لازمه خشونت‌زدايي، محروميت‌زدايي از مدارس است
عزت‌الله مهدوي
خبر تاسفبار قتل يك معلم در بروجرد به وسيله يك دانش‌آموز، خبري نيست كه بتوان از كنار آن به سادگي گذشت، خصوصا اگر اين فاجعه در مدرسه و كلاس درس اتفاق افتاده باشد. تاثير چنين حادثه‌يي روي ذهن و روان ساير محصلان چگونه است؟ معلمان همكار آن مرحوم وقتي دست و پا زدنش را در حالي كه خون فوران مي‌زده ديده‌اند، حالا كلاس و مدرسه و شاگرد برايشان چه معني دارد؟ و... ما نياز داريم به تحليل همه‌جانبه اين مساله. ما نياز داريم بفهميم چه عواملي دست به دست هم مي‌دهند كه چنين نمونه‌يي از خشونت در مدرسه اتفاق مي‌افتد؟ ما نياز داريم كه بدانيم با چه روش‌هايي مي‌شود از بروز چنين حوادثي جلوگيري كرد؟مدارس ما از لحاظ وضعيت فيزيكي و ساختماني و امكانات و نوع گردش روزانه امور آموزشي و حتي پرورشي و فوق برنامه‌يي دچار نواقص و كمبود‌هايي است. بارها توسط كارشناسان گفته شده كه با توجه به حالات روحي، رواني و جسماني اين نسل دانش‌آموز، امكانات جوابگو نيست. براي مثال سپري كردن هشت ساعت در كلاس‌ها و روي اين ميز و نيمكت‌ها، محيطي پرتنش براي محصلان و مربيان آنها فراهم مي‌كند. بچه‌ها از سيستم مبلمان كلاسي راحتي برخوردار نيستند خصوصا با توجه به مساله چاقي بعضي از آنها و نيز فضاي يكنواخت مدرسه و وجود دروس حافظه محور و شيوه تدريس منسوخ به سبك سخنراني و تكراري و غيرجذاب بودن مطالب آن هم در يك كلاس 90 دقيقه‌يي، روان آنها را بيشتر مي‌فرسايد. علاوه بر اينها هنوز تحقيق ميداني موثري در نظام پاداش و تنبيه انجام نپذيرفته و هر مدرسه‌يي با تكيه به تجارب كادر اجرايي و آموزشي خود مسائل انضباطي خاصي را اِعمال مي‌كند. مدارس هنوز از يك سيستم متكي بر دستاوردهاي علمي براي غربالگري افراد روان‌پريش برخوردار نيستند. كادر اجرايي مدارس نياز دارند كه از آموزش‌هاي پيشگيرانه در زمينه تنش‌زدايي در موارد بحراني بهره‌مند شوند. در حال حاضر بيشتر فعاليت‌ها در زمينه انضباطي در مدارس، معطوف به واكنش منفعلانه است. ناظم مدرسه تبديل شده است به داور خط نگه‌دار كه صرفا موارد خطا را رصد مي‌كند و پرچم مي‌زند! مشاوره‌ها در مدارس بيشتر بر نظام تحصيلي متمركز است تا پيگيري نظام مشاوره‌يي سازشي و پيشگيرانه در رصد موقعيت‌ها و وضعيت‌هايي كه ممكن است رخ بدهد. اين فاجعه نه نخستين خواهد بود نه آخرين آنها مادامي كه نظام آموزشي ما تعامل و تعاون با يكديگر را در سرلوحه آموزش خود قرار ندهد. ما نياز داريم به يك نظام شفقت محور اخلاقي تا در آن به يكديگر نه به چشم يك تهديد و رقيب بلكه به چشم يك دوست دلسوز و مشفق بنگريم. مدارس ما بايد از عوامل اجرايي خود به شكل نيروهاي حرفه‌يي بهره‌مند شود هر مدرسه بايد از شناسنامه‌يي برخوردار باشد تا تهديد‌ها و فرصت‌هايش پيشاپيش شناخته شده باشد. حالا كه با انواع مدرسه: نمونه دولتي، هيات امنايي، استعدادهاي درخشان... و مدارس بخش خصوصي و غيردولتي مواجه هستيم، مراقبت كنيم از مدارسي كه فقط نام مدرسه دولتي را دارند و براي ثبت نام در آنها هيچ شرط و قيدي لحاظ نمي‌شود جز محصل بودن. مواظبت كنيم از اين مدارس كه حالا ديگر مي‌دانيم محروم‌ترين دانش‌آموزان در آنها مشغول تحصيل هستند. ٭ معلم