بود، حالا خيلي‌ها دورش را گرفته بودند تا شايد او دقايقي از وقتش را به آنها بدهد، بيشترشان هم از منتقدان شناخته شده دولت بودند. اما بالاخره صحبت‌هاي رييس‌جمهوري آنقدرها اعتراض نمايندگان را در پي داشت كه معلوم شود خط و ربط سياسي آنها با دولتي‌ها فرق دارد. بر خلاف دو نوبت قبل، اين‌بار حسن روحاني در حلقه پر تعدادي از نمايندگان وارد صحن شد، علي لاريجاني همان لحظه ورود رييس‌جمهوري به او خوش‌آمد گفت. دفعه قبل خوش‌آمدگويي رييس مجلس به رييس دولت تقريبا 20 دقيقه‌يي تاخير داشت. همراهان ديروز روحاني اما كمتر از دفعات قبل بودند، از اعضاي «كار راه بينداز» دولت فقط اسحاق جهانگيري و سيد حسين قاضي‌زاده هاشمي حضور داشتند. حضور همين دو نفر هم كفايت مي‌كرد تا مراجعه نمايندگان به صندلي‌هاي جلوي مجلس تا لحظه حضور دولتي‌ها تمام نشود. اين «مراجعات» تقريبا هيچ ربطي به موضع مجلس در قبال دولت ندارد؛ دوره احمدي‌نژاد اوضاع همين‌طور بود و دوره روحاني هم فرقي نكرده است.

از نطق روحاني تا مخالفت مطهري؛ اعتراض روي اعتراض

روحاني بر خلاف دفعه قبل چندان معطل نشد، علي لاريجاني چند دقيقه‌يي بعد از حضور دولتي‌ها دستور كار مجلس را عوض كرد و رييس‌جمهوري خيلي سريع پشت تريبون رفت تا خيلي صريح در دفاع از گزينه‌ پيشنهادي‌اش صحبت كند. قبل از جلسه همه از نزديكي مجلس و دولت با معرفي محمد فرهادي به بهارستان سخن مي‌گفتند. نطق روحاني اما كاري كرد كه براي سومين بار از سال 84 تا حالا، مجلس‌نشينان هنگام سخنراني رييس دولت فرياد اعتراض «دو، دو»شان بلند شود. دو بار قبلش مربوط به دوره احمدي‌نژاد مي‌شد؛ جلسه سوال از او در اسفند 90 و جلسه استيضاح شيخ‌الاسلامي در بهمن 91. بار سومش همين ديروز بود، حرف روحاني بدجور براي مجلسي‌ها سنگين آمد؛ «در فراز و نشيب در سال‌هاي مختلف در انتخابات‌هاي گوناگون افكارعمومي مردم ايستا نيست، در يك نقطه پنج يا چهار سال پيش نمي‌ايستد. افكار عمومي تغيير مي‌كند و ما همواره بايد به فكر مردم در كنار افكار مردم باشيم. آخرين انتخاباتي كه به هر حال ما افكار مردم را ديديم و بايد معيار ما باشد 24 خرداد است، اما اگر گفتماني راي آورده است كه با نفر بعدي راي آن سه برابر راي نفر بعدي است و 13 ميليون اختلاف راي با نفر بعد دارد اين نشان آن است كه اين افكار و اين گفتمان مورد تاييد قاطع مردم است. ضمن اينكه گفتمان نفر اول با نفرهاي بعدي خيلي تفاوت زياد نداشته است. » بعد از «دو، دو»ي نمايندگان، كنار صندلي مخصوص رييس‌جمهوري نزديكان جبهه پايداري منتظر حسن روحاني بودند، حميد رسايي از همه «معترض‌تر» بود. علي مطهري مي‌رفت تا نطق خود را به عنوان مخالف محمد فرهادي شروع كند. جلوي صندلي روحاني، حميد رسايي در قامت سخنگوي معترضان سخنانش را با روحاني شروع كرد. از جايگاه خبرنگاران كسي متوجه نمي‌شد آنجا چه حرف‌هايي رد و بدل مي‌شود، اما دستي كه رسايي به نشانه اعتراض روي سينه روحاني گذاشته بود نشان مي‌داد كه گفت‌وگوي آنها چندان هم دوستانه و آرام نيست. از صندلي‌هاي عقبي صداي فرياد اعتراض مي‌آمد؛ قاسم جعفري و محمدرضا پورابراهيمي مُصِرانه تقاضاي تذكر داشتند.
جايگاه هيات رييسه هم كم كم شلوغ مي‌شد كه مطهري با فرمان لاريجاني نطقش را آغاز كرد. اعتراض‌ها در پايين ادامه داشت و سخنان علي مطهري هر لحظه بر آن مي‌افزود. عده‌يي دور روحاني به نشانه اعتراض حلقه زده بودند، عده‌يي در جايگاه هيات رييسه اين طرف و آن طرف مي‌رفتند و بقيه هم در واكنش به سخنان مطهري فرياد «دو، دو» مي‌زدند؛ «راي مثبت به فرهادي عبور از خط قرمز پيشين مجلس است»، فرياد اعتراض نمايندگان. «فرهادي با مصداق‌هاي گذشته فتنه‌گر است»، بيشتر شدن اعتراض‌ها. «اگر مجلس به فرهادي راي اعتماد بدهد متهم به منطق دوگانه و يك بام و دو هوا مي‌شود»، اوج گرفتن فريادها و پس از آن «تشكر» علي مطهري از اين واكنش‌ها. آن پايين رييس‌جمهوري در ميان مجلسي‌هاي «معترض» خيلي زود صحن علني را ترك كرد، خيلي زودتر از دفعات قبل. حالا نادر قاضي‌پور هم فرياد مي‌زد كه تقاضاي تذكر دارد. نطق مطهري بعد از 10 دقيقه تمام شد. روبه‌روي تريبون محمدرضا تابش، نماينده اصلاح‌طلب مجلس قبل از نطق دومين مخالف، يعني علي محمد احمدي آخرين صحبت‌ها را با او انجام مي‌داد.
 
راي مشروط به گزينه مقبول

بعد از مطهري قرار بود شش نفر ديگر از نمايندگان هم به عنوان ناطق پشت تريبون بروند؛ علي محمد احمدي و حميدرضا مشهدي عباسي به عنوان مخالف و محمد مهدي رهبري املشي، محمد حسين قرباني، سيد مهدي هاشمي و الياس نادران به عنوان موافق؛ نطق‌هايي «كم اثر» و «بي‌حاشيه». تريبون مجلس تا لحظه‌يي كه سخنان الياس نادران شروع شد، چيز جذابي نداشت. جذابيت‌ها همه در ميان صندلي‌ها بود، مخصوصا جايي كه علي مطهري مي‌نشست، دورش را نزديكان جبهه پايداري شلوغ كرده بودند. يكي مي‌رفت و يكي مي‌آمد، دليلش مشخص بود و پاسخ مطهري هم به همه آن «اعتراض»هاي احتمالي لبخندي كه نشان از رضايتش داشت. غلامعلي حداد عادل اما روز پر تحركي را گذراند، رييس فراكسيون اصولگرايان ديروز كمتر سر جاي خودش نشسته بود، بدون در دست داشتن عصاي هميشگي‌اش. نطق سيد مهدي هاشمي رو به پايان بود و كم كم نوبت الياس نادران مي‌رسيد، حداد عادل خود را به صندلي او رساند و در خلوتي دو نفره برگه نطق را دوباره مرور كردند. حدادعادل نكاتي را مي‌گفت و الياس نادران آنها را يادداشت مي‌كرد. دقايقي به همين منوال گذشت تا حسينعلي حاجي‌دليگاني هم از راه رسيد و دستي به پشت حدادعادل زد و عكاساني را كه دقايقي بود مشغول عكس گرفتن از خلوت او و نادران بودند، نشانش داد. حدادعادل هم براي آنها دستي تكان داد و رفت. نطق نادران در حقيقت تضمين «برائت» فرهادي بود؛ «فرهادي در هيچ حلقه تندرو مشاركتي و غير‌مشاركتي حضور نداشت. » مجلس در سكوتي نسبي به سخنان نادران گوش سپرده بود تا او «راي مشروط» خودش به فرهادي را اعلام كند. رايي كه راي خيلي‌هاي ديگر بود.

چفيه نمايندگان روي دوش وزير

حالا ديگر وقت دفاع وزير پيشنهادي رسيده بود، وقت گفتن همه‌چيزهايي كه مي‌شد نگفته حدس زد. قبل از آن يكي از نمايندگان دست به ابتكار عمل زد؛ عمران عليمحمدي خيلي سريع پشت سر محمد فرهادي قرار گرفت و چفيه‌يي روي دوش او انداخت، بعد هم از نمايندگان خواست تا صلوات بفرستند. فرهادي هم محورهاي برنامه‌ خود براي وزارت علوم را برشمرد و در مورد حوادث سال 88 نيز گفت: «فصل‌الخطاب، رهبري است و فتنه خط قرمز ما است» كه اين صحبت‌ها با احسنت و موافقت نمايندگان مواجه شد. از همان لحظه‌يي هم كه تريبون را ترك كرد در حلقه نمايندگاني قرار گرفت كه مي‌خواستند صورت او را «بوسه‌باران» كنند؛ از اصولگراي معتدل گرفته تا نزديكان جبهه پايداري. لحظاتي بعد راي‌گيري شروع شد، نتيجه‌اش 197 راي موافق، 28 راي مخالف و 10 راي ممتنع. ورق بهارستان برگشته بود و وزارت علوم بعد از سه ماه صاحب وزير شد.