رييس‌جمهور سوريه در نشست اتحاديه عرب شركت مي‌كند
بازگشت بشار به جمع اعراب در جده
ستاره سعيدي
بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه براي نخستين‌بار پس از 12 سال در نشست اتحاديه عرب كه روز جمعه (فردا) در جده برگزار خواهد شد، شركت مي‌كند. همزمان شيخ محمد بن زايد آل نهيان، حاكم امارات متحده عربي از بشار اسد، رييس‌جمهوري سوريه، براي حضور در كنفرانس بين‌المللي تغييرات اقليمي سازمان ملل متحد «سي‌اُ‌پي ۲۸» كه قرار است اواخر سال جاري ميلادي به ميزباني امارات برگزار شود، دعوت كرده است.
جده، ميزبان بشار اسد
نشست وزراي خارجه اتحاديه عرب از روز چهارشنبه در شهر جده عربستان با حضور سوريه آغاز به كار كرد. فيصل مقداد، وزير خارجه سوريه در حالي يك روز مانده به نشست وزراي خارجه، براي حضور در اين نشست‌ها وارد عربستان شد كه سوريه از سال ۲۰۱۱ در نشست‌هاي اتحاديه عرب حضور نداشته است. مقداد همزمان با حضور در عربستان در گفت‌وگو با رسانه‌ها تاييد كرد كه اسد در اجلاس روز جمعه سران عرب شركت مي‌كند. فيصل مقداد درباره بازگشت سوريه به اتحاديه عرب گفت: «حضور سوريه در اين اجلاس فرصت جديدي است تا دمشق به اعراب بگويد به گذشته نگاه نمي‌كند و نگاهش تنها به سوي آينده است.»
فيصل بن فرحان، وزير امورخارجه عربستان سعودي نيز روز گذشته با استقبال از حضور سوريه در نشست جده، بر ضرورت همكاري و همگرايي بين كشورهاي عربي براي مقابله با چالش‌هاي متعدد پيش‌رو تاكيد كرد. بن‌فرحان در ابتداي اين نشست با خوشامدگويي و استقبال از حضور هيات سياسي شركت‌كننده از سوريه در اجلاس امروز، خواستار ايجاد سازوكارهاي جديد و تلاش مشترك كشورهاي عرب براي مقابله با چالش‌هاي سخت و فراوان پيش‌رو شد. احمد ابوالغيط، دبير كل اتحاديه كشورهاي عربي هم به نوبه خود گفت: «اميدواريم بازگرداندن كرسي سوريه در اتحاديه عرب مقدمه‌اي براي پايان بحران و بازگرداندن حضور اين كشور در فعاليت‌هاي اين اتحاديه باشد. همچنين اميدواريم توافق عربستان و ايران گامي در جهت حل‌وفصل اختلافات منطقه‌اي به صورت ديپلماتيك باشد.» به گزارش خبرگزاري فارس، ايمن سوسان، دستيار وزير امور خارجه سوريه در گفت‌وگوي اختصاصي با «الشرق‌الاوسط» ضمن تاييد حضور بشار اسد در نشست جده گفت: «اهميت برگزاري اين نشست در عربستان سعودي چيزي است كه نمي‌توان درباره آن صحبت كرد زيرا بديهي و واضح است. با وجود جايگاه رفيع و سياست معتدل رياض، همه اميدوارند كه اجلاس جده مرحله جديدي را به روي فضاي خوش‌بيني كه بر همه حاكم شده، آغاز كند.» به گزارش «اعتماد»، روند عادي‌سازي رابطه كشورهاي عربي با سوريه پس از توافق ايران و عربستان براي ازسرگيري كامل روابط ديپلماتيك و همچنين ابراز تمايل رياض به عادي‌سازي رابطه با دمشق كه اوج آن در سفر اخير وزير خارجه عربستان به سوريه نمود داشت، آغاز شد. هرچند كه حضور بشار اسد در نشست روز جمعه اتحاديه عرب قطعي شده اما همه كشورهاي منطقه به سرعت روابط خود را با دولت بشار اسد عادي نكرده‌اند. به عنوان نمونه قطر اعلام كرده كه روابط دوجانبه با عربستان را عادي نمي‌كند، اما به مانعي هم براي ادغام مجدد سوريه در اتحاديه عرب تبديل نخواهد شد. اين موضع قطر عملا به برداشته شدن سد موجود براي دعوت رسمي از بشار اسد به منظور شركت در نشست جده پايان داد. بشار اسد در ماه مارس براي اولين‌بار از زمان آغاز جنگ داخلي سوريه به دعوت رسمي از امارات متحده عربي ديدن كرد. اين اولين سفر او به يك كشور عربي از سال 2011 بود. گفته شده كه بشار به منظور شركت در نشست روز جمعه اتحاديه عرب نيز مستقيما به جده پرواز خواهد كرد و توقفي در رياض نخواهد داشت. آسوشيتدپرس در گزارشي درباره حضور بشار اسد در نشست اتحاديه عرب نوشت: بازگشت سوريه به اتحاديه عرب در حالي صورت مي‌گيرد كه دمشق همچنين در تلاش است تا روابط خود را با تركيه، يكي از حاميان اصلي گروه‌هاي مخالف مسلح سوري در شمال غرب اين كشور، ترميم كند. تعدادي از كشورهاي عربي در مورد بازگشت سوريه به اتحاديه عرب ترديد دارند، در درجه اول قطر. شيخ محمد بن عبدالرحمن آل ثاني، ديپلمات ارشد قطر روز چهارشنبه گفت كه كشورش با بازگشت سوريه مخالف است اما نمي‌خواهد «در برابر اجماع اعراب» بايستد. وي گفت با اين حال، هر كشور عربي مي‌تواند به‌طور يكجانبه روابط خود را با سوريه عادي كند. اين ديپلمات قطري اعلام كرد كه عادي‌سازي رابطه با سوريه بايد «از طريق يك راه‌حل عادلانه و جامع» براي بحران سوريه پيش برود. اين نشست همچنين در حالي برگزار مي‌شود كه دولت‌هاي عربي در تلاش براي حل مناقشه سودان بين ارتش به رهبري ژنرال عبدالفتاح برهان و نيروهاي پشتيباني سريع شبه‌نظامي رقيب هستند. درگيري در اين كشور كه در اواسط آوريل آغاز شد، تاكنون بيش از 600 كشته و ده‌ها هزار آواره بر جاي گذاشته است.
نخستين دعوت براي شركت در نشست بين‌المللي
همزمان با اعلام خبر حضور بشار اسد در نشست اتحاديه عرب در جده، رسانه‌ها از نخستين دعوت از اسد براي حضور در يك نشست بين‌المللي هم خبر دادند. شيخ محمد بن زايد آل نهيان، حاكم امارات متحده عربي، از بشار اسد، رييس‌جمهوري سوريه، براي حضور در اين كنفرانس بين‌المللي دعوت كرده است. اجلاس پيشين تغييرات اقليمي سال گذشته در شرم‌الشيخ مصر برگزار شده بود.
به گزارش جماران، سي‌ان‌ان در تحليلي درباره بازگشت دولت سوريه به جهان عرب و تسريع اين روند نوشت: اگر اسد در كنفرانس بين‌المللي تغييرات اقليمي سازمان ملل متحد شركت كند، اين اولين نشست جهاني او از زمان آغاز جنگ داخلي در سال 2011 خواهد بود و مي‌تواند باعث تنش‌هاي ديپلماتيك براي كشورهايي شود كه همچنان به اعمال تحريم‌ها عليه دولت سوريه ادامه مي‌دهند.
سوريه هم طرف قرارداد آب و هواي پاريس و هم پروتكل كيوتو است. دانشمندان خشكسالي در سوريه را كه در سال 2007 آغاز شد با تغييرات آب و هوايي مرتبط مي‌دانند. اجلاس آب و هواي سازمان ملل پيش از اين به دليل انتصاب سلطان الجابر، مديرعامل شركت دولتي نفت ملي ابوظبي، يكي از بزرگ‌ترين توليدكنندگان نفت و گاز جهان، به عنوان رييس آن، بحث و جدل برانگيخته است. اين شركت برنامه‌هايي براي افزايش توليد نفت خام و گاز طبيعي خود دارد. سوخت‌هاي فسيلي دي اكسيد كربن بيشتري را توليد مي‌كنند و اين در حالي است كه سازمان ملل اميدوار است بتواند آن را با مذاكرات گسترده محدود كند. البته سلطان الجابر، مديرعامل شركت دولتي نفت ملي ابوظبي به دولت كمك كرده تا به ده‌ها ميليارد دلار براي پروژه‌هاي انرژي تجديدپذير در سراسر جهان متعهد شود.
سخنگوي نشست تغييرات اقليمي در بيانيه‌اي گفت: «اين كنفرانس متعهد به يك فرآيند اقليمي فراگير است كه راه‌حل‌هاي تحول‌آفرين توليد مي‌كند. اين تنها زماني مي‌تواند اتفاق بيفتد كه همه مقام‌ها از تمام كشورها را در اتاق داشته باشيم. اين رويداد «فرصتي براي رهبران جهان است تا دور هم جمع شوند و با انتخاب يك اكسير درست باعث پيشرفت در جهت زنده نگه داشتن اهداف و برنامه‌هاي توافقنامه آب و هوايي پاريس شوند».
مقابله امريكا با عادي‌سازي رابطه با سوريه
همزمان با عادي‌سازي تدريجي رابطه اعراب با سوريه، مخالف‌هاي غرب با اين روند هر روز وارد فاز جديدي مي‌شود كه البته به نظر نمي‌رسد اين مخالفت‌ها از پتانسل آنچناني براي متوقف كردن روند آغاز شده ميان سوريه و كشورهاي عربي برخوردار باشد. روز گذشته كميسيون روابط خارجي در مجلس نمايندگان امريكا با اكثريت قاطع پيش‌نويس قانون «مقابله با عادي‌سازي روابط با نظام سوريه» را تصويب كرد. سايت خبري العربي الجديد در اين باره نوشت: محمد علاء عانم، مسوول برنامه‌ريزي سياسي در «شوراي سوري- امريكايي» و «ائتلاف امريكايي براي سوريه» در صفحه فيس‌بوك خود نوشت: «كميسيون روابط خارجي مجلس نمايندگان با اكثريت قاطع اين پيش‌نويس قانون (مقابله با عادي‌سازي روابط با نظام بشار اسد در سال ۲۰۲۳) را كه فقط چند روز پيش ارايه شده بود، تصويب كرد. اين سرعت حداكثري كه براي تصويب اين پيش‌نويس به خرج داده شد، كم‌سابقه است زيرا اغلب طرح‌هايي كه ارايه مي‌شود پس از چند ماه معرفي بررسي مي‌شوند؛ اما دو حزب كنگره خواستند پيش از برگزاري اجلاس سران عرب پيامي قاطع به كساني كه دنبال برقراري روابط با سوريه هستند، بدهند و به همين دليل اين پيش‌نويس با سرعت بيشتري بررسي شد و كميسيون هم با اكثريت به آن راي داد. در جريان بررسي اين پيش‌نويس، متن آن نيز اصلاح شد به گونه‌اي كه بندهاي آن قانون سزار را تا هشت سال ديگر تا سال ۲۰۳۲ تمديد مي‌كند.» اين پيش‌نويس پس از تاييد كميسيون روابط خارجي براي راي‌گيري به مجلس نمايندگان و سپس در صورت تصويب براي راي‌گيري نهايي به سنا و در نهايت براي امضا و لازم‌الاجرا شدن به دفتر جو بايدن، رييس‌جمهوري امريكا ارسال مي‌شود.