جان كري با اشاره به 35 سال نبود رابطه ميان ايران و امريكا
هم شكست در مذاكرات محتمل است، هم توافق
سارا معصومي/ اين دور از مذاكرات هسته‌اي ميان مديران سياسي ايران و 1+5 در وين متوقف و مذاكره‌كنندگان ارشد ايران در سطح معاونان وزير امور خارجه شب گذشته به تهران بازگشتند. مذاكرات كارشناسي كه از قريب به دو هفته پيش به شكل مستمر و شايد با وقفه‌هاي تنها چندساعتي در وين ميان تيم‌هاي كارشناسي ايران و 1+5 آغاز شده است همچنان ادامه پيدا مي‌كند. در حالي كه رفت و آمدهاي مديران سياسي به پايتخت‌ها براي رايزني‌هاي داخلي با رييس تيم مذاكره‌كننده به امري عادي بدل شده است. رسانه‌ها چشم انتظار وعده ديداري ميان وزراي امور خارجه ايران و 1+5 يا ايران و يكي از طرف‌هاي جبهه مقابل در چند روز آتي هستند. اتفاقي كه مي‌تواند گوياي شكل‌گيري حادثه جديدي در روند كند اما رو به جلوي مذاكرات باشد. بر همين اساس روز گذشته هم برخي خبرنگاران رسانه‌هاي بين‌المللي در توييترهاي خود به احتمال ديدار ميان وزراي ايران و 1+5 در چند روز آتي و يا سفر كوتاه محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان به وين تا بيستم ماه جاري ميلادي (ژوئن) اشاره كردند. تا لحظه تنظيم اين خبر هيچ مقام ايراني به شكل خاص در خصوص آنچه در اين دور از مذاكرات در وين گذشت اظهارنظري نكرده است اما خبرهاي غيررسمي حاكي از اين است كه روند نگارش متن برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) در چند روز گذشته با فراز و فرودهايي روبه‌رو بوده است و در برخي موارد دوطرف با سرعت خوبي پيش رفته و در برخي ضمائم فني سرعت همچنان پايين است. يك عضو تيم مذاكره‌كننده در اين خصوص به «اعتماد» مي‌گويد: در اين دور به نسبت دورهاي گذشته پيشرفت صورت گرفته و فضا بهتر شده است. مهم‌ترين خبر 24 ساعت گذشته را سايت بوستون گلوب از زبان جان كري، وزير امور خارجه ايالات متحده منتشر كرده است. گزيده‌هايي از مصاحبه با رييس دستگاه ديپلماسي امريكا 24 ساعت پس از مرخصي وي از بيمارستان ماساچوست. بخش اعظم اين گزيده‌ها به مساله مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و 1+5 و تاثيرگذاري حادثه‌اي كه براي كري رخ داد بر اين روند اختصاص يافته است. به گزارش بوستون گلوب، كري كه نخستين روز پس از مرخصي را در منزل گذرانده است در اين گفت‌وگوي تفصيلي تاكيد كرده كه مشتاق است هرچه سريع‌تر به چالشي‌ترين مساله موجود در حوزه سياست خارجي امروز كشورش يعني مذاكرات هسته‌اي ايران با 1+5 بپردازد. كري ساعات اوليه روز شنبه خود را به ديدار و مشورت با ارنست مونيز، وزير انرژي ايالات متحده كه در مذاكرات ميان ايران و 1+5 حضور داشته است گذراند، به نظر مي‌رسد كه مونيز در اين ديدار خلاصه‌اي از تازه‌ترين تحولات در پرونده مذاكرات هسته‌اي را به اطلاع كري رسانده است. گفته مي‌شود كه كري اين هفته پس از دوران نقاهتي دو هفته‌اي راهي واشنگتن مي‌شود تا با هياتي از چين طبق برنامه‌ريزي انجام شده ديداري داشته باشد و سپس عازم اروپا شود براي شركت در مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و 1+5. او اميدوار است كه اين آخرين سفر وي به پايتخت يك كشور اروپايي درراستاي مذاكرات هسته‌اي باشد و در اين سفر دوطرف بر سر برجام به توافق نهايي دست پيدا كنند. اقدامي كه مي‌تواند هم دستاورد بزرگي براي دولت دموكرات باراك اوباما در سال تبليغات انتخابات رياست‌جمهوري باشد و البته هم دردسر بزرگي كه هجمه‌هاي جمهوريخواهان عليه او را گسترش دهد. پزشك جان كري به وي اطلاع داده كه او براي بهبودي كامل به حداقل چند ماه زمان نياز دارد اما كري اصرار دارد كه اجازه نمي‌دهد اين بدشانسي او را از مذاكرات هسته‌اي با ايران دور نگاه دارد. مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و 1+5 به فاز نهايي خود نزديك مي‌شود و اين در حالي است كه هنوز اختلاف‌هايي ميان دوطرف وجود دارد كه رسيدن به توافق را سخت كرده است. يكي از اصلي‌ترين اين چالش‌ها نحوه برداشته شدن تحريم‌هاي ايران است كه جمهوريخواهان امريكايي هم دولت را متهم به عدم اطلاع‌رساني كافي درخصوص آن مي‌كنند. كري وضعيت حاكم بر مذاكرات را اين‌گونه شرح داد: در برخي موارد هنوز دشواري‌هايي وجود دارد و در برخي موارد پيشرفت‌هايي حاصل شده است. مذاكره بسيار سختي است. 35 سال است كه ما با هم گفت‌وگو نكرده‌ايم. بي‌اعتمادي و شك بسياري ميان دو طرف وجود دارد و البته ريسك بسياري هم دارد.
كري در پاسخ به خبرنگار بوستون گلوب كه سوال مي‌كند: آيا به نتيجه خوش‌بين هستيد؟ مي‌گويد: من همواره اميدوار هستم. مي‌توانيم به توافق برسيم؟ بله، قطعا. مي‌توانيم شكست بخوريم؟ بله. جان كري تاكيد مي‌كند كه در مدت دوهفته حضور در بيمارستان در جريان كامل مذاكرات قرار گرفته است. در روزهايي كه خبر شنود مكالمه‌هاي مذاكره‌كنندگان ايران و 1+5 از سوي اسراييل در صدر اخبار قرار دارد، كري تاكيد مي‌كند كه براي خبردار شدن از جزييات مذاكرات از خط تلفن‌هاي ايمني كه مخصوص گفت‌وگوي وي با باراك اوباما است استفاده كرده و همچنين جلسات گفت‌وگوهاي آنلاين درخصوص جزئيات جاري در وين هم با مذاكره‌كنندگان حاضر در اتريش داشته است: با وزراي امور خارجه شش كشور تماس‌هاي تلفني مداوم داشتم و با محمدجواد ظريف هم از طريق ايميل در ارتباط بودم. جان كري در تازه‌ترين اظهارنظر خود در خصوص مذاكرات لحن محتاطانه خود را حفظ كرده و مي‌گويد: اميدوار است اما مراقب است كه سرمايه‌گذاري كلامي آنچناني در خصوص سخت‌ترين مذاكرات جاري ميان امريكا و ايران خرج نكند. رييس دستگاه ديپلماسي امريكا در خصوص مساله بازرسي‌ها و مخالفت تهران با بازديد از مراكز نظامي ادعا كرد كه ايران تلاش مي‌كرد تا برخي از مسائلي را كه مفروض نشده بود يا اينكه بخشي از توافق نبود دچار انحراف كند. وي درخصوص احتمال به نتيجه نرسيدن مذاكرات تا ضرب‌الاجل خودخوانده 30 ژوئن گفت: اگر طبق برنامه نتوانيم كار را تمام كنيم، خرابكارها همه‌جا وارد مي‌شوند. افراد زيادي در ايران وجود دارند، كه تمايل ندارند توافق حاصل شود، در امريكا نيز افرادي هستند كه مخالف اين توافق هستند. در شرايطي كه امريكا و كشورهاي حاضر در 1+5 تلاش مي‌كنند تا ضرب‌الاجل نهايي به توافق با ايران دست پيدا كنند در آن‌سوي خاورميانه متحد امريكا يعني رژيم صهيونيستي با احساس خطر از توافقي كه مي‌تواند بر جايگاه سياسي و اقتصادي ايران بيفزايد، ادعا كرد كه 1+5 روند امتيازدهي به ايران را سرعت بخشيده‌اند و توافقي بد در راه است. نتانياهو كه متهم است با دستور به سرويس‌هاي جاسوسي تل آويو بي‌سابقه‌ترين شيوه جاسوسي از مذاكرات ميان ايران و 1+5 در كشورهاي سوييس و اتريش را عملي كرده است در تازه‌ترين اظهارنظرهاي خود گفت: طبق گزارش‌هايي كه به ما رسيده، شش قدرت جهاني در برابر لجاجت ايراني‌ها، امتيازدهي را تسريع كرده‌اند. توافقي كه با ايران طرح‌ريزي شده، از همان ابتدا بد به نظر مي‌رسيد. اين توافق روز به روز بدتر به نظر مي‌رسد. هنوز براي آنكه ارزيابي‌اي صورت گيرد، توافق بد با ايران رد شده و بر توافقي بهتر پافشاري شود، دير نشده است.